NGHIÊN CỨU GIẢI PHẪU ĐỘNG MẠCH CẤP MÁU CHO CƠ RĂNG TRƯỚC Ở NGƯỜI VIỆT NAM

by

NGHIÊN CỨU GIẢI PHẪU ĐỘNG MẠCH CẤP MÁU CHO CƠ RĂNG TRƯỚC Ở NGƯỜI VIỆT NAM

NGHIÊN CỨU GIẢI PHẪU ĐỘNG MẠCH CẤP MÁU CHO CƠ RĂNG TRƯỚC Ở NGƯỜI VIỆT NAM.Cùng với sự phát triển không ngừng của ngành phẫu thuật tạo hình thì yêu cầu về các vật liệu tạo hình là các vạt có cuống mạch nuôi hằng định là rất cần thiết. Trong thời gian gần đây, vạt cơ răng trước đang được sử dụng nhiều trong các phẫu thuật tạo hình tại chỗ và chuyển vạt tự do có cuống. Khi cần sử dụng cơ răng trước để ứng dụng trong điều trị, các nhà phẫu thuật phải nắm rõ các cấu trúc giải phẫu của cơ, đặc biệt là nguồn cấp máu và các dạng phân bố mạch máu đến cơ, từ đó lựa chọn một cuống mạch máu nuôi cơ có thể phẫu tích được cho tới khi có được một cuống mạch có kích thước như mong muốn.

Do đó, đặc điểm giải phẫu của các cuống mạch cấp máu cho cơ răng trước đóng vai trò rất quan trọng thành công của các phẫu thuật tạo hình, làm tăng tỷ lệ sống của vạt, đồng thời đáp ứng được những yêu cầu cần thiết về giải phẫu và thẩm mỹ của cả nơi cho vạt cũng như nơi nhận vạt.
Ở trong nước hiện tại chỉ có nghiên cứu động mạch cơ răng trước dưới dạng vạt phụ thuộc vào động mạch dưới vai của tác giả Nguyễn Văn Lâm vào năm 2007. Nghiên cứu của Nguyễn Văn Lâm đã mô tả giải phẫu động mạch cấp máu cho cơ răng trước phụ thuộc vào động mạch dưới vai, kết quả cho thấy còn tồn tại những vấn đề chưa thống nhất như những biến đổi về số lượng, nguyên ủy, dạng phân nhánh và kích thước cuống mạch cấp máu cho cơ răng trước.
Các tài liệu nghiên cứu và sách giải phẫu kinh điển trong và ngoài nước còn cho thấy giải phẫu cơ răng trước có nhiều cách phân chia cơ ra nhiều phần dựa vào nguyên ủy và bám tận của cơ vào xương vai và xương sườn. Ngoài ra có nhiều nguồn động mạch cấp máu cho cơ răng trước và nhiều dạng mạch máu đến các trẽ cơ.
Việc ứng dụng cơ răng trước để làm các vạt ứng dụng luôn đòi hỏi phải giải quyết và mô tả được nhiều thông tin về giải phẫu cơ răng trước, nguồn cấp máu nuôi, các thông số kích thước động mạch, dạng động mạch đến nuôi cơ và2 thần kinh chi phối. Những thông tin này tuy đã được tìm hiểu và sử dụng khá phổ biến trong nhiều loại phẫu thuật tạo hình điều trị khuyết hổng khác nhau ở nhiều nước trên thế giới, nhưng lại chưa được nghiên cứu một cách đầy đủ và có hệ thống trên người Việt Nam. Xuất phát từ những vấn đề trên, chúng tôi thực hiện nghiên cứu giải phẫu động mạch cấp máu cho cơ răng trước ở người Việt Nam. Nghiên cứu này vừa có tính cần thiết, thời sự, đồng thời có ý nghĩa khoa học, học thuật cho chuyên ngành giải phẫu vừa mang ý nghĩa ứng dụng thực tiễn cho các nhà lâm sàng nhất là trong lĩnh vực chấn thương chỉnh hình và phẫu thuật tạo hình.

Ngoài ra, có thể tìm hiểu thêm về dịch vụ bọc răng sứ thẩm phí và chi phí bọc răng sứ thẩm mỹ tại đây.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1. Mô tả đặc điểm giải phẫu động mạch cấp máu cho cơ răng trước
2. Xác định tỷ lệ các dạng biến đổi giải phẫu động mạch cấp máu cho cơ răng trước

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ………………………………………………………………………………………… i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ………………………………………………………………………. iv
BẢNG ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ VIỆT – ANH…………………………………………… v
DANH MỤC BẢNG ………………………………………………………………………………….. vi
DANH MỤC BIỂU ĐỒ……………………………………………………………………………… vii
DANH MỤC HÌNH…………………………………………………………………………………..viii
MỞ ĐẦU …………………………………………………………………………………………………… 1
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU…………………………………………………………….. 3
1.2. Các dạng phân bố mạch máu cho cơ ………………………………………………….. 7
1.3. Giải phẫu động mạch cấp máu cho cơ răng trước………………………………. 10
1.4. Tĩnh mạch cơ răng trước ………………………………………………………………… 19
1.5. Thần kinh chi phối cơ răng trước …………………………………………………….. 20
1.6. Các dạng biến đổi giải phẫu động mạch cấp máu cho cơ răng trước…….. 22
1.7. Tình hình nghiên cứu giải phẫu động mạch cấp máu cho cơ răng trước .. 24
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU …………………….. 33
2.1. Thiết kế nghiên cứu……………………………………………………………………….. 33
2.2. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………………………………….. 33
2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu……………………………………………………. 34
2.4. Cỡ mẫu nghiên cứu ……………………………………………………………………….. 34
2.5. Biến số nghiên cứu ………………………………………………………………………… 34
2.6. Phương pháp và công cụ đo lường, thu thập số liệu …………………………… 38
2.7. Quy trình nghiên cứu……………………………………………………………………… 41
2.8. Phương pháp phân tích dữ liệu………………………………………………………… 48
2.9. Đạo đức nghiên cứu……………………………………………………………………….. 49
Chương 3. KẾT QUẢ ………………………………………………………………………………… 51
3.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu………………………………………………………………. 51iii
3.2. Đặc điểm chung về cơ răng trước ……………………………………………………. 52
3.3. Đặc điểm giải phẫu cơ răng trước ……………………………………………………. 52
3.4. Giải phẫu động mạch cấp máu cho răng trước…………………………………… 54
3.5. Động mạch cơ răng trước……………………………………………………………….. 68
3.6. Nhánh động mạch cơ răng trước (ĐM cấp 4) ……………………………………. 74
3.7. Dạng phân bố mạch máu cho cơ răng trước………………………………………. 75
3.8. Các dạng biến đổi giải phẫu động mạch cấp máu cho cơ răng trước…….. 77
3.9. Cuống động mạch cấp máu cho phần dưới cơ răng trước……………………. 79
3.10. Tương quan giữa động mạch cơ răng trước và thần kinh ngực dài……… 80
Chương 4: BÀN LUẬN……………………………………………………………………………… 82
4.1. Về phương pháp và đối tượng nghiên cứu ………………………………………… 84
4.2. Đặc điểm giải phẫu cơ răng trước ……………………………………………………. 85
4.3. Động mạch cấp máu cho cơ răng trước…………………………………………….. 86
4.4. Nhánh động mạch cơ răng trước ……………………………………………………… 97
4.5. Phân bố mạch máu vào cơ…………………………………………………………….. 100
4.6. Dạng biến đổi động mạch cấp máu cho cơ răng trước………………………. 100
4.7. Cuống mạch cấp máu cơ răng trước……………………………………………….. 106
4.8. Kích thước động mạch theo giới tính và vị trí phải trái …………………….. 108
4.9. Kích thước động mạch cấp máu cho phần dưới cơ răng trước …………… 109
4.10. Thần kinh ngực dài…………………………………………………………………….. 112
4.11. Ứng dụng kết quả nghiên cứu ……………………………………………………… 113
KẾT LUẬN…………………………………………………………………………………………….. 117
KIẾN NGHỊ……………………………………………………………………………………………. 119
CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ……………….. a
TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………………………………………………………………………. 

DANH MỤC BẢNG
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Chiều dài cuống mạch nuôi vạt cơ răng trước……………………………………23
Bảng 1.2. Dạng phân nhánh của động mạch ngực lưng vào cơ răng trước …………..24
Bảng 3.1. Đặc điểm của mẫu nghiên cứu ………………………………………………………..51
Bảng 3.2. Đặc điểm nguồn động mạch cấp máu cho cơ răng trước …………………….55
Bảng 3.3. Động mạch cấp máu vào cơ răng trước nhóm 1…………………………………58
Bảng 3.4. So sánh sự kích thước của ĐM ngực ngoài bên phải và bên trái ………….58
Bảng 3.5. So sánh sự khác biệt kích thước của ĐM ngực ngoài về giới tính………..59
Bảng 3.6. Sự cho nhánh bên của động mạch dưới vai……………………………………….61
Bảng 3.7. Chiều dài của động mạch dưới vai …………………………………………………..62
Bảng 3.8. Đường kính của động mạch dưới vai ……………………………………………….63
Bảng 3.9. Số thân nhánh nuôi cơ răng trước có nguyên uỷ ĐM dưới vai …………….65
Bảng 3.10. So sánh sự khác biệt kích thước của ĐM ngực lưng giữa bên phải và bên
trái ……………………………………………………………………………………………………………..67
Bảng 3.11. So sánh sự khác biệt kích thước của ĐM ngực lưng về giới tính………..67
Bảng 3.12. Dạng nhánh động mạch vào cơ răng trước có nguyên uỷ từ động mạch
ngực lưng ……………………………………………………………………………………………………69
Bảng 3.13. Chiều dài các thân động mạch vào cơ răng trước …………………………….73
Bảng 3.14. Đường kính các thân động mạch cơ răng trước ……………………………….74
Bảng 3.15. Kích thước các nhánh động mạch vào nuôi cơ răng trước…………………75
Bảng 3.16. Dạng phân bố mạch máu vào cơ răng trước…………………………………….76
Bảng 3.17. Nguồn cấp máu đến cơ răng trước …………………………………………………78
Bảng 3.18. Cuống mạch cấp máu cho phần dưới cơ răng trước………………………….79
Bảng 3.19. Chiều dài cuống mạch cơ răng trước………………………………………………79
Bảng 4.1. Đặc điểm nguồn động mạch cấp máu cho cơ răng trước …………………….86
Bảng 4.2. Tỉ lệ phân nhánh của động mạch vào cơ răng trước………………………….103
Bảng 4.3. Chiều dài cuống mạch vào cơ răng trước………………………………………..107
Bảng 4.4. Bảng tổng hợp kích thước các ĐM cấp máu cho cơ răng trước………….11

DANH MỤC HÌNH
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Nguyên ủy cơ răng trước ………………………………………………………………….3
Hình 1.2. Phân chia các phần của cơ răng trước…………………………………………………5
Hình 1.3. Các phần của cơ răng trước trên xác ướp formol …………………………………5
Hình 1.4. Phân bố mạch máu cho cơ dạng V……………………………………………………..9
Hình 1.5. Các dạng động mạch nuôi cơ theo Mathes và Nahai…………………………..10
Hình 1.6. Các nhánh của động mạch nách……………………………………………………….11
Hình 1.7. Nguyên ủy của các nhánh động mạch cấp máu cho cơ răng trước………..12
Hình 1.8. Động mạch ngực ngoài cấp máu cho cơ răng trước ……………………………13
Hình 1.9. Động mạch ngực ngoài có nguyên uỷ từ động mạch nách ………………….13
Hình 1.10. Động mạch ngực ngoài có nguyên uỷ từ động mạch dưới vai …………..14
Hình 1.11. Phân nhánh của động mạch ngực lưng …………………………………………..15
Hình 1.12. Các dạng phân nhánh ĐM ngực lưng cấp máu cho cơ răng trước………16
Hình 1.13. Cấp máu cho cơ răng trước từ động mạch gian sườn ……………………….18
Hình 1.14. Cấp máu cho cơ răng trước từ động mạch gian sườn ………………………..18
Hình 1.15. Tĩnh mạch và động mạch cơ răng trước ………………………………………….19
Hình 1.16. Tĩnh mạch và động mạch cơ răng trước ………………………………………….20
Hình 1.17. Thần kinh chi phối cơ răng trước……………………………………………………21
Hình 1.18. Đường đi thần kinh ngực dài …………………………………………………………21
Hình 1.19. Động mạch và thần kinh cơ răng trước……………………………………………22
Hình 1.20. Vạt cơ răng trước kết hợp xương và cơ lưng rộng…………………………….27
Hình 1.21. Vạt cơ răng trước tại chỗ phục hồi đầu mặt……………………………………..28
Hình 1.22. Vạt cơ răng trước kết hợp ……………………………………………………………..29
Hình 1.23. Vạt cơ răng trước kết hợp xương sườn ……………………………………………29
Hình 1.24. Vạt cơ răng trước kết hợp vạt cơ lưng rộng……………………………………..31
Hình 1.25. Sơ đồ vùng cấp máu trên da của vạt cơ răng trước……………………………32ix
Hình 2.1. Bộc lộ các nhánh động mạch cho cơ răng trước trên xác …………………….39
Hình 2.2. Bộc lộ các nhánh động mạch cho cơ răng trước trên xác. ……………………40
Hình 2.3. Bộ dụng cụ phẫu tích và thước đo dùng trong nghiên cứu …………………..41
Hình 2.4. Đường rạch da phẫu tích vùng nách dụng cụ……………………………………..43
Hình 2.5. Phẫu tích vùng nách……………………………………………………………………….43
Hình 2.6. Phẫu tích vùng nách……………………………………………………………………….44
Hình 2.7. ĐM ngực lưng và phân bố nhánh cho cơ răng trước …………………………..45
Hình 2.8. Sự phân bố nhánh động mạch vào cơ răng trước………………………………..45
Hình 2.9. Sơ đồ phân bố nhánh cấp máu cho cơ răng trước……………………………….46
Hình 2.10. Dạng thân động mạch vào cơ răng trước…………………………………………46
Hình 2.11. Động mạch dưới vai cho nhánh nuôi cơ răng trước ………………………….47
Hình 2.12. Động mạch được bơm màu để thấy được sự cấp máu cho cơ …………….48
Hình 3.1. Giải phẫu Cơ răng