Nghiên cứu giảm đau sau mổ tim mở bằng phương pháp tiêm hỗn hợp mqrphine – fentanyl vào tủy sống

Giảm đau đóng góp vai trò quan trọng trong sự thành công của phẫu thuật tim mở. Muc tiêu: Nghiên cứu đánh giá ảnh h-ởng của opioids tiêm tuỷ sống trên huyết động, thời gian thở máy, rút NKQ và thời gian giảm đau trong phẫu thuật tim mở. Đôi t-ơng và Ph-ơng pháp: Nghiên cứu tiến cứu, can thiệp, ngẫu nhiên, mù đơn có đối chứng. Chúng tôi nghiên cứu 30 bệnh nhân có tiêm morphine 7mcg/kg + fen- tanyl 1,5 mcg/kg tr-ớc khởi mê và 30 bệnh nhân nhóm chứng. Đánh giá huyết động (nhịp tim, huyết áp, PVC) ở các thời điếm khởi mê, rạch da, c-a x-ơng ức, ghi lại liều morphine và fentanyl cần dùng trong và sau phẫu thuật. Đánh giá điếm đau trong 48giờ, ghi lại thời gian thở máy, rút NKQ, nam điều trị hoi sức của cả hai nhóm. Kết quả: Nhóm GTTS có xu h-ớng ổn định huyết động có ý nghĩa, tiêu thụ morphine, fentanyl, hypnovel trong và sau mổ của nhóm GTTS thấp hơn có ý nghĩa (p<0.001), thời gian rút NKQ, thở máy và n»m hoi sức thấp hơn có ý nghĩa (p<0.001), thời gian giảm đau kéo dài 47,2 giờ. Kết luân: Tiêm morphine tuỷ sống liều thấp (0,355mg) đã làm ổn định huyết động trong mổ, giảm đau kéo dài, rút ngắn thời gian thở máy và n»m hoi sức trong mổ tim mở.

Đau sau mổ gây những tác hại lớn trên hệ tim mạch: gây tăng tần số tim, tăng huyết áp động mạch, tăng sức cản ngoại biên, tăng công O2 của tim, tăng tiêu thụ O2 cơ tim do làm tăng tiết các catecholamines [4]. Đối với bệnh nhân tim mạch do có rố’i loạn chức năng tim lại cộng thêm các kích thích gây đau nhiều trong phẫu thuật tim nguy cơ biến chứng tim mạch lại càng nặng hơn. Phẫu thuật tim mở là một phẫu thuật lớn với đ-ờng mổ dài trên x-ơng ức gây đau nhiều sau mổ, làm thay đổi cấu trúc và hoạt động chức năng bình th-ờng của cơ quan hô hấp. Bệnh nhân đau không dám thở sâu, không dám ho dẫn đến ứ đọng đờm dãi, gây xẹp phổi, viêm phổi… càng ảnh h-ởng đến hoạt động của tim [3]. Giảm đau sau mổ tim không chỉ đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục, sự thành công của phẫu thuật mà còn là sự chăm sóc tinh thần không thể thiếu sau mổ. Tiêm morphine vào tủy sống là đ-a thuốc vào khoang d-ới nhện, thuốc sẽ đ-Ợc hòa lẫn vào dịch não tuỷ, ngấm trực tiếp vào các tổ chức thần kinh, cắt đứt tạm thời dẫn truyền cảm giác. Đây là một ph-ơng pháp đơn giản dễ thực hiện, hiệu quả giảm đau cao, thời gian giảm đau sau mổ kéo dài. Ph-ơng pháp này đã đ-Ợc sử dụng rộng rãi cho bệnh nhân phẫu thuật bụng, tiểu khung và chi d-ới. Trên thế giới ph-ơng pháp này đã đ-Ợc áp dụng trong phẫu thuật tim và đạt đ-Ợc hiệu quả giảm đau tố’t và kéo dài [3]. Ở Việt Nam ph-ơng pháp này vẫn ch-a đ-Ợc áp dụng trong mổ tim mở, trong khi với điều kiện kinh tế hạn chế, các ph-ơng tiện giảm đau ch-a đầy đủ, d-ờng nh- đây là ph-ơng pháp rất phù hỢp với hoàn cảnh Việt Nam. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm mục tiêu:
1.    Đánh giá tác dụng của ph-ơng pháp tiêm hồn họp Morphine-Fentanyl vào tủy sông: Giảm đau trong và sau mo, thòi gian thở máy, thòi gian rút nội khí quản ở bệnh nhân mo tim mở.
2.    Đánh giá các tác dụng không mong muôn của ph-ơng pháp này.