Nghiên cứu hiệu quả điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt bằng phương pháp nút động mạch tuyến tiền liệt

Luận văn Nghiên cứu hiệu quả điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt bằng phương pháp nút động mạch tuyến tiền liệt.Tăng sản  lành tính tuyến tiền liệt (LTTTL)  thƣờng bắt đầu vào độ tuổi trung niên ở ngƣời đàn ông. Ở Việt Nam theo Trần Đức Thọ có tới 86 %  nam giới mắc  tăng sản  lành tính tuyến tiền liệt  ở độ tuổi 81-90  [1].  Trên thế giới theo  Rubenstein  có  khoảng  50%  nam  giới  từ  50  tuổi  bị  tăng  sản  lành  tính tuyến tiền liệt, tỷ lệ này lên đến 75% ở những ngƣời 80 tuổi [2]. 

Bệnh tiển triển từ từ, thƣờng gây ra triệu chứng sau 50 tuổi. Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt  gây ra rối loạn tiểu tiện kích thích và tắc nghẽn đƣờng tiểu, cùng các biến chứng gây ảnh hƣởng đến sức khoẻ và chất lƣợng cuộc sống của bệnh nhân.

Có  rất  nhiều  vấn  đề  đặt  ra trong  chẩn  đoán  và  xử trí  tăng  sản  lành tính tuyến tiền liệt  đặc biệt là ở những ngƣời cao tuổi, những ngƣời có các bệnh lý mạn tính hay cấp tính kèm theo.

Ngày  nay  nhiều  bệnh  nhân  tăng  sản  lành  tính  tuyến  tiền  liệt  không muốn  phẫu  thuật  vì  nhiều  lý  do  nhƣ  phẫu  thuật  có  thể  gây  các  biến  chứng nhƣ: bí tiểu, tiểu máu, viêm đƣờng tiết niệu, thời gian nằm viện dài, thời gian tái phát tƣơng đối ngắn, đặc biệt có thể gây  xuâ ́ t tinh ngƣơ ̣ c ,  rối loạn cƣơng dƣơng [3].

Cùng  với  sự  tiến  bộ  của  khoa  học  ngày  càng  có  nhiều  phƣơng  pháp điều trị  tăng sản  lành tính tuyến tiền liệt  trong đó có phƣơng pháp nút  đô ̣ ngmạch  tuyến  tiền  liệt  làm  tuyến  tiền  liệt  không  đƣợc  nuôi  dƣỡng  và  nhỏ  đi, giảm hoặc mất các triệu chứng lâm sàng giúp cải thiện và nâng cao chất lƣợng cuộc sống cho bệnh nhân. 

Trên thế giới,  năm 2000 Carnevale va cô ̣ ng sƣ ̣   (tại Brazil )  đa thực hiện kỹ thuật nút động mạch tiền liệt tuyến trong điều trị  tăng sản  lành tính tuyến tiền liệt  và đƣa lại  kết quả  khả quan. Sau đo phƣơng phap nay đađƣơ ̣ c   ápdụng tại Mỹ ,  Anh,  Pháp,  Trung Quô ́ c ,…  Ở  Việt Nam, chƣa thực hiện cũng nhƣ chƣa có một nghiên cứu nào về vấn đề này. Vì vậy, chúng tôi tiến hành “Nghiên cứu hiệu quả điều trị tăng sản lành  tính  tuyến tiền liệt bằng  phương pháp nút động mạch tuyến tiền liệt” với các mục tiêu sau:

1.  Mô tả phân tích kỹ thuật điều trị  tăng sản lành tính tuyến tiền liệt  bằng phương pháp can thiệp nội mạch.

2.  Bước đầu đánh giá hiệu quả điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt bằng phương pháp can thiệp nội mạch.

Trên thế giới, năm 2000 Camevale vài cộng sự (tại Brazil) đa thực hiện kỹ thuật nút động mạch tiền liệt tuyến trong điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt và đựa lại kết quả khả quan. Sau đo phựơng phàp này đà đựợc áp dụng tại Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quộc,… Ở Việt Nam, chựa thực hiện cũng nhự chựa có một nghiên cứu nào về vấn đề này. Vì vậy, chúng tội tiến hành “Nghiên cứu hiêu quả điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt bằng phương pháp nút động mạch tuyến tiền liệt ” với các mục tiêu sau:

1. Mô tả phân tích kỹ thuật điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt bằng phương pháp can thiệp nội mạch.

2. Bước đầu đánh giá hiệu quả điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt bằng phương pháp can thiệp nội mạch.

ĐẶT VẤN ĐỀ 1 Nghiên cứu hiêu quả điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt bằng phương pháp nút động mạch tuyến tiền liệt

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LỆU 3

1.1. ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU, CHỨC NĂNG TUYEN TIÊN LIÊT 3

1.1.1. Giải phẫu học 3

1.1.2 Giải phẫu mạch máu 4

1.1.3. Chức năng của tuyến tiền liệt 8

1.2. TỔNG QUAN VỀ BỆNH LÝ TĂNG SẢN LÀNH TÍNH TUYẾN

TIỀN LIỆT 9

1.2.1. Dịch tễ học 9

1.2.2. Bệnh sinh 10

1.2.3. Thời gian mắc bệnh 10

1.2.4. Đặc điểm sinh lý bệnh ảnh hưởng của tăng sản lành tính tuyến tiền liệt … 11

1.3. CHẨN ĐOÁN TĂNG SẢN LÀNH TÍNH TUYỀN TIỀN LIỆT 12

1.3.1. Tiền sử 12

1.3.2. Lâm sàng 12

1.3.3. Cận lâm sàng 13

1.4. SƠ LƯỢC VỀ ĐIỀU TRỊ 19

1.5. NÚT ĐỘNG MẠCH TIỀN LIỆT TUYẾN 22

1.5.1. Sơ lược kỹ thuật nút mạch 22

1.5.2. Nút động mạch tuyến tiền liệt 22

1.5.3. Chỉ định 23

1.5.4. Chống chỉ định 24

1.5.5. Chuẩn bị 24

1.5.6. Các bước tiến hành 26

1.5.7. Theo dõi 27 

1.5.8. Nhận định kết quả 28

1.5.9. Tai biến và xử lý 28

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 29

2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 29

2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân 29

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 29

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 29

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 29

2.2.2. Phương tiện tiến hành 31

2.3. CÁC BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU 33

2.3.1. Trước khi nút mạch 33

2.3.2. Sau khi nút mạch 37

2.3.3 Vê kỹ thuật 37

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 38

3.1. CÁC ĐẶC ĐIỂM TĂNG SẢN TĂNG SẢN LÀNH TÍNH TUYẾN TIỀN LIỆT

TRƯỚC KHI NÚT MẠCH 38

3.1.1. Đặc điểm lâm sàng 38

3.1.2. Đặc điểm tăng sản LTTTL qua siêu ậm 2D và Doppler 41

3.1.3. Đặc điểm của tăng sản lành tính tuỹến tiền liệt trên cộng hưởng từ

tuyến tiền liệt 43

3.2. ĐẶC ĐIỂM KỸ THUẬT 44

3.3. CÁC ĐẶC ĐIỂM TĂNG SẢN LÀNH TÍNH TUYẾN TIỀN LIỆT

SAU ĐIỀU TRỊ BẰNG NÚT MẠCH 47

3.3.1. Đặc điểm về lâm sàng ngay sau nút mạch 47

3.3.2. So sánh kết quả trước và sau điều trị 49

CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 57 

4.1. MÔ TA PHÂN TICH Kỹ THUÂT NUT ĐÔNG MạCH TUYếN TIÊN LIÊT

TRONG ĐIÊU TRI TĂNG SAN LANH TINH TUYÊN TÊN L 57

4.2. HIÊU QUả. PHƯƠNG PHAP NUT ĐÔNG MạCH TUYÊN TIÊN LIÊT

TRONG ĐIÊU TRI TĂNG SAN LANH TINH TUYÊN TIÊN LIỆT52

4.2.1. Đặc điểm chung bệnh nhân bị tăng sản ltttl 62

4.2.2 Mức độ của triệu chứng lâm sàng trước nút mạch 66

4.2.3. Triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng sau nút mạch 69

4.3. THÂT BạI VA TAI BIÊN TRONG ĐIÊU TRI TĂNG SảN LANH

TÍNH TUYẾN TIỀN LIỆT 75

4.3.1. Thât bai 75

4.3.2. Tai biên 76

KÊT LUÂN 78

KIÊN NGHI 80

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC 

Bảng 3.1: Đặc điểm triệu chứng lâm sàng gây ra do tăng sản lành tính tuyến

tiền liệt 40

Bảng 3.2: Nồng đô PSA toan phân trong huyết thanh 41

Bảng 3.3: Đặc điểm ưu thế tăng sản các vùng trong tuyến tiền liệt 41

Bảng 3.4: Đặc điểm thể tích tuyến tiền liệt trến siếu âm 2D 42

Bảng 3.5: Ảnh hưởng của TTL lến hệ tiết niêu 42

Bảng 3.6: Đặc điểm thể tích tuyến tiền liệt trến cộng hưởng từ 43

Bảng 3.7: Đặc điểm vùng tăng sản lành tính tuyến tiền liệt ngấm thuốc sau

tiếm thuốc đối quang từ 43

Bảng 3.8: Đặc điểm kỹ thuật 44

Bảng 3.9: Thơi gian can thiếp 45

Bảng 3.10: Đường kính trung bình động mạch tuyến tiền liệt 46

Bảng 3.11: Số ngày nằm viện 48

Bảng 3.12: Đặc điểm lâm sàng ngay sau nút động mạch tiền liệt tuyến 48

Bảng 3.13: So sánh thang điểm IPSS trước nút với sau nút 1 tháng, 3 tháng …. 49

Bảng 3.14: So sánh chỉ số Qol trước nút với sau nút 1 tháng, 3 tháng 50

Bảng 3.15: So sánh lưu lượng dòng tiểu cao nhât trước nút với sau nút 1

tháng, 3 tháng 51

Bảng 3.16: So sánh lượng nước tiểu tồn dư trước nút với sau nút 1 tháng, 3 tháng .. 52

Bảng 3.17: So sánh chỉ số PSA toàn phần trong huyết thanh trước nút với

sau nút 1 tháng, 3 tháng 53

Bảng 3.18: So sánh thể tích tuyến tiền liệt trước nút với sau nút 1 tháng, 3

tháng trên siêu âm 2D 54

Bảng 3.19: So sánh thể tích tuyến tiền liệt trước nút với sau nút 1 tháng …. 55

Bảng 3.20: Sư xuât hiến vung nhồi mau trến cồng hương tư tuyến tiến liết

sau nut 1 tháng 56 

Biểu đồ 3.1: Đặc điểm về tuổi trong nhóm nghiên cứu 38

Biểu đồ 3.2: Tỷ lệ lý do vào viện 39

Biểu đồ 3.3: Tỷ lệ mắc các bệnh kèm theo 39

Biêu đồ 3.4: Kiêu phân chia đông mạch châu trong 45

Biêu đồ 3.5: Sồ đồng mach tuyên tiên liêt mồi bên khung châu 46

Biểu đồ 3.6: Nguồn gốc của động mạch tuyên tiên liêt 47 

Hình 1.1 Giải phẫu tuyến tiền liệt 3

Hình 1.2 Các kiểu phân chia động mạch chậu trong 5

Hình 1.3 Động mạch tuyến tiền liệt 7

Hình 1.4 Kỹ thuật Cone – beam CT khi nghi ngơ co phân tươi mau ngoai

tuyên tiên liêt 26

Hình 1.5 Kỹ thuật Cone – beam CT khi chọn lọc được nhanh chi nuồi tuyên

tiên liêt 26

Hình 2.1 Máy chụp mạch số hóa xóa nền và bộ dụng cụ 31

Hình 2.2 Minh hoa đo thê tích TTL trên cồng hương tư 36

Hình 4.1 Bênh nhân Nguyên Bính M 75

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 2.1. Sơ đồ nghiên cứu 30 

ĐẶT VẤN ĐỀ

•