Nghiên cứu hình thái, chức năng động mạch cảnh bằng siêu âm Doppler ở bệnh nhân tăng huyết áp điều trị

Nghiên cứu hình thái, chức năng động mạch cảnh bằng siêu âm Doppler ở bệnh nhân tăng huyết áp điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên.Tăng huyết  áp  là  một  bệnh  tim m ạch  phổ  biến  chiếm  1/3 nguyên nhân gây tử  vong trên thế  giới,  ở  các  nƣớc  đang phát  triển  chiếm  khoảng  30%  ởngƣời trƣởng thành và 50% ở ngƣời trên 50 tuổi và có xu hƣớng tăng dần. Tại

Việt Nam, theo điều tra năm 2008 tại 8 tỉnh và thành phố tăng huyết áp chiếmtỷ lệ 27,2% dân số. Hiện  nay tăng huyết  áp đang có  xu hƣớng  tăng lên rõ  rệt  và  thực  sự  trởthành  bệnh  xã  hội  rất  đáng  lo ngại. bệnh  trở  thành  bệnh  xã  hội  và ảnh hƣởngtrực tiếp đến chất lƣợng cuộc sống, tăng gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Tăng huyết  áp  đóng  vai trò  quan trọng  trong bệnh  lý  mạch  máu  lớn  và mạch  máu nhỏ, thƣờng đi kèm  với các  yếu tố nhƣ béo  phì, đái tháo đƣờng, rối loạn  chuyển  hóa  lipid, hút  thuốc  lá  làm tăng nguy cơ  và  làm  nặng  lên biếnchứng  mạch máu.  Huyết  áp  tăng kéo  dài  làm  tăng áp  lực  dòng  máu  vào  lớp  tếbào  nội  mô  thành  mạch  máu  cũng  là  một  trong những  yếu  tố  t ổn  thƣơng lớpnội  mô  mạch  máu, là  tiền đề  cho tổn  thƣơng xơ  vữa  động  mạch  hình thành  vàphát  triển. Với  áp  lực  cao do bệnh  tăng huyết  áp, máu  có  thể  lọt  vào  lớp  giữacủa  thành  mạch  máu  bị  xơ  vữa,  tách  dọc  các  lớp đó  gây  ra  biến  chứng  rất nguy hiểm đến tính mạng ngƣời bệnh.

Tổn thƣơng mạch  máu ở các bệnh nhân  này   thƣờng  có  biểu  hiện  lan tỏa  và  trên toàn  bộ  hệ  thống  mạch  máu  trong  đó có hệ động mạch cảnh. Tổn  thƣơng mạch  máu  xuất  hiện  từ  rất  sớm, diễn  biến  thầm lặng, khi  phát  hiện  ra thƣờng  đã  ở  giai  đoạn  có  biểu  hiện  lâm sàng. Do  đó  việc  phát hiện  sớm  bệnh  lý  mạch máu  có  tầm  quan trọng đặc  biệt  để  tìm   cách  phòng  vàđiều trị sớm nhiều bệnh Hiện  nay,  có  nhiều  phƣơng  pháp  thăm  dò  đánh  giá  tổn  thƣơng  động  mạch cảnh  đoạn ngoài  sọ, trong đó phƣơng pháp siêu âm  có nhiều ƣu  thế,  là  phƣơng pháp thăm dò không xâm nhập, không độc hại, ít tốn kém, độ tin cậy cao.

Động mạch cảnh là hệ mạch quan trọng trong duy trì chức năng não bộ  bình thƣờng, việc đánh giá sự biến đổi hình thái, chức  năng  động  mạch  cảnh giúp điều trị, tiên lƣợng và phòng biến chứng bệnh. 

Có  nhiều  công trình  nhiên cứu  về  các  mạch  máu  lớn  ở  bệnh  nhân tăng  huyết  áp, bệnh  nhân  đái  tháo  đƣờng, bệnh  nhân suy  động  mạch  vành  đã  và đang tiến  hành  trên thế  giới.  Ở  Việt  Nam nhằm  tìm   hiểu  sự  tổn  thƣơng và  các biến chứng  do  tổn  thƣơng  mạch  máu  gây  ra  nên  đã  có  một  số  công  trình nghiên cứu  khảo  sát  hình  thái, chức  năng  của  mạch  máu  lớn  đặc  biệt  hệ  độngmạch  cảnh,  thấy   có  liên quan  đến  giữa  sự  biến  đổi  hình  thái, chức  năng củađộng  mạch  cảnh  với  bệnh  tăng  huyết  áp,  bệnh  đái  tháo  đƣờng,  bệnh  mạchvành.  Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:  “Nghiên cứu hình thái, chức  năng  động  mạch  cảnh  bằng  siêu  âm  doppler  ở  bệnh  nhân  t ăng huyết áp điều trị tại bệnh viện  đa khoa Trung  ương Thái Nguyên”, nhằm  hai mục tiêu:

1. Mô  tả  sự biến đổi hình thái, chức năng động mạch cảnh bằng siêu  âm Doppler ở bệnh nhân tăng huyết áp.

2. Xác định mối liên quan giữa sự biến đổi hình thái, chức năng động  mạch cảnh  với một số đặc điểm lâm sàng,  cận lâm sàng  và  một  số  yêú  tố nguy cơ  ở bệnh nhân tăng huyết áp

MỤC LỤC

Nội dung Trang

Ký hiệu viết tắt trong luận văn

Danh mục các bảng

Danh mục các biểu đồ

ĐẶT VẤN ĐỀ

Chƣơng 1: Tổng quan

1.1. Tăng huyết áp 3

1.2. Tổng quan hình thái chức năng động mạch cảnh 8

1.3. Vữa xơ động mạch và một số yếu tố nguy cơ 11

1.4. Các phƣơng pháp thăm dò động mạch cảnh 14

1.5. Các nghiên cứu trong và ngoài nƣớc về bệnh lý động mạch cảnh 21

Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tƣợng nghiên cứu 25

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu 25

2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu 25

2.4. Chỉ tiêu nghiên cứu 25

2.5. Kỹ thuật thu thập số liệu 26

2.6. Vật liệu nghiên cứu 34

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1. Đặc điểm chung của đối tƣợng nghiên cứu 35

3.2. Kết quả thay đổi về hình thái, chức năng của động mạch cảnh 40

3.3. Mối liên quan giữa hình thái, chức năng động mạch cảnh chung với đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và một số yếu tố nguy cơ ở bệnh nhân tăng huyết áp.

Chƣơng 4: BÀN LUẬN

4.1. Đặc điểm chung của đối tƣợng nghiên cứu 52

4.2. Sự biến đổi hình thái, chức năng của động mạch cảnh 55

4.3. Mối liên quan giữa hình thái, chức năng động mạch cảnh chung hai

bên với đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và một số yếu tố nguy cơ.

58

KẾ

T LUẬN

KHUYẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC