Nghiên cứu kết quả điều trị sớm dị tật đảo gốc động mạch tại Bệnh viện Nhi trung ương
Luận án tiến sĩ y học Nghiên cứu kết quả điều trị sớm dị tật đảo gốc động mạch tại Bệnh viện Nhi trung ương.Dị tật đảo gốc động mạch là bệnh lý tim bẩm sinh tím với đặc điểm bất tương hợp giữa tâm thất và các động mạch lớn (động mạch chủ xuất phát từ thất phải, động mạch phổi xuất phát từ thất trái) và có sự tương hợp giữa tâm nhĩ với tâm thất. Động mạch phổi xuất phát từ thất trái sẽ mang máu giàu ô xy lên phổi, trong khi đó động mạch chủ xuất phát từ thất phải, mang máu nghèo ô xy đi nuôi cơ thể, sau khi tưới máu mô sẽ trở về hệ tĩnh mạch và về tim phải. Do đó tồn tại hai hệ tuần hoàn song song, gây nên tình trạng thiếu ô xy mô và toan chuyển hoá nặng nguy hiểm đến tính mạng. Bệnh nhân thường có biểu hiện suy hô hấp, tím tái ngay sau khi sinh. Trẻ sống được là nhờ sự trộn máu do còn lỗ bầu dục, còn ống động mạch, thông liên nhĩ hoặc thông liên thất [1],[2].
Bệnh chiếm khoảng 5-7% các bệnh lý tim bẩm sinh, tương ứng với 20-30 trẻ trong 100.000 trẻ sinh ra. Tỉ lệ nam: nữ dao động từ 1,5- 3,2:1 [1]. Nếu không được điều trị thì 30% trẻ mắc bệnh tử vong trong tuần đầu sau khi sinh [3].
Siêu âm tim được sử dụng để chẩn đoán xác định và đánh giá hình thái giải phẫu bệnh đảo gốc động mạch. Ngày nay siêu âm tim chẩn đoán trước sinh và ngay sau sinh cho trẻ mắc bệnh đảo gốc động mạch đã giúp ích việc xử trí trong thời kỳ sơ sinh, giảm tình trạng nặng của bệnh cũng như giảm tỉ lệ tử vong.
Trẻ mắc bệnh đảo gốc động mạch thường phải được điều trị tạm thời bằng truyền Prostaglandin và phá vách liên nhĩ ngay sau sinh nhằm tăng cường khả năng trộn máu giữa tuần hoàn hệ thống và tuần hoàn phổi. Phẫu thuật chuyển động mạch là phẫu thuật sửa chữa toàn bộ được chỉ định ở giai đoạn sau, trong giai đoạn trước 2 tuần tuổi [4],[5].
Phẫu thuật chuyển gốc động mạch là phẫu thuật chuyển lại vị trí bất thường các động mạch lớn, được Jatene thực hiện thành công đầu tiên năm 1975 cho bệnh nhân mắc bệnh đảo gốc động mạch và thông liên thất [5],[6]. Hiện nay, phẫu thuật chuyển động mạch là sự lựa chọn đầu tiên trong điều trị bệnh đảo gốc động mạch với tỉ lệ sống sau 15 năm là 90% [1].
Ở Việt nam, chỉ có một số trung tâm tim mạch có khả năng can thiệp và phẫu thuật sửa chữa bệnh đảo gốc động mạch. Các bệnh nhân được chẩn đoán và can thiệp điều trị muộn nên tỉ lệ tử vong còn cao. Các báo cáo trong nước chỉ mô tả triệu chứng lâm sàng và xử trí một vài ca bệnh đảo gốc động mạch [7],[8]. Hiện nay, chưa có công trình nghiên cứu nào tìm hiểu về các biểu hiện lâm sàng, cận lâm sàng, các phương thức xử trí ban đầu và kết quả phẫu thuật điều trị bệnh đảo gốc động mạch tại Việt nam. Vì vậy, nhằm góp phần nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị bệnh lý này, chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu kết quả điều trị sớm dị tật đảo gốc động mạch tại Bệnh viện Nhi trung ương”
với 2 mục tiêu:
1. Đánh giá kết quả phá vách liên nhĩ bằng bóng (kỹ thuật Rashkind) trong điều trị tạm thời bệnh đảo gốc động mạch.
2. Đánh giá kết quả điều trị sớm và một số yếu tố liên quan đến kết quả phẫu thuật triệt để bệnh đảo gốc động mạch thể không phức tạp tại Bệnh viện Nhi Trung ương.
MỤC LỤC ghiên cứu kết quả điều trị sớm dị tật đảo gốc động mạch tại Bệnh viện Nhi trung ương
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1: TỔNG QUAN 3
1.1. Lịch sử chẩn đoán và điều trị bệnh đảo gốc động mạch 3
1.2. Phôi thai học 5
1.3. Giải phẫu tim trong bệnh đảo gốc động mạch 7
1.3.1. Tâm nhĩ 7
1.3.2. Tâm thất 7
1.3.3. Các động mạch lớn 9
1.3.4. Các động mạch vành 10
1.3.5. Các tổn thương kèm theo 12
1.4. Đặc điểm sinh lý trong bệnh đảo gốc động mạch 14
1.4.1. Đặc điểm sinh lý chung 14
1.4.2. Đặc điểm trộn máu giữa tuần hoàn hệ thống và tuần hoàn phổi 15
1.4.3. Đặc điểm tuần hoàn bào thai và giai đoạn chuyển tiếp sau sinh 17
1.5. Chẩn đoán 19
1.5.1. Đặc điểm lâm sàng 19
1.5.2. Diễn biến tự nhiên 21
1.5.3. Đặc điểm cận lâm sàng 22
1.6. Điều trị tạm thời 30
1.6.1. Truyền tĩnh mạch Prostaglandin E1 30
1.6.2. Phá vách liên nhĩ bằng bóng 31
1.7. Phẫu thuật sửa chữa triệt để: 39
1.7.1. Phẫu thuật chuyển gốc động mạch 39
1.7.2. Các phương pháp phẫu thuật khác 48
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 49
2.1. Đối tượng nghiên cứu 49
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân nghiên cứu 49
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 49
2.2. Phương pháp nghiên cứu 50
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 50
2.2.2. Cỡ mẫu 50
2.3. Nội dung nghiên cứu: 51
2.3.1. Nghiên cứu lâm sàng và cận lâm sàng 51
2.3.2. Đánh giá kết quả phá vách liên nhĩ bằng bóng trong điều trị tạm thời bệnh đảo gốc động mạch 54
2.3.3.Đánh giá kết quả điều trị sớm phẫu thuật chuyển gốc động mạch 55
2.3.4. Phân tích một số yếu tố liên quan đến phẫu thuật chuyển gốc động mạch 59
2.4. Xử lý số liệu 59
2.5. Đạo đức nghiên cứu 60
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 62
3.1. Đặc điểm chung bệnh nhân trước phẫu thuật 62
3.2. Kết quả phá vách liên nhĩ bằng bóng cho bệnh nhân đảo gốc động mạch 65
3.3. Kết quả phẫu thuật chuyển gốc động mạch 70
3.3.1. Đặc điểm trong phẫu thuật chuyển gốc động mạch 71
3.3.2. Đặc điểm hồi sức sau phẫu thuật chuyển gốc động mạch 74
3.3.3. Kết quả điều trịphẫu thuật chuyển gốc động mạch 79
3.4. Các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị xấu 80
3.4.1. Kết quả điều trị xấu 80
3.4.2. Các yếu tố trước phẫu thuật liên quan tới kết quả điều trị xấu 81
3.4.3. Các yếu tố trong phẫu thuật liên quan tới kết quả điều trị xấu 83
3.4.4. Các yếu tố sau phẫu thuật liên quan tới kết quả điều trị xấu 84
3.4.5. Các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị 87
3.5. Kết quả khám lại sau phẫu thuật 88
3.5.1. Sự phát triển cân nặng sau phẫu thuật 6 tháng 88
3.5.2. Mức độ suy tim sau phẫu thuật 6 tháng 89
3.5.3. Đặc điểm siêu âm tim khám lại sau phẫu thuật 6 tháng 89
Chương 4: BÀN LUẬN 91
4.1. Đặc điểm chung của bệnh nhân nghiên cứu 91
4.1.1. Đặc điểm dịch tễ học của bệnh nhân nghiên cứu 91
4.1.2. Đặc điểm lâm sàng 92
4.1.3. Siêu âm tim 94
4.2. Kết quả phá vách liên nhĩ 97
4.3. Kết quả phẫu thuật chuyển gốc động mạch 102
4.3.1. Kết quả trong phẫu thuật chuyển gốc động mạch 103
4.3.2. Kết quả hồi sức sau phẫu thuật 105
4.3.3. Kết quả điều trị phẫu thuật chuyển gốc động mạch 113
4.4. Kết quả khám theo dõi sau mổ 120
KẾT LUẬN 123
KIẾN NGHỊ 125
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1: Phân bố bệnh nhân theo giới 63
Biểu đồ 3.2: Đặc điểm tổn thương thận cấp 48 giờ sau phẫu thuật 78
Biểu đồ 3.3: Điều trị thẩm phân phúc mạc 48 giờ sau phẫu thuật 79
Biểu đồ 3.4: Kết quả phẫu thuật 79
Biểu đồ 3.5: Kết quả điều trị xấu 80
Biểu đồ 3.6: Phát triển cân nặng khám lại sau 6 tháng 88
Biểu đồ 3.7: Mức độ suy tim khám lại sau 6 tháng 89
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Kết quả nghiên cứu phá vách liên nhĩ bằng bóng cho dị tật đảo gốc động mạch 38
Bảng 1.2: Các phương pháp phẫu thuật khác 48
Bảng 2.1: Phân loại tổn thương thận cấp 58
Bảng 3.1: Đặc điểm tuổi và cân nặng 62
Bảng 3.2: Lý do vào viện 63
Bảng 3.3: Tình trạng hô hấp 64
Bảng 3.4: Phân bố mức độ suy tim 64
Bảng 3.5: Đặc điểm hình thái và chức năng thất trái 65
Bảng 3.6: So sánh đặc điểm lâm sàng bệnh nhân phá vách liên nhĩ 66
Bảng 3.7: Một số thay đổi cận lâm sàng trước và sau phá vách liên nhĩ 67
Bảng 3.8: Một số đặc điểm trước can thiệp liên quan đến kết quả phá vách liên nhĩ 68
Bảng 3.9: Một số đặc điểm cận lâm sàng liên quan đến kết quả phá vách liên nhĩ 69
Bảng 3.10: Phân tích hồi quy logistic đơn biến các yếu tố có liên quan đến kết quả phá vách liên nhĩ 70
Bảng 3.11: Đặc điểm hình thái ĐMV và tương quan các động mạch lớn 71
Bảng 3.12: So sánh hình thái động mạch vành trong mổ với siêu âm tim 71
Bảng 3.13: Một số đặc điểm trong phẫu thuật 72
Bảng 3.14: Một số đặc điểm trong phẫu thuật theo hình thái động mạch vành 73
Bảng 3.15: Đặc điểm hồi sức sau phẫu thuật 74
Bảng 3.16: Đặc điểm áp lực nhĩ trái, chỉ số VIS và nồng độ Lactate máu 48 giờ sau phẫu thuật 75
Bảng 3.17: Siêu âm tim sau phẫu thuật 76
Bảng 3.18: Các biến chứng sau phẫu thuật 77
Bảng 3.19: Đặc điểm các giai đoạn tổn thương thận cấp 48 giờ sau mổ 78
Bảng 3.20: Nguyên nhân tử vong 80
Bảng 3.21: Các yếu tố dịch tễ, lâm sàng liên quan tới kết quả điều trị 81
Bảng 3.22: Tình trạng lúc nhập viện liên quan tới kết quả điều trị 82
Bảng 3.23: Chức năng thất trái liên quan tới kết quả điều trị 82
Bảng 3.24: Can thiệp phá vách liên nhĩ liên quan tới kết quả điều trị 83
Bảng 3.25: Các chỉ số trong phẫu thuật liên quan tới kết quả điều trị 83
Bảng 3.26: Hình thái động mạch vành liên quan tới kết quả điều trị 84
Bảng 3.27: Chỉ số VIS sau mổ 48 giờ liên quan tới kết quả điều trị 84
Bảng 3.28: Lactate máu sau mổ 48 giờ liên quan tới kết quả điều trị 85
Bảng 3.29: AKI sau mổ 48 giờ liên quan tới kết quả điều trị 85
Bảng 3.30: Các yếu tố hồi sức khác liên quan tới kết quả điều trị 86
Bảng 3.31: Giá trị tiên lượng của chỉ số VIS tại các thời điểm 48 giờ sau mổ tới kết quả điều trị thể hiện qua đường cong ROC 86
Bảng 3.32: Giá trị tiên lượng của nồng độ Lactate máu các thời điểm 48 giờ sau mổ tới kết quả điều trị thể hiện qua đường cong ROC 87
Bảng 3.33: Phân tích đơn biến các yếu tố liên quan tới kết quả điều trị 87
Bảng 3.34: Phân tích đa biến các yếu tố liên quan tới kết quả điều trị 88
Bảng 3.35: Kết quả khám lại siêu âm tim 89
Bảng 4.1. Tỉ lệ sống sót sau phẫu thuật chuyển gốc động mạch 116
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Minh họa bệnh đảo gốc động mạch 5
Hình 1.2: Minh họa sự dịch chuyển của các động mạch lớn trong bệnh đảo gốc động mạch 6
Hình 1.3: Hình thái bên trong của tâm thất phải 7
Hình 1.4: Hình thái bên trong của tâm thất trái 8
Hình 1.5. Quy ước Leiden 9
Hình 1.6. Các hình thái 2 lỗ động mạch vành 10
Hình 1.7. Các hình thái 1 lỗ động mạch vành 11
Hình 1.8. Động mạch vành đi trong thành động mạch chủ 12
Hình 1.9. Vị trí thông liên thất 13
Hình 1.10. Minh họa hẹp đường ra thất trái do gờ xơ và tổ chức phụ của van hai lá 14
Hình 1.11. Minh họa vòng tuần hoàn bình thường và vòng tuần hoàn của bệnh đảo gốc động mạch 15
Hình 1.12. X quang tim phổi 22
Hình 1.13. Mặt cắt dưới mũi ức 23
Hình 1.14. Mặt cắt trục ngắn cạnh ức 24
Hình 1.15. Mặt cắt trục dài cạnh ức 25
Hình 1.16. Mặt cắt 4 buồng 25
Hình 1.17. Mặt cắt trên hõm ức 26
Hình 1.18. Siêu âm tim tính chỉ số khối thất trái 28
Hình 1.19. Hình thái thất trái 28
Hình 1.20. Thông tim chẩn đoán bất tương hợp giữa tâm thất và các động mạch lớn 29
Hình 1.21. Hình chụp cộng hưởng từ bệnh nhân đảo gốc động mạch 9 tháng 30
Hình 1.22. Phá vách liên nhĩ bằng bóng 33
Hình 1.23. Phẫu thuật Jatene 42
Hình 2.1. Sơ đồ nghiên cứu 61
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
1. Cao Việt Tùng, Phạm Hữu Hòa, Nguyễn Thanh Liêm (2016). Kết quả điều trị phẫu thuật bệnh chuyển gốc động mạch và một số yếu tố liên quan. Tạp chí y học thực hành số 11(1027): 19-22.
2. Cao Việt Tùng (2016). Can thiệp phá vách liên nhĩ bằng bóng trong điều trị tạm thời bệnh chuyển gốc động mạch. Tạp chí Y học Việt Nam số 2 tập 448: 132-135.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Martins P., Castela E. (2008). Transposition of the great arteries. Orphanet J Rare Dis, 3, 27.
2. Planche C., Lacour-Gayet F., Serraf A. (1998). Arterial switch. Pediatr Cardiol, 19(4), 297-307.
3. Kouchoukos N.T. (2013). Complete transposition of the great arteries. Kirklind/Barratt-Boyes Cardiac Surgery fourth edition, Elsevier Saunder, Philadenphia, 1, 1438- 1508.
4. Anderson R.H. (2010). Transposition. Paediatric Cardiology, Third edition, Elsevier, Philadenphia, 795 – 817.
5. Dodge-Khatami A., Mavroudis C., Mavroudis C.D., et al. (2012). Past, present, and future of the arterial switch operation: historical review. Cardiol Young, 22(6), 724-731.
6. Jatene A.D., Fontes V.F., Paulista P.P., et al. (1975). Successful anatomic correction of transposition of the great vessels. A preliminary report. Arq Bras Cardiol, 28(4), 461-464.
7. Nguyễn Khắc Sơn, Nguyễn Tố Chinh (1984). Nhân một trường hợp chuyển gốc hoàn toàn các động mạch lớn. Tạp chí Y học Việt Nam, 3, 46-48.
8. Phạm Thế Việt, Nguyễn Hoàng Định, Nguyễn Anh Dũng (2008). Nhân hai trường hợp phẫu thuật điều trị triệt để bệnh lý chuyển vị đại động mạch kèm thông liên thất, hẹp đường ra thất phải: REV Procedure. Tạp chí Y học Việt Nam, 2, 112-116.
9. Marathe S.P., Talwar S. (2015). Surgery for transposition of great arteries: A historical perspective. Ann Pediatr Cardiol, 8(2), 122-128.
10. Bonham-Carter R.E. (1973). Progress in the treatment of transposition of the great arteries. Br Heart J, 35(6), 573-577.
11. Senning A. (1959). Surgical correction of transposition of the great vessels. Surgery, 45(6), 966-980.
12. Rastelli G.C., McGoon D.C., Wallace R.B. (1969). Anatomic correction of transposition of the great arteries with ventricular septal defect and subpulmonary stenosis. J Thorac Cardiovasc Surg, 58(4), 545-552.
13. Goldberg S.P. (2011). Reversal of fortune: surgical management of transposition in the pre-arterial switch era. World J Pediatr Congenit Heart Surg, 2(3), 482-486.
14. Lecompte Y., Zannini L., Hazan E., et al. (1981). Anatomic correction of transposition of the great arteries. J Thorac Cardiovasc Surg, 82(4), 629-631.
15. Kanter K.R., Anderson R.H., Lincoln C., et al. (1985). Anatomic correction for complete transposition and double-outlet right ventricle. J Thorac Cardiovasc Surg, 90(5), 690-699.
16. Castaneda A.R., Norwood W.I., Jonas R.A., et al. (1984). Transposition of the great arteries and intact ventricular septum: anatomical repair in the neonate. Ann Thorac Surg, 38(5), 438-443.
17. Mayer J.E., Jr., Jonas R.A., Castaneda A.R. (1986). Arterial switch operation for transposition of the great arteries with intact ventricular septum. J Card Surg, 1(2), 97-104.
18. Izumo S., Nadal-Ginard B., Mahdavi V. (1988). Protooncogene induction and reprogramming of cardiac gene expression produced by pressure overload. Proc Natl Acad Sci U S A, 85(2), 339-343.
19. Jonas R.A., Giglia T.M., Sanders S.P., et al. (1989). Rapid, two-stage arterial switch for transposition of the great arteries and intact ventricular septum beyond the neonatal period. Circulation, 80(3 Pt 1), I203-208.
20. Lalezari S., Bruggemans E.F., Blom N.A., et al. (2011). Thirty-year experience with the arterial switch operation. Ann Thorac Surg, 92(3), 973-979.
21. Wernovsky G. (2008). Transposition of the great arteries. Moss and Adams’ Heart Disease in infants, children, and aldolescents, Seventh edition, Lippincott Williams and Wilkins, 1, 1038-1087.
22. Praagh R.V. (2010). Normally and abnormally related great arteries: what have we learned? World J Pediatr Congenit Heart Surg, 1(3), 364-385.
23. Grant R.P. (1962). The morphogenesis of transposition of the great vessels. Circulation, 26, 819-840.
24. Unolt M., Putotto C., Silvestri L.M., et al. (2013). Transposition of great arteries: new insights into the pathogenesis. Front Pediatr, 1, 11.
25. Kirby M.L. (2002). Embryogenesis of transposition of the great arteries: a lesson from the heart. Circ Res, 91(2), 87-89.
26. Anderson R.H., Wilkinson J.L., Arnold R., et al. (1974). Morphogenesis of bulboventricular malformations. II. Observations on malformed hearts. Br Heart J, 36(10), 948-970.
27. Van Praagh R. (2016). What Determines Whether the Great Arteries Are Normally or Abnormally Related? Am J Cardiol, 118(9), 1390-1398.
28. Mavroudis C., Carl L., Becker (2003). Transpositon of the Great Arteries. Pediatric Cardiac Surgery, Mosby, Philadelphia, 442-475.
29. A.Sukru M., Zakariya H., S.Yen H. (2015). Transposition of the great arteries. Congenital Heart Disease A Surgical Color Atlas, Cardiotext Publishing, Minnesota,
30. Van Praagh R., Perez-Trevino C., Lopez-Cuellar M., et al. (1971). Transposition of the great arteries with posterior aorta, anterior pulmonary artery, subpulmonary conus and fibrous continuity between aortic and atrioventricular valves. Am J Cardiol, 28(6), 621-631.
31. Van Doesburg N.H., Bierman F.Z., Williams R.G. (1983). Left ventricular geometry in infants with d-transposition of the great arteries and intact interventricular septum. Circulation, 68(4), 733-739.
32. Robertson W., B, Anderson R.H., Becker A.E. (1993). Complete Transposition. Systemic Pathology, Third edition, Churchill Livingstone, London, 10, 259-268.
33. Huhta J.C., Edwards W.D., Feldt R.H., et al. (1982). Left ventricular wall thickness in complete transposition of the great arteries. J Thorac Cardiovasc Surg, 84(1), 97-101.
34. Graham T.P., Jr., Atwood G.F., Boucek R.J., Jr., et al. (1975). Right heart volume characteristics in transposition of the great arteries. Circulation, 51(5), 881-889.
35. Hudson R.E. (1967). Surgical pathology of the conducting system of the heart. Br Heart J, 29(5), 646-670.
36. Anderson R.H., Becker A.E., Arnold R., et al. (1974). The conducting tissues in congenitally corrected transposition. Circulation, 50(5), 911-923.
37. Frescura C., Thiene G. (2016). The Spectrum of Congenital Heart Disease with Transposition of the Great Arteries from the Cardiac Registry of the University of Padua. Front Pediatr, 4, 84.
38. Aiello V.D. (2011). The anatomy of transposition. World J Pediatr Congenit Heart Surg, 2(1), 9-18.
39. Wang C., Chen S., Zhang H., et al. (2017). Anatomical Classifications of the Coronary Arteries in Complete Transposition of the Great Arteries and Double Outlet Right Ventricle with Subpulmonary Ventricular Septal Defect. Thorac Cardiovasc Surg, 65(1), 26-30.
40. Sithamparanathan S., Padley S.P., Rubens M.B., et al. (2013). Great vessel and coronary artery anatomy in transposition and other coronary anomalies: a universal descriptive and alphanumerical sequential classification. JACC Cardiovasc Imaging, 6(5), 624-630.
41. Pasquali S.K., Hasselblad V., Li J.S., et al. (2002). Coronary artery pattern and outcome of arterial switch operation for transposition of the great arteries: a meta-analysis. Circulation, 106(20), 2575-2580.
42. Rossi M.B., Ho S.Y., Anderson R.H., et al. (1986). Coronary arteries in complete transposition: the significance of the sinus node artery. Ann Thorac Surg, 42(5), 573-577.
43. Li J., Tulloh R.M., Cook A., et al. (2000). Coronary arterial origins in transposition of the great arteries: factors that affect outcome. A morphological and clinical study. Heart, 83(3), 320-325.
44. Thiene G., Razzolini R., Dalla-Volta S. (1976). Aorto-pulmonary relationship, arterio-ventricular alignment, and ventricular septal defects in complete transposition of the great arteries. Eur J Cardiol, 4(1), 13-24.
45. Moene R.J., Oppenheimer-Dekker A., Wenink A.C., et al. (1985). Morphology of ventricular septal defect in complete transposition of the great arteries. Am J Cardiol, 55(13), 1566-1570.
46. De la Cruz M.V., Arteaga M., Espino-Vela J., et al. (1981). Complete transposition of the great arteries: types and morphogenesis of ventriculoarterial discordance. Am Heart J, 102(2), 271-281.
47. Vazquez-Antona C.A., Munoz-Castellanos L., Kuri-Nivon M., et al. (2003). [Left ventricular outflow tract obstruction in transposition of the great arteries. Correlation between anatomic and echocardiographic findings]. Rev Esp Cardiol, 56(7), 695-702.
48. Shrivastava S., Tadavarthy S.M., Fukuda T., et al. (1976). Anatomic causes of pulmonary stenosis in complete transposition. Circulation, 54(1), 154-159.
49. Files M.D., Arya B. (2015). Preoperative Physiology, Imaging, and Management of Transposition of the Great Arteries. Semin Cardiothorac Vasc Anesth, 19(3), 210-222.
50. Veshti A., Vida V.L., Padalino M.A., et al. (2009). The role of aortopulmonary collaterals after an arterial switch operation: a word of caution. Pediatr Cardiol, 30(3), 347-348.
51. Aziz K.U., Paul M.H., Rowe R.D. (1977). Bronchopulmonary circulation in d-transposition of the great arteries: possible role in genesis of accelerated pulmonary vascular disease. Am J Cardiol, 39(3), 432-438.
52. Jouannic J.M., Benachi A., Bonnet D., et al. (2002). Middle cerebral artery Doppler in fetuses with transposition of the great arteries. Ultrasound Obstet Gynecol, 20(2), 122-124.
53. Manzar S., Nair A.K., Pai M.G., et al. (2005). Head size at birth in neonates with transposition of great arteries and hypoplastic left heart syndrome. Saudi Med J, 26(3), 453-456.
54. Limperopoulos C., Tworetzky W., McElhinney D.B., et al. (2010). Brain volume and metabolism in fetuses with congenital heart disease: evaluation with quantitative magnetic resonance imaging and spectroscopy. Circulation, 121(1), 26-33.
55. Naeye R.L. (1966). Transposition of the great arteries and prenatal growth. Arch Pathol, 82(5), 412-418.
56. Ashworth M., Al Adnani M., Sebire N.J. (2006). Neonatal death due to transposition in association with premature closure of the oval foramen. Cardiol Young, 16(6), 586-589.
57. Newfeld E.A., Paul M.H., Muster A.J., et al. (1979). Pulmonary vascular disease in transposition of the great vessels and intact ventricular septum. Circulation, 59(3), 525-530.
58. Levin D.L., Paul M.H., Muster A.J., et al. (1977). d-Transposition of the great vessels in the neonate. A clinical diagnosis. Arch Intern Med, 137(10), 1421-1425.
59. Lakier J.B., Stanger P., Heymann M.A., et al. (1975). Early onset of pulmonary vascular obstruction in patients with aortopulmonary transposition and intact ventricular septum. Circulation, 51(5), 875-880.
60. Liebman J., Cullum L., Belloc N.B. (1969). Natural history of transpositon of the great arteries. Anatomy and birth and death characteristics. Circulation, 40(2), 237-262.
61. Van der Horst R.L., Gotsman M.S. (1973). The spectrum and natural history of complete transposition of the great arteries. S Afr Med J, 47(13), 553-558.
62. Bierman F.Z., Williams R.G. (1979). Prospective diagnosis of d-transposition of the great arteries in neonates by subxiphoid, two-dimensional echocardiography. Circulation, 60(7), 1496-1502.
63. Bass N.M., Roche A.H., Brandt P.W., et al. (1978). Echocardiography in assessment of infants with complete d-transposition of great arteries. Br Heart J, 40(10), 1165-1173.
64. Benjamin W., Eidem, Patrick W., O’Leary (2015). D-Transposition of the Great Arteries. Echocardiography in Pediatric and Adult Congenital Heart Disease, Second edition, Wolters Kluwer Health, Philadenphia.,
65. Mahle W.T., Gonzalez J.H., Kreeger J., et al. (2012). Echocardiography of transposition of the great arteries. Cardiol Young, 22(6), 664-670.
66. Siew Y., Ho (2005). Complete Transposition. Echocardiography in congenital heart disease, Imperial College Press, London, 175-186.
67. Fundora M.P., Aregullin E.O., Wernovsky G., et al. (2016). Echocardiographic and Surgical Correlation of Coronary Artery Patterns in Transposition of the Great Arteries. Congenit Heart Dis, 11(6), 570-577.
68. Gleason M.M., Chin A.J., Andrews B.A., et al. (1989). Two-dimensional and Doppler echocardiographic assessment of neonatal arterial repair for transposition of the great arteries. J Am Coll Cardiol, 13(6), 1320-1328.
69. Lacour-Gayet F., Piot D., Zoghbi J., et al. (2001). Surgical management and indication of left ventricular retraining in arterial switch for transposition of the great arteries with intact ventricular septum. Eur J Cardiothorac Surg, 20(4), 824-829.
70. Foppa M., Duncan B.B., Rohde L.E. (2005). Echocardiography-based left ventricular mass estimation. How should we define hypertrophy? Cardiovasc Ultrasound, 3, 17.
71. Myerson S.G., Montgomery H.E., World M.J., et al. (2002). Left Ventricular Mass: Reliability of M-Mode and 2-Dimensional Echocardiographic Formulas. Hypertension, 40(5), 673-678.
72. Foran J.P., Sullivan I.D., Elliott M.J., et al. (1998). Primary arterial switch operation for transposition of the great arteries with intact ventricular septum in infants older than 21 days. J Am Coll Cardiol, 31(4), 883-889.
73. Shaher R.M., Moes C.A., Khoury G. (1967). Radiologic and angiocardiographic findings in complete transposition of the great vessels with left ventricular outflow tract obstruction. Radiology, 88(6), 1092-1099.
74. De Roos A. (2016). Role of Cardiovascular Magnetic Resonance Imaging in Postoperative Follow-Up After the Arterial Switch Operation for Transposition of the Great Arteries. Circ Cardiovasc Imaging, 9(9),
75. Finan E., Mak W., Bismilla Z., et al. (2008). Early discontinuation of intravenous prostaglandin E1 after balloon atrial septostomy is associated with an increased risk of rebound hypoxemia. J Perinatol, 28(5), 341-346.
76. Ricardo M. (2014). Handbook of pediatric Cardiovascular Drugs Springer Verlag London.
77. Butts R.J., Ellis A.R., Bradley S.M., et al. (2012). Effect of prostaglandin duration on outcomes in transposition of the great arteries with intact ventricular septum. Congenit Heart Dis, 7(4), 387-391.
78. Aykanat A., Yavuz T., Ozalkaya E., et al. (2016). Long-Term Prostaglandin E1 Infusion for Newborns with Critical Congenital Heart Disease. Pediatr Cardiol, 37(1), 131-134.
79. Talosi G., Katona M., Turi S. (2007). Side-effects of long-term prostaglandin E(1) treatment in neonates. Pediatr Int, 49(3), 335-340.
80. Feltes T.F., Bacha E., Beekman R.H., 3rd, et al. (2011). Indications for cardiac catheterization and intervention in pediatric cardiac disease: a scientific statement from the American Heart Association. Circulation, 123(22), 2607-2652.
81. Anthony C.Chang, Frank L.Hanley, Gil Wernovsky (1998). Pediatric Cardiac Intensive Care, Williams and Wilkins, Canada.
82. Cantinotti M., Assanta N., Murzi B., et al. (2014). Echocardiographic definition of restrictive patent foramen ovale (PFO). Heart, 100(3), 264-265.
83. Gupta U., Abdulla R.I., Bokowski J. (2011). Benign outcome of pulmonary hypertension in neonates with a restrictive patent foramen ovale versus result for neonates with an unrestrictive patent foramen ovale. Pediatr Cardiol, 32(7), 972-976.
84. Martin A.C., Rigby M.L., Penny D.J., et al. (2003). Bedside balloon atrial septostomy on neonatal units. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed, 88(4), F339-340.
85. Padilla T., Zapata M., Diaz L.H., et al. (2011). Results of balloon atrial septostomy as preparation for surgical correction in transposition of great arteries. World J Pediatr Congenit Heart Surg, 2(2), 249-252.
86. Hiremath G., Natarajan G., Math D., et al. (2011). Impact of balloon atrial septostomy in neonates with transposition of great arteries. J Perinatol, 31(7), 494-499.
87. Mukherjee D., Lindsay M., Zhang Y., et al. (2010). Analysis of 8681 neonates with transposition of the great arteries: outcomes with and without Rashkind balloon atrial septostomy. Cardiol Young, 20(4), 373-380.
88. McQuillen P.S., Hamrick S.E., Perez M.J., et al. (2006). Balloon atrial septostomy is associated with preoperative stroke in neonates with transposition of the great arteries. Circulation, 113(2), 280-285.
89. Powell T.G., Dewey M., West C.R., et al. (1984). Fate of infants with transposition of the great arteries in relation to balloon atrial septostomy. Br Heart J, 51(4), 371-376.
90. Mani S., Venkitachalam C.G., Subramaniam R., et al. (1994). Blade and balloon atrial septostomy for creation of an adequate interatrial communication. Indian Heart J, 46(4), 161-164.
91. Lopes L.M., Kawano C., Cristovao S.A., et al. (2010). Balloon atrial septostomy guided by echocardiography in a neonatal intensive care unit. Arq Bras Cardiol, 95(2), 153-158.
92. Galal M.O., El-Naggar W.I., Sharfi M.H. (2005). Phentolamine as a treatment for poor mixing in transposition of the great arteries with adequate intraatrial communication. Pediatr Cardiol, 26(4), 444-445.
93. Beca J., Gunn J., Coleman L., et al. (2009). Pre-operative brain injury in newborn infants with transposition of the great arteries occurs at rates similar to other complex congenital heart disease and is not related to balloon atrial septostomy. J Am Coll Cardiol, 53(19), 1807-1811.
94. Applegate S.E., Lim D.S. (2010). Incidence of stroke in patients with d-transposition of the great arteries that undergo balloon atrial septostomy in the University Healthsystem Consortium Clinical Data Base/Resource Manager. Catheter Cardiovasc Interv, 76(1), 129-131.
95. Junge C., Westhoff-Bleck M., Schoof S., et al. (2013). Comparison of late results of arterial switch versus atrial switch (mustard procedure) operation for transposition of the great arteries. Am J Cardiol, 111(10), 1505-1509.
96. Kang N., de Leval M.R., Elliott M., et al. (2004). Extending the boundaries of the primary arterial switch operation in patients with transposition of the great arteries and intact ventricular septum. Circulation, 110(11 Suppl 1), II123-127.
97. Duncan B.W., Poirier N.C., Mee R.B., et al. (2004). Selective timing for the arterial switch operation. Ann Thorac Surg, 77(5), 1691-1696.
98. Villafane J., Lantin-Hermoso M.R., Bhatt A.B., et al. (2014). D-transposition of the great arteries: the current era of the arterial switch operation. J Am Coll Cardiol, 64(5), 498-511.
99. Fricke T.A., d’Udekem Y., Richardson M., et al. (2012). Outcomes of the arterial switch operation for transposition of the great arteries: 25 years of experience. Ann Thorac Surg, 94(1), 139-145.
100. Imamura M., Drummond-Webb J.J., McCarthy J.F., et al. (2000). Aortic valve repair after arterial switch operation. Ann Thorac Surg, 69(2), 607-608.
101. Formigari R., Toscano A., Giardini A., et al. (2003). Prevalence and predictors of neoaortic regurgitation after arterial switch operation for transposition of the great arteries. J Thorac Cardiovasc Surg, 126(6), 1753-1759.
102. Raja S.G., Shauq A., Kaarne M. (2005). Outcomes after arterial switch operation for simple transposition. Asian Cardiovasc Thorac Ann, 13(2), 190-198.
103. Morgan C.T., Mertens L., Grotenhuis H., et al. (2016). Understanding the mechanism for branch pulmonary artery stenosis after the arterial switch operation for transposition of the great arteries. Eur Heart J Cardiovasc Imaging, 18(2), 180-185.
104. Paillole C., Sidi D., Kachaner J., et al. (1988). Fate of pulmonary artery after anatomic correction of simple transposition of great arteries in newborn infants. Circulation, 78(4), 870-876.
105. Wernovsky G., Hougen T.J., Walsh E.P., et al. (1988). Midterm results after the arterial switch operation for transposition of the great arteries with intact ventricular septum: clinical, hemodynamic, echocardiographic, and electrophysiologic data. Circulation, 77(6), 1333-1344.
106. Rhodes L.A., Wernovsky G., Keane J.F., et al. (1995). Arrhythmias and intracardiac conduction after the arterial switch operation. J Thorac Cardiovasc Surg, 109(2), 303-310.
107. Menahem S., Ranjit M.S., Stewart C., et al. (1992). Cardiac conduction abnormalities and rhythm changes after neonatal anatomical correction of transposition of the great arteries. Br Heart J, 67(3), 246-249.
108. Hayashi G., Kurosaki K., Echigo S., et al. (2006). Prevalence of arrhythmias and their risk factors mid- and long-term after the arterial switch operation. Pediatr Cardiol, 27(6), 689-694.
109. Brown J.W., Park H.J., Turrentine M.W. (2001). Arterial switch operation: factors impacting survival in the current era. Ann Thorac Surg, 71(6), 1978-1984.
110. Legendre A., Losay J., Touchot-Kone A., et al. (2003). Coronary events after arterial switch operation for transposition of the great arteries. Circulation, 108 Suppl 1, II186-190.
111. Bonnet D., Bonhoeffer P., Piechaud J.F., et al. (1996). Long-term fate of the coronary arteries after the arterial switch operation in newborns with transposition of the great arteries. Heart, 76(3), 274-279.
112. Hutter P.A., Thomeer B.J., Jansen P., et al. (2001). Fate of the aortic root after arterial switch operation. Eur J Cardiothorac Surg, 20(1), 82-88.
113. Weindling S.N., Wernovsky G., Colan S.D., et al. (1994). Myocardial perfusion, function and exercise tolerance after the arterial switch operation. J Am Coll Cardiol, 23(2), 424-433.
114. Hovels-Gurich H.H., Seghaye M.C., Sigler M., et al. (2001). Neurodevelopmental outcome related to cerebral risk factors in children after neonatal arterial switch operation. Ann Thorac Surg, 71(3), 881-888.
115. Dunbar-Masterson C., Wypij D., Bellinger D.C., et al. (2001). General health status of children with D-transposition of the great arteries after the arterial switch operation. Circulation, 104(12 Suppl 1), I138-142.
116. Anderson B.R., Ciarleglio A.J., Hayes D.A., et al. (2014). Earlier arterial switch operation improves outcomes and reduces costs for neonates with transposition of the great arteries. J Am Coll Cardiol, 63(5), 481-487.
117. Stoica S., Carpenter E., Campbell D., et al. (2012). Morbidity of the arterial switch operation. Ann Thorac Surg, 93(6), 1977-1983.
118. Sarris G.E., Chatzis A.C., Giannopoulos N.M., et al. (2006). The arterial switch operation in Europe for transposition of the great arteries: a multi-institutional study from the European Congenital Heart Surgeons Association. J Thorac Cardiovasc Surg, 132(3), 633-639.
119. Daebritz S.H., Nollert G., Sachweh J.S., et al. (2000). Anatomical risk factors for mortality and cardiac morbidity after arterial switch operation. Ann Thorac Surg, 69(6), 1880-1886.
120. Michalak K.W., Moll J.A., Sobczak-Budlewska K., et al. (2016). Reoperations and catheter interventions in patients with transposition of the great arteries after the arterial switch operation. Eur J Cardiothorac Surg, 34-42.
121. Kim J.W., Gwak M., Shin W.J., et al. (2015). Preoperative factors as a predictor for early postoperative outcomes after repair of congenital transposition of the great arteries. Pediatr Cardiol, 36(3), 537-542.
122. Ross R.D., Bollinger R.O., Pinsky W.W. (1992). Grading the severity of congestive heart failure in infants. Pediatr Cardiol, 13(2), 72-75.
123. Hsu D.T., Pearson G.D. (2009). Heart failure in children: part I: history, etiology, and pathophysiology. Circ Heart Fail, 2(1), 63-70.
124. Bệnh viện Bạch Mai, Viện tim mạch (2001). Giáo trình siêu âm Doppler tim mạch,
125. Nakazawa M., Oyama K., Imai Y., et al. (1988). Criteria for two-staged arterial switch operation for simple transposition of great arteries. Circulation, 78(1), 124-131.
126. Gaies M.G., Gurney J.G., Yen A.H., et al. (2010). Vasoactive-inotropic score as a predictor of morbidity and mortality in infants after cardiopulmonary bypass. Pediatr Crit Care Med, 11(2), 234-238.
127. Woodman R.C., Harker L.A. (1990). Bleeding complications associated with cardiopulmonary bypass. Blood, 76(9), 1680-1697.
128. Karkouti K., Wijeysundera D.N., Yau T.M., et al. (2004). The independent association of massive blood loss with mortality in cardiac surgery. Transfusion, 44(10), 1453-1462.
129. Biewer E.S., Zurn C., Arnold R., et al. (2010). Chylothorax after surgery on congenital heart disease in newborns and infants -risk factors and efficacy of MCT-diet. J Cardiothorac Surg, 5, 127.
130. Dubert M., Pourbaix A., Alkhoder S., et al. (2015). Sternal Wound Infection after Cardiac Surgery: Management and Outcome. PLoS One, 10(9), 1-11.
131. Liu X., Shi S., Shi Z., et al. (2012). Factors associated with prolonged recovery after the arterial switch operation for transposition of the great arteries in infants. Pediatr Cardiol, 33(8), 1383-1390.
132. Kouchak F., Askarian M. (2012). Nosocomial infections: the definition criteria. Iran J Med Sci, 37(2), 72-73.
133. Mehta R.L., Kellum J.A., Shah S.V., et al. (2007). Acute Kidney Injury Network: report of an initiative to improve outcomes in acute kidney injury. Crit Care, 11(2), R31.
134. Co-Vu J.G., Ginde S., Bartz P.J., et al. (2013). Long-term outcomes of the neoaorta after arterial switch operation for transposition of the great arteries. Ann Thorac Surg, 95(5), 1654-1659.
135. Mehrizi A., Drash A. (1961). Birth weight of infants with cyanotic and acyanotic congenital malformations of the heart. J Pediatr, 59, 715-718.
136. Naeye R.L. (1965). Unsuspected organ abnormalities associated with congenital heart disease. Am J Pathol, 47(5), 905-915.
137. Hong S.J., Choi H.J., Kim Y.H., et al. (2012). Clinical features and surgical outcomes of complete transposition of the great arteries. Korean J Pediatr, 55(10), 377-382.
138. Sidi D., Planche C., Kachaner J. (1987). Anatomic correction of simple TGA in 50 neonates. Circulation, 75, 429-435.
139. Leanage R., Agnetti A., Graham G., et al. (1981). Factors influencing survival after balloon atrial septostomy for complete transposition of great arteries. Br Heart J, 45(5), 559-572.
140. Baylen B.G., Grzeszczak M., Gleason M.E., et al. (1992). Role of balloon atrial septostomy before early arterial switch repair of transposition of the great arteries. J Am Coll Cardiol, 19(5), 1025-1031.
141. Doshi H., Venugopal P., MacArthur K. (2012). Does a balloon atrial septostomy performed before arterial switch surgery increase adverse neurological outcomes? Interact Cardiovasc Thorac Surg, 15(1), 141-143.
142. Massoudy P., Baltalarli A., de Leval M.R., et al. (2002). Anatomic variability in coronary arterial distribution with regard to the arterial switch procedure. Circulation, 106(15), 1980-1984.
143. Karamlou T., Jacobs M.L., Pasquali S., et al. (2014). Surgeon and center volume influence on outcomes after arterial switch operation: analysis of the STS Congenital Heart Surgery Database. Ann Thorac Surg, 98(3), 904-911.
144. Cain M.T., Cao Y., Ghanayem N.S., et al. (2014). Transposition of the great arteries–outcomes and time interval of early neonatal repair. World J Pediatr Congenit Heart Surg, 5(2), 241-247.
145. Bisoi A.K., Sharma P., Chauhan S., et al. (2010). Primary arterial switch operation in children presenting late with d-transposition of great arteries and intact ventricular septum. When is it too late for a primary arterial switch operation? Eur J Cardiothorac Surg, 38(6), 707-713.
146. Blume E.D., Altmann K., Mayer J.E., et al. (1999). Evolution of risk factors influencing early mortality of the arterial switch operation. J Am Coll Cardiol, 33(6), 1702-1709.
147. Masse L., Antonacci M. (2005). Low cardiac output syndrome: identification and management. Crit Care Nurs Clin North Am, 17(4), 375-383.
148. Wernovsky G., Wypij D., Jonas R.A., et al. (1995). Postoperative course and hemodynamic profile after the arterial switch operation in neonates and infants. A comparison of low-flow cardiopulmonary bypass and circulatory arrest. Circulation, 92(8), 2226-2235.
149. Savan V., Willems A., Faraoni D., et al. (2014). Multivariate model for predicting postoperative blood loss in children undergoing cardiac surgery: a preliminary study. Br J Anaesth, 112(4), 708-714.
150. Akbariasbagh P., Mirzaghayan M.R., Akbariasbagh N., et al. (2015). Risk Factors for post-Cardiac Surgery Diaphragmatic Paralysis in Children with Congenital Heart Disease. J Tehran Heart Cent, 10(3), 134-139.
151. Hortal J., Giannella M., Perez M.J., et al. (2009). Incidence and risk factors for ventilator-associated pneumonia after major heart surgery. Intensive Care Med, 35(9), 1518-1525.
152. Shi Y.D., Qi F.Z., Zhang Y. (2014). Treatment of sternal wound infections after open-heart surgery. Asian J Surg, 37(1), 24-29.
153. Grisaru-Soen G., Paret G., Yahav D., et al. (2009). Nosocomial infections in pediatric cardiovascular surgery patients: a 4-year survey. Pediatr Crit Care Med, 10(2), 202-206.
154. Levy I., Ovadia B., Erez E., et al. (2003). Nosocomial infections after cardiac surgery in infants and children: incidence and risk factors. J Hosp Infect, 53(2), 111-116.
155. Bojan M., Basto Duarte M.C., Ermak N., et al. (2016). Structural equation modelling exploration of the key pathophysiological processes involved in cardiac surgery-related acute kidney injury in infants. Crit Care, 20(1), 171.
156. Schwartz M.L., Gauvreau K., del Nido P., et al. (2004). Long-term predictors of aortic root dilation and aortic regurgitation after arterial switch operation. Circulation, 110(11 Suppl 1), II128-132.
157. Tooyama K., Satomi G., Nakazawa M., et al. (1988). Changes in left ventricular dimensions after pulmonary artery banding and Jatene operation in children with complete transposition of the great arteries. Echocardiographic study. Jpn Heart J, 29(4), 421-427.
158. Hanley J.A., McNeil B.J. (1982). The meaning and use of the area under a receiver operating characteristic (ROC) curve. Radiology, 143(1), 29-36.
159. Suzette P., M, Lourder S. (2012). Lactate Level as an Early Prognostic Marker of Major Adverse Events in Pediatric Open Heart Surgery. Phil Heart Center J, 16(2), 27-37.
160. Moll J.J., Michalak K.W., Mludzik K., et al. (2012). Long-term outcome of direct neopulmonary artery reconstruction during the arterial switch procedure. Ann Thorac Surg, 93(1), 177-184.