NGHIÊN CỨU KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ TIÊN LƯỢNG UNG THƯ BIỂU MÔ NỘI MẠC TỬ CUNG GIAI ĐOẠN I,II

NGHIÊN CỨU KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ TIÊN LƯỢNG UNG THƯ BIỂU MÔ NỘI MẠC TỬ CUNG GIAI ĐOẠN I,II.Ung thư nội mạc tử cung là ung thư phụ khoa hay gặp nhất ở các nước phát triển. Tại Mỹ, ung thư nội mạc tử cung là loại ung thư phổ biến nhất trong ung thư phụ khoa, chiếm 6% ung thư ở nữ giới. Năm 2018, trên toàn thế giới ước tính có khoảng 380 nghìn ca ung thư nội mạc tử cung. Tại Việt Nam, ung thư nội mạc tử cung là ung thư khá phổ biến, đứng hàng thứ hai trong ung thư phụ khoa, sau ung thư cổ tử cung. Mỗi năm có hơn bốn nghìn ca mới mắc và khoảng hơn một nghìn ca tử vong, đồng thời còn đứng hàng thứ 11 về tỷ lệ mắc trong các loại ung thư. Trong 5 năm gần đây, tỷ lệ mắc bệnh này có xu hướng gia tăng tại Việt nam [1],[2],[3],[4],[5]. Cho đến nay, ở Việt Nam, vẫn chưa có nghiên cứu đầy đủ và toàn diện về ung thư nội mạc tử cung.

Ung thư nội mạc tử cung bắt đầu từ nội mạc tử cung, thường xuất hiệnnhiều nhất sau tuổi sinh đẻ, ở phụ nữ mãn kinh từ 50-70 tuổi, liên quan đến một số yếu tố nguy cơ nhất định [4],[5],[6]. Phương pháp điều trị bệnh ung thư nội mạc tử cung: bao gồm phẫu thuật, tia xạ, hóa chất và nội tiết. Điều trị bằng phẫu thuật là phương phápquan trọng nhất, được áp dụng cho phần lớn các bệnh nhân ở giai đoạn sớm.
Ở giai đoạn muộn hơn, khi khối u đã lan rộng, việc phẫu thuật triệt căn gặpnhiều khó khăn và có nhiều biến chứng, do vậy điều trị chủ yếu ở giai đoạnnày là tia xạ và hóa chất [4],[7].
Mặc dù ung thư nội mạc tử cung có tiên lượng tương đối tốt, có tỷ lệthời gian sống thêm sau 5 năm khá cao từ 70% đến 80%, tuy nhiên để đạtđược kết quả điều trị tốt ngoài lựa chọn phương pháp điều trị thì xác định vàcân nhắc các yếu tố tiên lượng là vô cùng quan trọng giúp kéo dài thời giansống thêm cho bệnh nhân [6],[7],[8].2
Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về ung thư nội mạc tử cung và phương pháp điều trị, tại Việt nam đã có một số nghiên cứu về ung thư nội mạc tử cung, tuy nhiên thời gian theo dõi còn chưa được dài, việc theo dõi chưa được hệ thống đầy đủ, đồng thời một số yếu tố tiên lượng còn chưa được đánh giá kỹ càng.
Với mong muốn bệnh ung thư nội mạc tử cung đạt được hiệu quả điều trị cao hơn, đồng thời xác định rõ một số yếu tố tiên lượng bệnh, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này gồm hai mục tiêu:
1. Nghiên cứu kết quả điều trị ung thư biểu mô nội mạc tử cung giai đoạn I, II.
2. Đánh giá một số yếu tố tiên lượng của ung thư biểu mô nội mạc tử cung

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………..1
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU……………………………………………………3
1.1. Sinh bệnh học và di căn hạch trong ung thư nội mạc tử cung…………….3
1.1.1. Sinh bệnh học ung thư nội mạc tử cung……………………………………..3
1.1.2. Các đường lan tràn ung thư trong UTNMTC……………………………..3
1.1.3. Bạch huyết và di căn hạch của ung thư nội mạc tử cung………………4
1.2. Chẩn đoán và phân chia giai đoạn ung thư nội mạc tử cung………………6
1.2.1. Đặc điểm lâm sàng của ung thư nội mạc tử cung………………………..6
1.2.2. Đặc điểm cận lâm sàng của ung thư nội mạc tử cung…………………..6
1.2.3. Phân chia giai đoạn ung thư nội mạc tử cung……………………………..9
1.3. Điều trị UTNMTC và một số nghiên cứu về điều trị UTNMTC trên
thế giới…………………………………………………………………………………………….13
1.3.1. Điều trị phẫu thuật ung thư nội mạc tử cung…………………………….13
1.3.2. Điều trị tia xạ trong ung thư nội mạc tử cung……………………………19
1.3.3. Điều trị hóa chất ung thư nội mạc tử cung………………………………..22
1.3.4. Điều trị hóc môn và điều trị đích…………………………………………….23
1.3.5. Một số nghiên cứu về điều trị ung thư nội mạc tử cung……………..26
1.4. Một số yếu tố liên quan đến tiên lượng của ung thư nội mạc tử cung. .28
1.4.1. Tuổi…………………………………………………………………………………….28
1.4.2. Thể mô bệnh học…………………………………………………………………..29
1.4.3. Độ mô học……………………………………………………………………………31
1.4.4. Mức độ xâm lấn cơ tử cung……………………………………………………31
1.4.5. Mức độ xâm lấn mạch……………………………………………………………32
1.4.6. Tế bào dịch rửa ổ bụng…………………………………………………………..32
1.4.7. Hạch di căn…………………………………………………………………………..331.4.8. Tình trạng thụ thể hóc môn…………………………………………………….33
1.4.9. Độ ác tính của nhân tế bào……………………………………………………..34
1.4.10. Kích thước khối u……………………………………………………………….34
1.4.11. DNA đa bội và những marker sinh học khác…………………………..34
1.4.12. Một số yếu tố khác………………………………………………………………35
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………..36
2.1. Đối tượng nghiên cứu………………………………………………………………….36
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân…………………………………………………….36
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ……………………………………………………………….36
2.2. Phương pháp nghiên cứu……………………………………………………………..37
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu:………………………………………………………………37
2.2.2 Công thức tính cỡ mẫu……………………………………………………………37
2.2.3. Phương pháp chọn mẫu………………………………………………………….38
2.2.4. Phương tiện nghiên cứu…………………………………………………………38
2.2.5. Tiến hành nghiên cứu…………………………………………………………….38
2.2.6. Các biến số và chỉ số nghiên cứu…………………………………………….50
2.2.7. Thu thập và xử lý số liệu………………………………………………………..52
2.2.8. Đạo đức trong nghiên cứu………………………………………………………53
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU………………………………………………..54
3.1. Đặc điểm bệnh nhân tại thời điểm ban đầu…………………………………….54
3.1.1. Tuổi…………………………………………………………………………………….54
3.1.2. Nơi ở…………………………………………………………………………………..54
3.1.3. Tình hình sản phụ khoa………………………………………………………….55
3.1.4. Triệu chứng phát hiện bệnh…………………………………………………….55
3.1.5. Đặc điểm khối u……………………………………………………………………56
3.1.6. Đặc điểm thể mô bệnh học……………………………………………………..57
3.1.7. Đặc điểm độ mô học……………………………………………………………..573.1.8. Tình trạng thụ thể hormone…………………………………………………….58
3.1.9. Tình trạng di căn hạch……………………………………………………………58
3.1.10. Phân loại giai đoạn bệnh theo FIGO………………………………………59
3.2. Đánh giá kết quả điều trị ung thư nội mạc tử cung………………………….59
3.2.1. Các phương pháp điều trị ung thư nội mạc tử cung……………………59
3.2.2. Tình hình tử vong sau điều trị…………………………………………………60
3.2.3. Tình hình tái phát………………………………………………………………….60
3.2.4. Tình hình di căn……………………………………………………………………61
3.2.5. Thời gian sống thêm………………………………………………………………61
3.3. Đánh giá các yếu tố tiên lượng ung thư nội mạc tử cung………………….63
3.3.1. Liên quan của yếu tố tuổi……………………………………………………….63
3.3.2. Liên quan của kích thước khối u……………………………………………..64
3.3.3. Liên quan của mức độ xâm lấn cơ tử cung……………………………….67
3.3.4. Liên quan của hạch di căn………………………………………………………69
3.3.5. Liên quan của thể mô bệnh học………………………………………………71
3.3.6. Liên quan của độ mô học……………………………………………………….74
3.3.7. Liên quan của thụ thể hormone……………………………………………….76
3.3.8. Liên quan của giai đoạn bệnh…………………………………………………79
3.3.9. Phân tích mối liên quan đa biến………………………………………………81
Chương 4: BÀN LUẬN………………………………………………………………………82
4.1. Đặc điểm bệnh nhân tại thời điểm ban đầu…………………………………….82
4.1.1. Tuổi và tình hình sản phụ khoa……………………………………………….82
4.1.2. Đặc điểm kích thước u, mức độ xâm lấn u và giai đoạn bệnh………83
4.1.3. Đặc điểm thể mô bệnh học……………………………………………………..84
4.1.4. Đặc điểm độ mô học……………………………………………………………..85
4.1.5. Tình trạng thụ thể hormone…………………………………………………….85
4.1.6. Tình trạng di căn hạch……………………………………………………………854.2. Kết quả điều trị ung thư nội mạc tử cung……………………………………….86
4.2.1. Các phương pháp điều trị ung thư nội mạc tử cung……………………86
4.2.2. Tình hình tử vong sau điều trị…………………………………………………88
4.2.3. Tình hình tái phát………………………………………………………………….89
4.2.4. Tình hình di căn……………………………………………………………………90
4.2.5. Thời gian sống thêm………………………………………………………………91
4.3. Đánh giá các yếu tố tiên lượng ung thư nội mạc tử cung………………….94
4.3.1. Liên quan của yếu tố tuổi……………………………………………………….94
4.3.2. Liên quan của kích thước khối u……………………………………………..95
4.3.3. Liên quan của mức độ xâm lấn cơ tử cung……………………………….95
4.3.4. Liên quan của hạch di căn………………………………………………………96
4.3.5. Liên quan của thể mô bệnh học………………………………………………99
4.3.6. Liên quan của độ mô học……………………………………………………..102
4.3.7. Liên quan của thụ thể hormone……………………………………………..104
4.3.8. Liên quan của giai đoạn bệnh……………………………………………….105
4.3.9. Phân tích đa biến các yếu tố liên quan tới ung thư nội mạc tử cung….107
KẾT LUẬN……………………………………………………………………………………..112
KIẾN NGHỊ…………………………………………………………………………………….114
ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN……………………………………………………115
DANH MỤC CÁC BÀI BÁO ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG
TRÌNH NGHIÊN CỨU
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Phân bố bệnh nhân theo nhóm tuổi…………………………………….54
Bảng 3.2. Đặc điểm sản, phụ khoa……………………………………………………55
Bảng 3.3. Triệu chứng khi nhập viện………………………………………………..55
Bảng 3.4. Kích thước u, mức độ xâm lấn u………………………………………..56
Bảng 3.5. Phân loại thể mô bệnh học………………………………………………..57
Bảng 3.6. Phân loại độ mô học…………………………………………………………57
Bảng 3.7. Tình trạng thụ thể hormone……………………………………………….58
Bảng 3.8. Phân loại giai đoạn bệnh theo FIGO…………………………………..59
Bảng 3.9. Các phương pháp điều trị UTNMTC trong nghiên cứu…………59
Bảng 3.10. Các nguyên nhân gây tử vong……………………………………………60
Bảng 3.11. Vị trí xuất hiện tái phát…………………………………………………….60
Bảng 3.12. Vị trí xuất hiện di căn……………………………………………………….61
Bảng 3.13. Thời gian sống thêm không bệnh……………………………………….61
Bảng 3.14. Thời gian sống thêm toàn bộ……………………………………………..62
Bảng 3.15. Tỷ lệ tử vong, tái phát, di căn ở các nhóm tuổi…………………….63
Bảng 3.16. Tỷ lệ tử vong, tái phát, di căn ở các nhóm kích thước khối u…64
Bảng 3.17. Liên quan kích thước u với thời gian sống thêm toàn bộ và
không bệnh……………………………………………………………………..65
Bảng 3.18. Tỷ lệ tử vong, tái phát, di căn ở các mức độ xâm lấn……………67
Bảng 3.19. Liên quan của mức độ xâm lấn với thời gian sống thêm toàn bộ
và không bệnh…………………………………………………………………68
Bảng 3.20. Tỷ lệ tử vong, tái phát, di căn ở nhóm không và có hạch di căn….69
Bảng 3.21. Liên quan di căn hạch với thời gian……………………………………70
Bảng 3.22. Tỷ lệ tử vong, tái phát, di căn ở các thể mô bệnh học……………71Bảng 3.23. Liên quan của thể mô bệnh học với thời gian sống thêm toàn bộ
và không bệnh…………………………………………………………………72
Bảng 3.24. Tỷ lệ tử vong, tái phát, di căn ở các độ mô học……………………74
Bảng 3.25. Liên quan của độ mô học với thời gian sống thêm toàn bộ và
không bệnh……………………………………………………………………..74
Bảng 3.26. Tỷ lệ tử vong, tái phát, di căn ở các nhóm thụ thể hormone…..76
Bảng 3.27. Liên quan của thụ thể ER với thời gian sống thêm toàn bộ và
không bệnh……………………………………………………………………..76
Bảng 3.28. Liên quan của thụ thể PR với thời gian sống thêm toàn bộ và
không bệnh……………………………………………………………………..77
Bảng 3.29. Liên quan của nhóm thụ thể hormon với thời gian sống thêm
toàn bộ và không bệnh……………………………………………………..77
Bảng 3.30. Tỷ lệ tử vong, tái phát, di căn ở các giai đoạn bệnh………………79
Bảng 3.31. Liên quan của giai đoạn bệnh với thời gian sống thêm toàn bộ
và không bệnh…………………………………………………………………79
Bảng 3.32. Mối liên quan đa biến của các yếu tố tiên lượng UTNMTC…..81
Bảng 4.1. Tỷ lệ tái phát của các nghiên cứu……………………………………….89
Bảng 4.2. Tỷ lệ di căn của các nghiên cứu…………………………………………90
Bảng 4.3. Thời gian sống thêm không bệnh của một số nghiên cứu………92
Bảng 4.4. Thời gian sống thêm toàn bộ của một số nghiên cứu……………9