NGHIÊN CỨU KẾT QUẢ PHẪU THUẬT NỘI SOI TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM PHÚC MẠC TOÀN THỂ DO VIÊM RUỘT THỪA
NGHIÊN CỨU KẾT QUẢ PHẪU THUẬT NỘI SOI TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM PHÚC MẠC TOÀN THỂ DO VIÊM RUỘT THỪA. Viêm ruột thừa (VRT) là một cấp cứu ngoại khoa thường gặp nhất.Tại Pháp,Mỹ hàng năm có khoảng 250.000 – 300.000 trường hợp cắt ruột thừa, chiếm 43% cáctrường hợp cấp cứu bụng đến khám và điều trị tại các khoa cấp cứu. Ở Việt nam, tỉ lệ viêm ruột thừa cấp chiếm 40-45% các trường hợp mổ cấp cứu. Bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi với tỷ lệ mắc bệnh trong đời là 6-9%[1]. Viêm ruột thừa có bệnh cảnh đa dạng, dễ lầm với các hội chứng lâm sàng khác, chẩn đoán càng muộn thì tỷ lệ biến chứng và tỷ lệ tử vong càng cao. Viêm phúc mạc ruột thừa (VPMRT) chiếm tỉ lệ 10 – 20% các trường hợp VRT cấp, thường gặp nhiều ở đàn ông (với tỷ lệ 2/3), hay gặp ở BN trên 40 tuổi [2].
Điều trị viêm phúc mạc ruột thừa vẫn chủ yếu là phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa và lau rửa ổ bụng kèm dẫn lưu ổ bụng, gồm hai phương pháp: mổ mở và mổ nội soi. Năm 1894, Mc Burney[2] đã mô tả phẫu thuật cắt ruột thừa mổ mở và cho đến nay phẫu thuật này vẫn còn được sử dụng để điều trị viêm ruột thừa cấp vì tính hiệu quả. Kể từ khi phẫu thuật nội soi cắt ruột thừa được thực hiện đầu tiên bởi Kurt Semm vào năm 1980 [3],phương pháp này đã được áp dụng phổ biến trên toàn thế giới và đã khẳng định có nhiều ưu điểm hơn so với phương pháp mổ mở kinh điển. Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu cho thấy phẫu thuật nội soi có các ưu điểm trong điều trị VPMRT như giúp chẩn đoán chính xác, dễ dàng xử trí ruột thừa ở vị trí bất thường, bệnh nhân ít đau, thời gian liệt ruột ngắn, giảm các biến chứng vết mổ, rút ngắn thời gian nằm viện và giảm tỷ lệ dính ruột sau mổ [4], [5], [6].
Nhưng với các trường hợp viêm phúc mạc ruột thừa toàn thể (VPMRTTT) thì vẫn còn thái độ dè dặt của các phẫu thuật viên và chưa nhiều các nghiên cứu tổng kết một cách có hệ thống. Những tiêu chuẩn để chỉ định, đặc biệt là hiệu quả, độ an toàn của phẫu thuật nội soi trong điều trị viêm phúc mạc ruột thừa như thế nào? Khả năng súc rửa sạch khoang phúc mạc tránh nguy cơ gây các ổ đọng dịch, áp xe tồn dư sau mổ ra sao? Một quy trình phẫu thuật chuẩn cho các trường hợp VPMRTTT nên như thế nào?Đây là những câu hỏi được đặt ra đối với các phẫu thuật viên và cần những báo cáo khoa học với số lượng lớn bệnh nhân có tính thuyết phục cao hơn. Để góp phần trả lời các câu hỏi này chúng tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm mục tiêu:
1.Chỉ định, đặc điểm kỹ thuật phẫu thuật nội soi điều trị viêm phúc mạc toàn thể do viêm ruột thừa.
2.Đánh giá kết quả điều trị viêm phúc mạc toàn thể do viêm ruột thừa bằng phẫu thuật nội soi.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Dương Mạnh Hùng (2009). Nghiên cứu ứng dụng trong phẫu thuật nội soi viêm phúc mạc ruột thừa, Luận án Tiến sĩ Y học, Đại học Y Dược Huế.
2.John M. and Kimberly S.K. (2012). Appendix. In: Sabiston Textbook of Surgery, 19th edition, Elsevier Saunder, Philadenphia, 1279-1293.
3.Grzegorz S.L. (1998). Kurt Semm and the Fight against Skepticism: Endoscopic Hemostasis, Laparoscopic Appendectomy, and Semm’s Impact on the Laparoscopic Revolution. JSLS, 2(3): 309-313.
4.Nguyễn Đức Tiến (2011). Phẫu thuật nội soi điều trị viêm phúc mạc ở người cao tuổi. Tạp chí Y dược học quân sự, (số chuyên đề ngoại bụng): 4-5.
5.Nguyễn Mạnh Dũng, Nguyễn An, Lê Phong Huy (2007). Phẫu thuật nội soi viêm phúc mạc ruột thừa. Tạp chí Y Học Thành phố Hồ Chí Minh, (số chuyên đề Bệnh viện Bình Dân): 235-244.
6.Ninh Việt Khải, Trịnh Hồng Sơn, Nguyễn Thanh Long và cs (2011). Kết quả điều trị phẫu thuật nội soi viêm ruột thừa vỡ. Y Học Thực Hành, 751(2): 66-68.
7.Nguyễn Quang Quyền (1999). Ruột già. Trong: Bài giảng giải phẫu học, Nhà xuất bản Y học , TP Hồ Chí Minh, 2: 166-180.
8.Cecil P.G.W. (1933). The position of the vermiform appendix as ascertained by an analysis of 10000 cases. J. Anat., 67(Pt2): 277-283.
9.Sandro C.S., Sérgio R.M., Rodrigues C. et al (2015). Vermiform appendix: positions and length – a study of 377 cases and literature review. Journal of Coloproctology, volume 35, issue 4: 212-216.
10.Collins D.C. (1932). The Length and Position of the Vermiform Appendix: A Study of 4,680 Specimens. Ann. Surg., 96(6): 1044-1048.
11.Solanke T.F. (1968). The blood supply of the vermiform appendix in Nigerians. J. Anat., 102(Pt2): 353-361.
12.Michael S.K., Stephen M.K., Suzanne M.K. (2012). Laparoscopic Appendectomy. In: Prevention & Management of Laparoendoscopic Surgical Complications, 3rd edition, Society of Laparoendoscopic Surgeons, Chapter 31. Ebook.
13.Lê Văn Quang (2007). Điều trị viêm phúc mạc. Trong: Điều trị ngoại khoa tiêu hóa, Nhà xuất bản Y học , TP Hồ Chí Minh, 45-64.
14.Nguyễn Ấu Thực (2002). Phúc mạc viêm. Trong: Bệnh học ngoại khoa, Giáo trình giảng dạy sau đại học, Học viện Quân y, Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân, Hà nội, 2: 233-251.
15.Nguyễn Văn Chừng (2004). Gây mê hồi sức để mổ nội soi ổ bụng. Trong: Gây mê hồi sức, Nhà xuất bản Y học, TP Hồ Chí Minh, 141-146.
16.Pitombo M.B., Lupi O.H., Gomes R.N. et al (2006). Inflamatory reponse and bacterial dissemination after laparotomy and abdominal CO2 insufflation in a murine model of peritonitis. Surg. Endosc., 20: 1440-1447.
17.Jacobi C.A., Ordemann J., Bohm B. et al (1997). Does laparoscopy increase bacteremia and endotoxemia in a peritonitis model?. Surg. Endosc., 11: 235-238.
18.Gurtner G.C., Robertson C.S., Chung S.C. et al (1995). Effect of carbon dioxide pneumoperitoneum on bacteraemia and endotoxaemia in an animal model of peritonit. Br. J. Surg., 82: 844-848.
19.Greif W.M. & Forse R.A. (1999). Intervention to improve cardiopulmonary hemodynamics during laparoscopy in a porcine sepsis model. J. Am. Coll. Surg., 189(5): 450-458.
20.Neudecker J., Sauerland S., Neugebauer E.A.M. et al (2002). The EAES clinical Practice guidelines on the pneumoperitoneum for laparoscopic surgery, In: EAES Guidelines for Endoscopic Surgery, Springer – Verlag, New York, 40-85.
21.Schwartz S.I. (2014). Appendix . In: Principles of surgery, 10th edition, McGraw-Hill Education/Medical, New York, 2: 1307-1317.
22.Jhobta R.S., Attri A.K., Jhobta A. et al (2006). Spectrum of perfotation peritonitis in India-review of 504 consecutive cases. World Journal of Emergency Surgery, 1(26): 1-4.
23.Korner H., Sondena K., Soreide J.A. et al (1999). Incidence of acute appendicitis nonperforated – and perforated appendicitis age – specific and sex – specific analysis. World J. Surg., 21: 313-317.
24.Nguyễn Văn Khoa, Phạm Gia Khánh (1995). Tình hình cấp cứu và điều trị Viêm ruột thừa cấp tại Viện Quân y 103 từ 1988 – tháng 7/1993. Ngoại khoa, 3(9): 288-296.
25.Đỗ Minh Đại, Nguyễn Hoàng Bắc, Nguyễn Tấn Cường và cs (2003). Phẫu thuật nội soi điều trị viêm phúc mạc ruột thừa. Tạp chí Y Học TP Hồ Chí Minh, 7(1): 95 – 99.
26.Nguyễn Ấu Thực (2002). Viêm ruột thừa cấp. Trong: Bệnh học ngoại khoa, Giáo trình giảng dạy sau đại học, Học viện Quân Y, Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân, Hà nội, 2: 258-276.
27.Petroianu A. (2005). Faecal loading in the cecum as a new radiological sign of acute appendicitis. Radiography, 11: 198-200.
28.Crombé A., Weber F., Barth X. et al (2000). L’échographie abdominopelvienne en cas de suspicion d’appendicite aigue: évaluation prospective chez l’adulte. Ann. Chir., 125: 57-61.
29.Brian C.O. (1995). Laparoscopic Appendectomy. In: Principle of Laparoscopic Surgery: Basic and Advanced Techniques. 1995 edition, Springer – Verlag, New York, 268-277.
30.Trần Hiếu Học, Nguyễn Ngọc Bích, Lê Hoài Giang (2009). Đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi trong điều trị viêm ruột thừa cấp tại khoa ngoại bệnh viện Bạch Mai năm 2007. Y Học Thực Hành, 662(5): 47-49.
31.Lê Quang Sơn, Nguyễn Văn Chừng, Nguyễn Văn Sách (2009). Nghiên cứu đặc điểm gây mê hồi sức trong phẫu thuật nội soi ruột thừa có bơm thán khí vào ổ bụng. Y Học Thực Hành, 13(1): 1-9.
32.Carlos E.D., Paula V., Frederico A.H. (2014). Three port laparoscopic appendectomy technique with low cost and aesthetic advantage. Arq. Bras. Cir. Dig., 27(1): 73-76. DOI: 10.1590/S0102-6720201400S100018
33.Shin-Yi Lee, Hui-Ming Lee (2011). Transumbilical laparoscopic appendectomy for acute appendicitis: a reliable one-port procedure. Surg. Endosc., 25: 1115–1120.
34.Nguyễn Thanh Phong (2012). Phẫu thuật nội soi cắt ruột thừa với một vết mổ. Y Học Thực Hành, 16(1): 168-173.
35.Cesare R., Alain F., Giulia P. et al (2013). Acute appendicitis: What is the gold standard of treatment?. WJG, 19(47): 8799-8807.
36.Gupta N., Machado-Aranda D., Bennett K. et al (2013). Identification of Preoperative Risk Factors Associated With the Conversion of Laparoscopic to Open Appendectomies. International Surgery, 98(4): 334-339.
37.Samir D. (2012). Basic principles of laparoscopic appendectomy. Med. Pregl., 65(9-10): 383-387.
38.Lim S.G., Ahn E. J., Kim S.Y. et al (2011). A Clinical Comparison of Laparoscopic versus Open Appendectomy for Complicated Appendicitis. J. Korean Soc. Coloproctol, 27: 293-297.
39.Piskun G., Kozik D., Rajpal S. et al (2001). Comparison of laparoscopic, open, and converted appendectomy for perforation appendicitis. Surg. Endosc., 15: 660-662.
40.Wullstein C., Barkhausen S., Gross J.E. (2001). Results of laparoscopic vs conventional appendectomy in complicated appendicitis. Dis Colon Rectum, 44 (11): 1700-1705.
41.Suh Y.J., Jeong S.Y., Park K.J. et al (2012). Comparison of surgical-site infection between open and laparoscopic appendectomy. J. Korean Surg. Soc., 82: 35-39.
42.Augestad K.M., Delaney C.P. (2010). Postoperative ileus: Impact of pharmacological treatment, laparoscopic surgery and enhanced recovery pathways. World Journal of Gastroenterology, 16(17): 2067-2074.
43.Awe J.A., Soliman A.M., Gourdie R.W. (2013). Stump appendicitis: an uncompleted surgery, a rare but important entity with potential problems. Case Rep. Surg., 2013. DOI: 10.1155/2013/972596
44.Anderson R.E. (2001). Small bowel obstruction after appendicectomy. Br. J. Surg., 88(10): 1387-1391.
45.Gamal A.K., Mohammad F.A., Khalid R.M. et al (2005). Post appendectomy small bowel obstruction. Saudi Med. J., 26(7): 1058-1060
46.Ikeda H., Ishimaru Y., Takayasu H. et al (2004). Laparoscopic Versus Open Appendectomy in Children With Uncomplicated and Complicated Appendicitis. J. Pediatr. Surg., 39: 1680-1685.
47.Abdelkarim H.O., Muhammad R.K., Ghazi R.Q. et al (2014). Acute appendicitis in the elderly: risk factors for perforation. World Journal of Emergency Surgery, 9(1): 6-7.
48.Ball C.G., Kortbeek J.B., Kirkpatrick A.W. et al (2004). Laparoscopic appendectomy for complicated appendicitis an evaluation of postoperative factors. Surg. Endosc., 18: 969-973.
49.Kirshtein B., Perry Z.H., Avinoach E. et al (2009). Safety of Laparoscopic Appendectomy During Pregnancy. World J. Surg., 33: 475–480.
50.Yau K.K., Siu W.T., Tang C.N. et al (2007). Laparoscopic Versus Open Appendectomy for Complicated Appendicitis. J. Am. Coll. Surg., 205: 60–65.
51.Hồ Hữu Đức (2011). Phẫu thuật nội soi điều trị viêm phúc mạc ruột thừa áp xe ruột thừa. Y Học Thành Phố Hồ Chí Minh, 15(2): 272-275.
52.Phan Hải Thanh (2011). Nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi trong điều trị viêm phúc mạc ruột thừa ở bệnh nhân cao tuổi. Luận án Tiến sĩ Y học, Đại học Y Dược Huế.
53.Lữ Văn Trạng, Đặng Minh Triết (2011). Đánh giá kết quả điều trị phẫu thuật viêm ruột thừa tại Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An giang. Kỷ yếu Hội nghị khoa học Bệnh viện An giang năm 2011 – Số Tháng 10/2011, 184-190.
54.Văn Tần, Hoàng Danh Tấn (2012). Nghiên cứu viêm phúc mạc ruột thừa: nội soi và mổ mở. Y Học TP Hồ Chí Minh, 16(1): 193-198.
55.Phạm Minh Đức (2017). Nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi một cổng trong điều trị viêm ruột thừa cấp. Luận án Tiến sĩ Y học, Đại học Y Dược Huế.
56.Mai Thế Khải, Bùi Diệu Minh (2012). Giá trị của siêu âm 2D trong chẩn đoán viêm ruột thừa tại Bệnh viện Thống nhất, TP. Hồ Chí Minh”. Tạp chí Y Học Thành Phố Hồ Chí Minh, 16(1): 203-207.
57.Clavien P.A.,Vauthey J.N., Dindo D. et al (2009). The Clavien-Dindo classification of surgical complications: five-year experience. Annals of Surgery, 250(2), pp. 187-196.
58.Nguyễn Hữu Thâm (2016). Đánh giá biến chứng phẫu thuật mổ lấy thai theo thang điểm Clavien-Dindo tại Bệnh viện đa khoa khu vực Ngọc hồi, qua 2 năm (12/2014 – 12/2016). Hội nghị khoa học Sở y tế Kon tum 2017.
59.Katsuno G., Nagakari K., Yoshikawa S. et al (2008). Laparoscopic appendectomy for complicated appendicitis: a comparison with open appendectomy. World J. Surg., 33: 208–214.
60.Trần Hữu Vinh (2014). Nhận xét kết quả ứng dụng phẫu thuật nội soi trong điều trị viêm phúc mạc ruột thừa tại khoa ngoại bệnh viện Bạch Mai. Y học thực hành, 905(2): 70 – 73.
61.So J.B.Y., Chiong E.C., Chiong E. et al (2002). Laparoscopic appendectomy for perforated appendicitis. World J. Surg., 26: 1485-1488.
62.Fukami Y., Hasegawa H., Sakamoto E. et al (2007). Value of laparoscopic appendectomy in perforated appendicitis. World J. Surg., 31: 93–97.
63.Kouwenhoven E.A., van Driel R.O.J., van Erp W.F. (2005). Fear for the intraabdominal abscess after laparoscopic appendectomy. Not realistic. Surg. Endosc., 19: 923-926.
64.Jackson H., Granger S., Price R. et al (2008). Diagnosis and laparoscopic treatment of surgical diseases during pregnancy: an evidence-based review. Surg. Endosc., 22: 1917-1927.
65.Yilmaz H.G., Akgun Y., Bac B. (2007). Acute appendicitis in pregnancy – risk factors associated with principal outcomes: A case control study. International Journal of Surgery, 5: 192-197.
66.Sheu B.F., Chiu T.F., Chen J.C. et al (2007). Risk factors associated with perforated appendicitis in elderly patients presenting with sings and symptoms of acute appendicitis. ANZ J. Surg., 77: 662-666.
67.Guller U., Jain N., Peterson E.D. et al (2004). Laparoscopic appendectomy in elderly. Surgery, 135(5): 480-488.
68.Towfigh S., Chen F., Mason R. et al (2006). Laparoscopic appendectomy significantly reduces length of stay for perforated appendicitis. Surg. Endosc., 20: 495–499.
69.Dickerson T.L.S., Horattas M.C. (2003). What have we learned over the past 20 year about appendicitis in the elderly?. The American Journal of Surgery, 185: 198-201.
70.Kraemer M., Kremer K., Leppert R. et al (1999). Perforating appendicitis: is it a separate disease ?. Eur. J. Surg., 165: 473-480.
71.Nguyễn Văn Hai (2010). Nghiên cứu chẩn đoán và kết quả phẫu thuật nội soi cắt ruột thừa viêm ở người cao tuổi tại Bệnh viện đa khoa Đồng Tháp. Luận án Tiến sĩ Y học, Học viện Quân Y.
72.Bickell N.A., Aufes A.H., Rojas M. et al (2005). How time afatect the risk of rupture in appendicitis. J. Am. Coll. Surg., 202(3): 401-406.
73.Yang H.R., Wang Y.C., Chung P.K. et al (2006). Laboratory tests in patients with acute appendicitis. ANZ J. Surg., 76: 71-74.
74.Anderson R.E.B. (2004). Meta-analysis of the clinical and laboratory diagnosis of appendicitis. British Journal of Surgery, 91: 28-37.
75.Salem T., Molloy R.G., Odwyer P.J. (2007). Prospective study on the role of C-reactive protein (CRP) in patients with an acute abdomen. Ann. R. Coll. Surg. Engl., 89: 233-237.
76.Wu H.P., Lin C.Y., Chang C.F. et al (2005). Predictive value of C-reactive protein at different cut off levels in acute appendicitis. American Journal of Emergency Medicine, 23: 449-453.
77.Tzanakis N.E., Efstathiou S.P., Kecaris et al (2005). A new approach to accurate diagnosis of acute appendicitis. World J. Surg., 29: 1151-1156.
78.Krishna K.V., Humes D.J., Neal K.R. et al (2010). Antibiotic Therapy Versus Appendectomy for Acute Appendicitis: A Meta-Analysis. World J. Surg., 34: 199–209.
79.Lau W.K., Mercer D., Itano K.M. et al (2006). Randomized, open-label, comparative study of Piperacillin- Tazobactam administered by continuous infusion versus intermittent infusion for treatment of hospitalized patients with complicated intra-abdominal infection. Antimicrobial Agents and Chemotherapy, 50(11): 3556-3561.
80.Gladman M.A., Knowles C.H., Gladman L.J. et al (2004). Intra-opereative cultule in appendicitis: traditional pratice chalenged. Ann. R. Coll. Surg. Engl., 86: 196-201.
81.Yagmurlu A., Vernon A., Barnhart D.C. et al (2006). Laparoscopic appendectomy for perforated appendicitis: a comparison with open appendectomy. Surg. Endosc., 20: 1051–1054.
82.Katkhouda N., Mason J., Twofigh S. (2005). Laparoscopic versus open appendectomy. A prospective randomize double-blind study. Annal of Surgery, 242(3): 439-450.
83.Fingerhut A., Millat B., Borrie F. (1999). Laparoscopic versus Open Appen dectomy: Time to Decide. World J. Surg., 23: 835-845.
84.Liu S.I., Siewert B., Raptopoulos V. et al (2002). Factors associated with conversion to laparotomy in patients undergoing laparoscopic appendectomy. J. Am.Coll. Surg., 194(3): 298-305.
85.Long K.H., Bannon M.P., Zietlow S.P. et al (2001). A prospective randomized comparison of laparoscopic appendectomy with open comoarison of blind and open techniques appendectomy: clinical and economic analyses. Surgery, 129(4): 390-400.
86.Phan Sỹ Thanh Hà, Trần Minh Đạo (2014). Kết quả điều trị viêm ruột thừa cấp bằng phẫu thuật nội soi một vết mổ qua rốn tại Bệnh viện 198. Y Học TP. Hồ Chí Minh, 18(1): 70-74.
87.Agresta F., Desimone P., Ciardo L.F. et al (2004). Direct trocar insertion vs Veress needle in nonobese patients undergoing laparoscopic procedures. Surg. Endosc., 18: 1178-1181.
88.Nguyễn Minh Thảo, Phạm Như Hiệp, Phạm Anh Vũ và cs (2014). Phẫu thuật nội soi 2 trô-ca điều trị ruột thừa viêm. Đại học Y Dược Huế, Hội nghị khoa học sáng tạo thầy thuốc trẻ Việt nam lần thứ III.
89.Beldi G., Muggli K., Helbling C. et al (2004). Laparoscopic appendectomy using endoloops. A prospective, randomized clinical trial. Surg. Endosc., 18: 749-750.
90.Bhandarkar D., Shah R. (2002). A novel technique for extraction of the appendix in laparoscopic appendectomy. Surgical laparoscopy, Endoscopy & Percutaneous Techniques, 12(2): 117-118.
91.Aslan A., Karaveli C., Elpek O. (2008). Laparoscopic appendectomy without clip or ligature. An experimantal study. Surg. Endosc., 22: 2084-2087.
92.Platell C., Papadimitriou J.M., Hall J.C. (2000). The influence of lavage on peritonitis. J. Am. Coll. Surg., 191(6): 672-680.
93.Cueto J., D’Allemange B., Vazquez-Frias J.A. et al (2006). Morbidity of laparoscopic surgety for complicated appendicitis: an international study. Surg. Endosc., 20: 717-720.
94.Vũ Trường Nhân, Trương Anh Mậu, Trần Vĩnh Hậu (2009). So sánh kết quả điều trị phẫu thuật viêm ruột thừa bằng nội soi và mổ mở ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 từ 09/2008 đến 12/2008. Y Học TP. Hồ Chí Minh, 13(6): 6 – 9.
95.Schafer M., Lauper M., Krahl L. (2001). Trocar and Veress needle injuries during laparoscopy. Surg. Endosc., 1: 275-280.
96.Pring C.M. (2007). Aortic injury using the Hasson trocar: a case report and review of the literature. Ann. R. Coll. Surg. Engl., 89: 89
97.Merlin T.L., Hiller J.E., Maddern G.J. et al (2003). Systematic review of the safety and effectiveness of methods used to establish pneumoperitoneum in laparoscopic surgery. British Journal of Surgery, 90: 668-679.
98.Draper K., Jefson R., McLeod M. et al (1997). Duration of postlaparoscopic pneumoperitoneum. Surg. Endosc., 11: 800-811.
99.Launay-Savary M.V., Slim K. (2006). Analyse factuelle du drainage abdominal prophylactique, Evidence-based analysis of prophylactic abdominal drainage. Annales de chirurgie, 131: 302-305.
100.Wagener J., Windsor J. (2003). Factor determining the return to normal activity after appendectomy. ANZ J. Surg., 73: 707-711.
101.Anderson R.E.B. (2001). Small bowel obstruction after appendicectomy. British Journal of Surgery, 88: 1387-1391.
102.Nguyen N.T., Zainabadi K., Mavandadi S. et al (2004). Trends in utilization and outcomes of laparoscopic versus open appendectomy. The American Journal of Surgery, 188: 813-820.
103.Kapischke M., Caliebe A., Tepel J. et al (2006). Open versus laparoscopic appendicectomy. Surg. Endosc., 20: 1060-1068.
104.Heng-Fu Lin, Hong-Shiee Lai, I-Rue Lai (2014). Laparoscopic treatment of perforated appendicitis. World J. Gastroenterol., 20(39): 14338-14347.
105. Man-Cheng Yu, Yao-jun Feng, Wei Wang et al (2017). Is Laparoscopic appendectomy feasible for complicated appendicitis? A Systematic Review and Meta-Analysis. International Journal of Surgery , 10: 3-22.
106.Razavi S.M., Ibrahimpoor M., Sabouri A. et al (2005). Abdominal surgical site infections: incidence and risk factors at an Iranian teaching hospital. BMC Surgery, 5(2): 1-5.
107.Carson J.G., Turpin R.S., Wilson S.E. et al (2008). Cost analysis of five antimicrobial regimens for the treatmen of intra – abdominal infection. Surgical Infections, 9(1): 15-21.
108.Hynninen M., Wennervirta J., Leppaniemi A. et al (2008). Organ dysfunction and long term outcome in secondary peritonitis. Langenbecks Arch. Surg., 393: 81-86.
109.Margenthaler J.A., Johnson F.E., Oprian C.A. et al (2003). Risk factors for adverse outcomes after the surgical treatment of appendicitis in adults. Annals of Surgery, 238(1): 59-66.
110.Blomqvist P.G., Andersson R.E.B., Granath F. et al (2001). Mortality after appendectomy in Sweden 1987-1996. Annals of Surgery, 233 (4): 455-460.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất