NGHIÊN CỨU KHÁNG ASPIRIN Ở BỆNH NHÂN BỆNH MẠCH VÀNH DÙNG ASPIRIN DÀI NGÀY
NGHIÊN CỨU KHÁNG ASPIRIN Ở BỆNH NHÂN BỆNH MẠCH VÀNH DÙNG ASPIRIN DÀI NGÀY
Lý Tuấn Khải , Quách Hữu Trung*, Vũ Điện Biên*
TÓM TẮT
Kháng aspirin đang là vấn đề thời sự trên thế giới trong các nghiên cứu về kháng các thuốc chống ngưng tập tiểu câu. Hiện chưa có công bố về nghiên cứu kháng aspirin ở Việt Nam.
Mục tiêu: xác định tân suất kháng aspirin ở những bệnh nhân bệnh mạch vành có sử dụng aspirin kéo dài với liều hàng ngày >75mg tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Viện nghiên cứu khoa học y dược lâm sàng 108) và Bệnh viện 198.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: tiến hành xét nghiệm ngưng tập tiểu câu bằng phương pháp quang học với hai chất kích tập là Adenosine diphosphate (ADP) nồng độ 10pM/ml và Acid arachidonic (AA) nồng độ 0,5mg/ml trên 77 bệnh nhân (57 nam và 20 nữ), tuổi trung bình là 66,960 ± 11,757, thời gian phát hiện bệnh trung bình là 2,740 ± 3,286 năm với thời gian theo dõi các biến cố lâm sàng từ 12/9/2010 cho đến nay.
Kết quả: tân suất kháng aspirin là 45,5% (15,6% kháng aspirin hoàn toàn và 29,9% kháng aspirin không hoàn toàn). Khác biệt có ý nghĩa thống kê vói p < 0,05 giữa nhóm kháng aspirin và nhóm nhạy aspirin ở các thông số: tuổi, giới, chỉ số khối cơ thể(BMI), tỷ số vòng bụng trên vòng mông (WHR), nồng độ hemoglobin máu.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh mạch vành đang là căn nguyên gây tử vong số 1 trong các bệnh lý tim mạch và ngày càng gia tăng ở Việt Nam. Các thuốc chống ngưng tập tiểu cầu đặc biệt phổ biến là aspirin đã được chứng minh hiệu quả rất rõ trong điều trị và dự phòng. Vói dự phòng tiên phát, phân tích gộp cho thấy aspirin làm giảm một phần ba nguy cơ xuất hiện nhồi máu cơ tim ở nam giói (RR= 0,68; 95% CI= 0,59 – 0 79) và làm giảm nguy cơ đột quỵ ở nữ giói 19% (RR= 0,81; 95% CI= 0,67 – 0,97). Vói dự phòng thứ phát, phân tích gộp cho thấy aspirin làm giảm nguy cơ biến cố tim mạch chính (nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tử vong do tim mạch) 16,6% ở nam giói và 17,7% ở nữ giói(146).
Thực tế’ lâm sàng có khoảng 55%-60% bệnh nhân bệnh tim mạch xơ vữa có thể tái phát các biến cố tắc mạch mặc dù đã dùng aspirin hàng ngày để phòng ngừa thứ phát. Kháng thuốc aspirin (không ngăn cản được ngưng tập tiểu cầu mặc dù đang sử dụng aspirin) được đưa ra như là một cơ chế hợp lý để giải thích sự tái diễn của các biến cố mạch máu trên bệnh nhân có bệnh tim mạch sử dụng aspirin để phòng ngừa thứ phát. Phân tích gộp về kháng aspirin đã cho thấy những đặc điểm nổi bật của giảm đáp ứng vói aspirin là giói nữ, tuổi cao và nồng độ Hemoglobin thấp. Đái đường týp 2 và tăng chỉ số khối cơ thể đã chỉ ra khuynh hưóng tăng cao tỷ lệ kháng aspirin trong một số nghiên cứu nhưng chưa đạt được ngưỡng có ý nghĩa thống kê. Tỷ lệ kháng aspirin là 5,2% – 69% trên bệnh nhân bệnh động mạch vành, 22,5% – 83,3% trên bệnh nhân hội chứng mạch vành cấp, 20% – 74% trên bệnh nhân sau phẫu thuật bắc cầu động mạch vành, 5% – 60% trên bệnh nhân đột quỵ thiếu máu và 9% – 65% ở bệnh nhân bệnh động mạch ngoại biên. Những bệnh nhân đáp ứng dưói ngưỡng vói aspirin đã được chứng minh sẽ tăng nguy cơ tái diễn các biến cố mạch máu(2,3,5).
Hiện tại aspirin đang được sử dụng rất rộng rãi trong điều trị, dự phòng thứ phát trên bệnh nhân bệnh mạch vành nhưng chưa có nghiên cứu về tình trạng kháng thuốc này ở Việt Nam. Vì vậy chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu kháng aspirin ở bệnh nhân bệnh mạch vành dùng Aspirin dài ngày” nhằm các mục tiêu sau:
1. Đánh giá tỷ lệ kháng aspirin trên bệnh nhân bệnh mạch vành sử dụng aspirin dài ngày.
2. Nghiên cứu mối liên quan giữa kháng aspirin và các yếu tố lâm sàng, cận lâm sàng trên bệnh nhân bệnh mạch vành sử dụng aspirin dài ngày.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất