Nghiên cứu kích thước các tạng gan, thận bình thường ở trẻ từ 06 đến 60 tháng tuổi bằng siêu âm

by

Nghiên cứu kích thước các tạng gan, thận bình thường ở trẻ từ 06 đến 60 tháng tuổi bằng siêu âm

Luận văn Nghiên cứu kích thước các tạng gan, thận bình thường ở trẻ từ 06 đến 60 tháng tuổi bằng siêu âm.Siêu âm là phương pháp khảo sát hình ảnh học cơ thể bằng cách cho cơ the tiếp xúc với sóng âm có tần số cao. Do không sử dụng tia Roentgen giống như X-Quang nên siêu âm không gây các biến đoi xấu đối với mô và cơ quan trong cơ thể, đây còn là phương pháp an toàn, không xâm lấn, nhanh chóng và đo chính xác kích thước các tạng. Vì những ưu điểm này mà ngày nay siêu âm được các bác sỹ sử dụng rộng rãi trong các cơ sở y tế từ trung ương đến địa phương, nó dần trở thành một thăm khám thường qui [1].

Nghiên cứu kích thước các tạng gan, thận bình thường ở trẻ từ 06 đến 60 tháng tuổi bằng siêu âm Trong quá trình phát triển của cơ thể, các cơ quan bộ phận trong cơ thể đồng thời cũng tăng trưởng theo. Việc thay đổi kích thước các tạng trong o bụng: gan, thận phụ thuộc vào sự tăng trưởng của chiều cao cơ thể, cân nặng và độ tuổi [2],[3],[4]… Trong đó chiều cao cơ thể có tương quan cao nhất tới kích thước các tạng, đặc biệt là chiều cao các tạng này[5],[6],[7] … Đồng thời kích thước các tạng không có sự khác biệt giữa nam và nữ[8],[9],[10]…

Ở trẻ em sự thay đổi chiều cao và cân nặng diễn ra nhanh chóng dẫn đến thay đổi kích thước các tạng tương ứng theo [11]. Ngoài ra các bệnh lý viêm nhiễm cấp tính, mạn tính hoặc các tổn thương ác tính, bệnh hệ thống đều có thể làm thay đổi kích thước các tạng gan, thận. Do đó gây khó khăn trong việc xác định kích thước bình thường và kích thước bệnh lý của các chính các tạng này trên lâm sàng hoặc khi thực hành siêu âm.Nghiên cứu kích thước các tạng gan, thận bình thường ở trẻ từ 06 đến 60 tháng tuổi bằng siêu âm

Quá trình sử dụng siêu âm để đo kích thước các tạng gan, thận đã được áp dụng rất lâu trên thế giới, ở nhiều đối tượng từ trẻ em đến người lớn, trên người bình thường và bệnh lý. Do có nhiều ưu điểm nên việc sử dụng siêu âm để đánh giá kích thước các tạng có tính chính xác cao hơn so với các phương pháp thăm khám lâm sàng thông thường như sờ nắn kết hợp với gõ[12],[13],[14]. Mặc dù việc xác định chiều cao các tạng theo phương pháp khám lâm sàng có độ tin cậy không cao nhưng cũng vẫn là một phương pháp đầu tay trong thăm khám hàng ngày, và vẫn có những giá trị nhất định[15]. Kích thước của mỗi tạng bao gồm chiều cao, chiều rộng và chiều dày. Trong các kích thước trên thì chiều cao của tạng là chỉ số hay được các bác sỹ chẩn đoán hình ảnh sử dụng, đồng thời đây cũng là chỉ số đáng tin cậy hơn so với chiều rộng, chiều dày các tạng.

Ở Việt Nam, sau hơn 20 năm ke từ khi có chiếc máy siêu âm đầu tiên, đã có nhiều nghiên cứu của các tác giả sử dụng siêu âm để đo kích thước các tạng đặc trong 0 bụng, các biến đổi về hình thái và cấu trúc âm các tạng trong một số bệnh lý, nhưng chủ yếu các nghiên cứu mới dừng lại ở các đối tượng là người trưởng thành. Mỗi lứa tuổi ở trẻ Việt Nam còn thiếu các nghiên cứu về kích thước bình thường của các tạng gan, thận trong 0 bụng, chưa có bảng hằng số sinh lý về kích thước các tạng gan, thận đặc trưng cho trẻ em Việt Nam. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:

“Nghiên cứu kích thước các tạng gan, thận bình thường ở trẻ từ 06 đến 60 tháng tuổi bằng siêu âm” với mục tiêu:

  1. Xác đỉnh kích thước của các tạng gan, thận ở trẻ từ 06 đến 60 tháng tuoi trên siêu am.
  2. Tìm mối tương quan kích thước các tạng gan, thận so với chiều cao, cân nặng và tuoi của trẻ.

MỤC LỤC

ðẶT VẤN ðỀ………………………………………………………………………………. 1

CHƯƠNG 1:   TỔNG QUAN …………………………………………………………… 3

1.1. Giá trị của siêu âm trong việc xác ñịnh kích t hước các tạng……………. 3

1.2. Quá trình nghiên cứu gan, thận ở trẻ em bằng siêu âm ổ bụng ………… 4

1.3. ðặc ñiểm giải phẫu gan, thận và ứng dụng các m ặt phẳng khảo sát trên 

siêu âm…………………………………….. …………………………………………….. 10

1.3.1 Giải phẫu Gan………………………………………………………………….10

1.3.2 Khảo sát gan bằng siêu âm:………………………………………………..13

1.3.3 Giải phẫu thận:………………………………………………………………..17

1.3.4 Khảo sát thận bằng siêu âm:……………………………………………….19

CHƯƠNG 2:   ðỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…….. 23

2.1 ðối tượng nghiên cứu……………………………………………………………. 23

2.1.1 Số lượng ñối tượng nghiên cứu:…………………………………………..23

2.1.2 Tiêu chuẩn lựa chọn trẻ:…………………………………………………….23

2.1.3 Tiêu chuẩn loại trừ:…………………………………………………………..23

2.1.4 Thời gian và ñịa ñiểm nghiên cứu:……………………………………….24

2.2 Phương tiện nghiên cứu:………………………………………………………….24

2.3 Phương pháp nghiên cứu ……………………………………………………….. 24

2.3.1 Thiết kế nghiên cứu ………………………………………………………….24

2.3.2 Cỡ mẫu nghiên cứu:………………………………………………………….24

2.3.3 Thiết lập biến số nghiên cứu:………………………………………………25

2.3.4 Kỹ thuật nghiên cứu:…………………………………………………………26

2.3.5 Xử lý số liệu:…………………………………………………………………..30

2.3.6 ðạo ñức trong nghiên cứu: ………………………………………………..30 

CHƯƠNG 3:   KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU………………………………………… 32

3.1 ðặc ñiểm chung bệnh nhân…………………………………………………….. 32

3.2 Kích thước các tạng so với chiều cao, cân nặng và tuổi của trẻ ………. 36

3.2.1 Kích thước gan so với chiều cao, cân nặng và tuổi của trẻ…………36

3.2.2 Kích thước thận so với chiều cao, cân nặng vàtuổi của trẻ:……….43

CHƯƠNG 4:   BÀN LUẬN…………………………………………………………….. 56

4.1 Kích thước siêu âm gan và mối tương quan với ch iều cao, cân nặng và 

tuổi của trẻ………………………………… …………………………………………….. 56

4.2 Kích thước siêu âm thận và mối tương quan với chiều cao, cân nặng và 

tuổi của trẻ………………………………… …………………………………………….. 63

KẾT LUẬN………………………………………………………………………………… 7 0

KIẾN NGHỊ……………………………………………………………………………….. 7 2

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

TÀI LIỆU THAM KHẢO

  1. Mouratev G, Howe D et al (2013) Teaching medical students ultrasound to measure liver size: comparison with experienced clinicians using physical examination alone, Teach Learn Med, 25(1), 84-8.
  2. Safak A.A, Simsek E, Bahcebasi T(2005) Sonographic assessment of the normal limits and percentile curves of liver, spleen, and kidney dimensions in healthy school-aged children, J Ultrasound Med, 24(10), 1359-1364.
  3. Balcha H.H, Admassi D (2012) Normal liver size measurement in Ethiopian children below thirteen years of age, Black Lion Hospital, Addis Ababa, Ethiopia, Ethiop Med J, 50(2), 153-158.
  4. Han B.K, Babcock D.S (1985) Sonographic measurements and appearance of normal kidneys in children, AJR Am J Roentgenol, 145(3), 611-616.
  5. Blane C.E et al (1985) Sonographic standards for normal infant kidney length, AJR Am J Roentgenol, 145(6), 1289-1291.
  6. Weisenbach J, Horvath M et al (2001) Normal percentiles of kidney size in children as measured by ultrasonography, Orv Hetil, 142(2), 71-74.
  7. Dittrich M, Milde S, Dinkel E et al (1983) Sonographic biometry of liver and spleen size in childhood, Pediatr Radiol, 13(4), 206-11.
  8. Otiv A, Mehta K et al (2012) Sonographic measurement of renal size in normal Indian children, Indian Pediatr, 49(7), 533-6.
  9. Rosenberg H.K, Markowitz R.I et al (1991) Normal splenic size in

infants and children: sonographic measurements, AJR Am J

Roentgenol, 157(1), 119-21.

  1. Konus O.L, Ozdemir A et al (1998) Normal liver, spleen, and kidney dimensions in neonates, infants, and children: evaluation with sonography, AJR Am J Roentgenol, 171(6), 1693-8.
  2. Bộ Y Tế (2004) Các giá trị sinh học người Việt Nam bình thường thập kỷ 90 – thế kỷ XX, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, 12-20.
  3. Dhingra B, Sharma S, Mishra D et al (2010) Normal values of liver and spleen size by ultrasonography in Indian children, Indian Pediatr, 47(6), 487-492.
  4. Joshi R et al (2004) Accuracy and reliability of palpation and percussion for detecting hepatomegaly: a rural hospital-based study, Indian J Gastroenterol, 23(5), 171-174.
  5. Amatya P et al (2013) Clinical and Ultrasonographic Measurement of Liver Size in Normal Children, Indian JPediatr.
  6. Kirk R.M (2004) Clinical assessment of liver enlargement Indian J Gastroenterol, 23(5), 163-4.
  7. Holder L.E et al (1975) Liver size determination in pediatrics using sonographic and scintigraphic techniques, Radiology, 117(2), 349-353.
  8. Weisman LE et al (1982) Clinical estimation of liver size in the normal neonates, Clinical Pediatrics, 21, 596-598.
  9. Christophe C et al (1986) Ultrasound: a method for kidney size monitoring in children, Eur J Pediatr, 145(6), 532-8.
  10. Tajima M (1987) Ultrasonic kidney size measurement, 1, In infants and children, Hinyokika Kiyo, 33(11), 1735-41.
  11. Zenkl M, Egghart G and Muller M (1990) The normal kidney size in children, An ultrasound study, Urologe A, 29(1), 32-8.
  12. Haddad S.Z, Hindy R, Salaba S et al (1999) Ultrasonographic evaluation of the kidney, liver and spleen size in children, Arch Pediatr, 6(12), 1266-70.
  13. Poddar U, Jagadisan B (2010) Measuring liver and spleen by ultrasonography, Indian Pediatr, 47(6), 475-6.
  14. El Mouzan M.I et al (2009) Liver size in Saudi children and adolescents, Saudi J Gastroenterol, 15(1), 35-8.
  15. Adeyekun A.A, Ibadin M.O and Omoigberale A.I (2007) Ultrasound assessment of renal size in healthy term neonates: a report from Benin City, Nigeria, Saudi J Kidney Dis Transpl, 18(2), 277-81.
  16. Kim J.H et al (2013) Length and volume of morphologically normal kidneys in korean children: ultrasound measurement and estimation using body size, Korean J Radiol, 14(4), 677-82.
  17. Scott J.E et al (1990) Ultrasound measurement of renal size in newborn infants, Arch Dis Child, 65(4 Spec No), 361-4.
  18. Nguyễn Thiện Hùng và cộng sự (1997), Cấu trúc siêu âm và kích thước một số tạng bụng và đầu mặt cổ ở người Việt nam, Tạp chí Siêu Âm Ngày Nay, 10, 9-11.
  19. Nguyễn Thiện Hùng, Phạm Thị Thuy Thủy, Phan Thanh Hải (1998) Siêu âm chẩn đoán trong viêm gan, Siêu âm ngày nay, 8.
  20. Nguyễn Ngọc Sáng, Vũ Văn Quang, Trần Linh Chi (2005), Bước đầu nghiên cứu kích thước siêu âm thận ở trẻ em bình thường 9-10 tuổi, Y học Việt Nam, 311, 153-159.
  21. Vũ Văn Quang, Vũ Văn Bách, Đỗ Xuân Sinh (2007), Kích thước siêu âm thận và mối tương quan chiều dài thận với chiều cao, cân nặng và tuổi ở trẻ em bình thường trong độ tuổi từ 6-8 tuổi, http://www, hpmu,edu,vn/hpmu/uploads/news/2012,,,/2mau-toan-van-bao-cao,doc.
  22. Larson D.B, Meyers M.L, and O’Hara S.M (2011) Reliability of renal length measurements made with ultrasound compared with measurements from helical CT multiplanar reformat images, AJR Am J Roentgenol, 196(5), 592-7.
  23. Glodny B et al (2009) Normal kidney size and its influencing factors – a 64-slice MDCT study of 1,040 asymptomatic patients, BMC Urol, 9, 19.
  24. Trường Đại Học Y Hà Nội (2011) Giải Phẫu Người, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, 253-291.
  25. Netter F.H (2010) Atlas of Human Anatomy, Saunders Elsevier, 286-294.
  26. Pom Chung Lee, Young Kyun Cho et al (2010) Viable Abdomial Ultrasound CD ver 2,0, Saunders Elsevier, 286-294.
  27. Nguyễn Phước Bảo Quân và Nguyễn Quý Khoáng (2008) Siêu Âm Bụng Tổng Quát, Nhà xuất bản Thuận Hóa, Huế, 141-143.
  28. Niederau C et al (1983) Sonographic measurements of the normal liver, spleen, pancreas, and portal vein, Radiology, 149, 53- 54.

38,. Swash M (1995) Hutchison’s Clinical Methods, 20th edition, WB Saunders Company Ltd.

  1. Alipour P et al (2003) Live size: Comparing sonography and the traditional method in infancy and early childhood, Iran,J,Radiol , 100¬105.
  2. Farheen Raza et al (2014) Normative data of hepato-splenic sizes in Pakistani pediatric population using ultrasonography, Pakistan Journal of Medicine and Dentistry, 3, 36-42.
  3. Rosenbaum D.M, Korngold E et al (1984) Sonographic assessment of renal length in normal children, Am J Radiol, 142, 467-469.
  4. Dinkel E, Ertl M, Peter H et al (1985) Kidney sizes in childhood: sonographical growth chart for kidney length and volume Pediatr Radiol, 15, 38-43.

Leave a Comment