Nghiên cứu lâm sàng, Nội Soi dạ dày-tá tràng trong hội chứng thận hư tiên phát điều trị CORTICOID tại khoa thận-tiết niệu, bệnh viện nhi trung Ương
Nghiên cứu lâm sàng, Nội Soi dạ dày-tá tràng trong hội chứng thận hư tiên phát điều trị CORTICOID tại khoa thận-tiết niệu, bệnh viện nhi trung Ương
Rối loạn sinh lý bệnh trong các bệnh cầu thận tiên phát thểthận hưdẫn đến các rối loạn chuyển hóa các thành phần triglycerit, rối loạn quá trình đông máu dẫn đến xu hướng tăng đông hoặc ngay liệu trình điều trịthận hưcó chỉ định glucocorticoid, lợi tiểu (Vd: Furosemid), thuốc suy giảm miễn dịch cũng thúc đẩy quá trình tăng đông có tăng co thắt các vi mạch nhỏ ởphúc mạc, ở mạc treo gây các cơn đau bụng không kểvịtrí và phần lớn đau lâm dâm, khó xác định nguyên nhân nhưng ít gây các rối loạn tiêu hóa kèm theo (nôn, ỉa chảy…).
Glucocorticoid là biện pháp hàng đầu điều trịhội chứng thận hưvới liều cao và kéo dài, riêng liều tấn công ban đầu là 2mg/kg/24giờtrong 4 – 6 tuần sau đó kếtiếp liều duy trì 1mg/kg/24giờx 5 ngày/tuần hoặc 2mg/kg/24 giờ cách nhật trong 6 – 8 tuần, sau đó chuyển dùng liều củng cốnhằm, tránh tái phát, liều 0,3 – 0,5mg/kg/24giờuống 4ngày/tuần kéo dài 6 – 8 tháng.
Trong quá trình điều trịhội chứng thận hưbằng corticoid, khi dùng liều cao và dài ngày dễgặp những tác dụng không mong muốn, trong đó prednisolon ức chếtổng hợp Prostaglandin trên đường tiêu hoá tức là làm mất tác dụng ức chếtiết acid dạdày và bảo vệniêm mạc dạdày, nhiều tác dụng không mong muốn có liên quan đến tác dụng này của glucocorticoid sẽdẫn đến viêm loét dạdày – tá tràng, buồn nôn, nôn, chướng bụng, viêm loét thực quản, viêm tụy (Đ.T.N.Bính 1985 xuất huyết tiêu hóa, loét dạdày – tá tràng, thủng dạdày chiếm 2%{17/853 ca bệnh nghiên cứu}, T.Đ.Long và CS [14] thấy tỷlệtác dụng phụcủa corticoid ởtrẻbịthận hưlà 24%).
Phòng loét dạdày – tá tràng, do sửdụng thuốc corticoid trong hội chứng thận hưbằng các thưốc kháng Histamin, các thuốc ức chếbơm protein, hoặc băng niêm mac dạdày (Gastrofugits) khi dùng liều cao corticorticoid.
Biểu hiện tiêu hoá gặp trong 37 – 66% các trường hợp, đôi khi là khởi đầu của bệnh, đau bụng lan tỏa hoặc khu trú, đau vùng quanh rốn thường ít dữ dội, có thể đau thượng vị, và phản ứng hốchậu phải dẫn đến chẩn đoán nhầm viêm ruột thừa, đau liên tục hoặc từng cơn dài hay ngắn, đau không liên quan đến chu kỳngày đêm.
Kèm theo đau bụng thường có buồn nôn, nôn, có khi nôn ra máu, triệu chứng này có thểtới cuờng độtối đa. Ỉa phân có máu, ỉa chảy hoặc táo bón, ngoài triệu chứng đường tiêu hóa đặc biệt hội chứng dạdày – tá tràng, còn có thểgặp các triệu chứng của tắc mật, biến chứng gan mật, nhối máu đường mật, thủng túi mật, rỉnước mật, viêm tụy, nhiều lỗdò mật – mật. [31,35].
Đểcó một nhận xét và đánh giá toàn diện vềhình ảnh tổn thương đường tiêu hóa (khu trú đường dạdày – tá tràng trong HCTHTP). Chúng tôi tiến hành nghiên cứu đềtài “Nghiên cứu lâm sàng, nội soi dạ dày-tá tràng trong Hội chứng thận hư tiên phát điều trị Corticoid tại khoa thận -tiết niệu, Bệnh viện Nhi trung ương”.
với các mục tiêu nhưsau:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng của tổn thương dạdày – tá tràng trong HCTHTP có điều trịCorticoid.
2. Mô tảhình ảnh tổn thương nội soi, mô bệnh học của tổn thương
dạdày – tá tràng điều trịCorticoid ởbệnh nhân HCTHTP.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ…………………………………………………………………………………….. 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU……………………………………………….. 3
1.1. HỘI CHỨNG THẬN HƯ……………………………………………………………. 3
1.1.1. Định nghĩa ……………………………………………………………………………. 3
1.2. LỊCH SỬNGHIÊN CỨU…………………………………………………………….. 3
1.2.1. Vài nét lịch sử……………………………………………………………………….. 3
1.2.2. Sơlược tình hình nghiên cứu HCTH trên thếgiới và trong nước … 4
1.3. SINH LÝ BỆNH CỦA HỘI CHỨNG THẬN TIÊN PHÁT……………… 6
1.3.1. Cấu tạo của màng lọc cầu thận………………………………………………… 6
1.3.2. Chức năng lọc của cầu thận…………………………………………………….. 7
1.3.3. Cơchếprotein trong HCTH……………………………………………………. 8
1.3.4. Cơchếphù trong HCTH ………………………………………………………… 9
1.3.5. Thay đổi miễn dịch trong HCTHTP ………………………………………… 9
1.4. BIẾN CHỨNG CỦA HỘI CHỨNG THẬN HƯTIÊN PHÁT………… 11
1.4.1. Nhiễm khuẩn ………………………………………………………………………. 11
1.4.2. Châm lớn và thiếu dinh dưỡng………………………………………………. 11
1.4.3. Giảm canci máu…………………………………………………………………… 12
1.4.4. Rối loạn nước và điện giải ……………………………………………………. 12
1.4.5. Biến chứng tắc mạch ……………………………………………………………. 12
1.4.6. Biến chứng tiêu hóa……………………………………………………………… 12
1.4.7. Biến chứng ởthận ……………………………………………………………….. 12
1.5. TÁC DỤNG SINH LÝ VÀ TAI BIẾN CỦA CORTICOID……………. 12
1.5.1. Tác dụng sinh lý của Corticoid ……………………………………………… 12
1.5.2. Tác dụng phụcủa corticoid …………………………………………………… 14
1.6. BIỂU HIỆN LÂM SÀNG…………………………………………………………… 17
1.6.1. Biểu hiện lâm sàng của HCTHTP………………………………………….. 17
1.6.2. Biểu hiện lâm sàng của tiêu hóa và tôn thương mô bệnh học ……. 17
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU …….. 21
2.1. Đối tượng nghiên cứu ………………………………………………………………… 21
2.2. Phương pháp nghiên cứu ……………………………………………………………. 22
2.2.1. Phương pháp nghiên cứu lâm sàng ………………………………………… 22
2.2.2. Phương pháp nghiên cứu nội soi đường tiêu hóa trên ………………. 22
2.2.3. Phương pháp nghiên cứu MBH……………………………………………… 24
2.2.4. Phương pháp chẩn đoán HP ………………………………………………….. 25
2.2.5. Các kỹthuật và xét nghiệm trong nghiên cứu …………………………. 25
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢNGHIÊN CỨU …………………………………………… 26
3.1. Dịch tễhọc ……………………………………………………………………………….. 26
3.1.1. Phân bốtheo tuổi…………………………………………………………………. 26
3.1.2. Giới tính……………………………………………………………………………… 26
3.1.3. Lý do vào viện…………………………………………………………………….. 27
3.1.4. Sốlần vào viện ……………………………………………………………………. 28
3.2. CÁC TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG TIÊU HÓA ………………………….. 28
3.2.1. Đau bụng ……………………………………………………………………………. 29
3.2.2. Nôn,nôn máu ……………………………………………………………………… 30
3.2.3. Ỉa phân đen …………………………………………………………………………. 31
3.2.4. Chướng bụng ………………………………………………………………………. 31
3.2.5. Tiêu chảy ……………………………………………………………………………. 32
3.2.6. Triệu chứng ợhơi ợchua ……………………………………………………… 32
3.2.7. Liều Corticoit (Prednisolone) đang dùng gặp triệu chứng dạdày –
tá tràng ………………………………………………………………………………………… 33
3.2.8. Sựliên quan giữa đau bụng với sửdụng corticoid …………………… 33
3.3. CẬN LÂM SÀNG …………………………………………………………………….. 34
3.3.1. ĐẶC ĐIỂM NỘI SOI…………………………………………………………… 34
3.3.2. NỘI SOI TIÊUHÓA……………………………………………………………. 34
3.3.3. Liên quan tổn thương đại thểvới triệu chứng lâm sàng ……………. 39
3.3.4. Liên quan tổn thương dạdày – tá tràng với các triệu chứng tiêu hóa.. 40
3.3.5. Liên quan liều corticoid với vịtrí tổn thương đai thể……………….. 40
3.4. GIẢI PHẪU BỆNH …………………………………………………………………… 41
3.5. HP …………………………………………………………………………………………… 44
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN …………………………………………………………………. 46
4.1. Dịch tễhọc ……………………………………………………………………………….. 46
4.1.1. Tuổi …………………………………………………………………………………… 46
4.1.2. Giới……………………………………………………………………………………. 46
4.1.3. Lý do vào viện…………………………………………………………………….. 47
4.1.4. Sốlần vào viện ……………………………………………………………………. 48
4.2. Triệu chứng tiêu hóa………………………………………………………………….. 48
4.2.1. Liên quan đau bụng với sửdụng corticoid………………………………. 49
4.2.2.Tính chất đau bụng……………………………………………………………….. 49
4.2.3. Vịtrí đau bụng…………………………………………………………………….. 49
4.2.4. Cường độ đau bụng ……………………………………………………………… 50
4.2.5. Xuất huyết tiêu hóa ……………………………………………………………… 50
4.2.6. Chướng bụng ………………………………………………………………………. 51
4.2.7. Tiêu chảy ……………………………………………………………………………. 51
4.2.8. Ợhơi, ợchua ………………………………………………………………………. 51
4.2.9. Liều corticoid ……………………………………………………………………… 51
4.3. NỘI SOI TIÊUHÓA …………………………………………………………………. 52
4.4. TỶLỆNHIỄM HP ỞBỆNH NHÂN SỬDỤNG CORTICOID …….. 55
KẾT LUẬN ………………………………………………………………………………………. 56
KIẾN NGHỊ……………………………………………………………………………………… 58
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤLỤC