Nghiên cứu mối liên quan giữa hình thái tinh trùng với một số thông số của tinh dịch đồ và FSH, LH, testosteron huyết thanh ở người có tinh dịch đồ bất thường

Vô sinh, một vấn đề mang tính thời sự, cấp bách đang thu hút sự chú ý quan tâm của toàn xã hội [22]. Tỷ lê vô sinh đang ngày một gia tăng, rộng khắp ở các quốc gia trên thế giới, trong đó Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ vô sinh khá cao. Nguyên nhân gây vô sinh có thể do người chồng, người vợ hoặc cả hai và đôi khi cũng không tìm ra nguyên nhân [139].

Đối với vô sinh ở nam giới, nguyên nhân phổ biến nhất là sự bất thường về tinh dịch đồ, trong đó chủ yếu là những bất thường về số lượng và chất lượng tinh trùng [118], [135], [142]. Trong cơ thể, mỗi loại tế bào đều có cấu trúc phù hợp với chức năng. Nghiên cứu về sinh lý quá trình thụ tinh cho thấy chức năng quan trọng nhất của tinh trùng là tiếp cận và thụ tinh với noãn, điều đó chỉ có thể thực hiện được khi tinh trùng có cấu trúc hình thái bình thường.

Ngày nay có rất nhiều yếu tố: môi trường, nghề nghiệp, tiền sử bệnh tật, tuổi và lối sống… có thể ảnh hưởng tới chức năng sinh sản ở nam giới nói chung và cấu trúc, chức năng của tinh trùng nói riêng [39], [55], [86], [91], [94], [103], [138]. Vì vậy, việc phân tích chính xác chức năng và hình thái tinh trùng sẽ đóng góp vào sự thành công của các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, đặc biệt là kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm [83], [91].

Quá trình sinh tinh liên quan tới rất nhiều yếu tố khác nhau, một yếu tố đóng vai trò quan trọng và trực tiếp điều hoà quá trình sinh tinh đó là điều hoà nội tiết. Chức năng ngoại tiết của tinh hoàn được thể hiện qua chất lượng mẫu tinh dịch, cụ thể hơn đó là số lượng và chất lượng tinh trùng. Chất lượng của tinh dịch có liên quan đến nồng độ các hormon sinh dục ở mỗi cá thể hay không là những vấn đề cần được nghiên cứu.

Kết hợp xét nghiệm tinh dịch với xét nghiệm nồng độ các hormon hướng sinh dục và hormon sinh dục trong huyết thanh sẽ giúp định hướng cho

việc lựa chọn các biên pháp điều trị, nhằm đem lại hạnh phúc cho những cặp vợ chồng vô sinh.

Ở Việt Nam, trong những năm gần đây, lĩnh vực nam học đã bắt đầu phát triển. Một số công trình khoa học đã đưa ra tỷ lệ các nguyên nhân vô sinh ở nam giới, được phân tích theo từng vấn đề như tinh dịch, nội tiết. Tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa có một nghiên cứu sâu và mang tính hệ thống đề cập tới mối liên quan giữa hình thái tinh trùng với các thông số khác trong tinh dịch đồ như khả năng di động, mật độ, tỷ lệ sống chết của tinh trùng cũng như mối liên quan với nồng độ các hormon hướng sinh dục và hormon sinh dục.

Xuất phát từ những lí do trên, với mong muốn được góp phần vào công tác chăm sóc sức khoẻ sinh sản nói chung, cho nam giới nói riêng đặc biệt là vấn đề chẩn đoán và điều trị vô sinh, đề tài:

“Nghiên cứu mối liên quan giữa hình thái tinh trùng với một số thông số của tinh dịch đồ và FSH, LH, testosteron huyết thanh ở người có tinh dịch đồ bất thường” đã được tiến hành với 3 mục tiêu sau.

1. Xác định đặc điểm hình thái tinh trùng của những người thiểu tinh và nhược tinh.

2. Xác định mối liên quan giữa đặc điểm hình thái tinh trùng với một số thông số của tinh dịch đồ ở những người thiểu tinh và nhược tinh.

3. Xác định mối liên quan giữa đặc điểm hình thái tinh trùng với nồng độ FSH, LH, testosteron huyết thanh ở những người thiểu tinh và nhược tinh.

MỤC LỤC

Trang

ĐẶT VẤN ĐỂ 1

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIÊU 3

1.1. Cấu trúc và chức năng tinh trùng người 3

1.1.1. Hình thái vi thể tinh trùng 3

1.1.2. Hình thái siêu vi thể tinh trùng 5

1.1.3. Hoạt đông của tinh trùng trong ống sinh tinh, đường dẫn tinh 9

1.2. Các tác nhân nôi tiết tác đông lên quá trình sinh tinh 12

1.2.1. Bản chất, tác dụng, sự bài tiết FSH, LH, testosteron 12

1.2.2. Điều hoà bài tiết FSH, LH, testosteron ở nam giới 14

1.3. Rối loạn quá trình tạo tinh trùng và bài xuất tinh trùng 17

1.3.1. Rối loạn quá trình tạo tinh trùng 17

1.3.2. Rối loạn bài xuất tinh trùng 21

1.4. Tình hình nghiên cứu ở trên thế giới về vô sinh, tinh dịch, tinh trùng và hormon sinh sản

1.4.1. Tỷ lê các cặp vợ chồng vô sinh và vấn đề vô sinh nam 21

1.4.2. Các nghiên cứu về môt số yếu tố liên quan tới sự thay đổi tinh dịch

1.4.3. Các nghiên cứu về tinh dịch của các cặp vô sinh 25

1.4.4. Môt số yếu tố ảnh hưởng tới cấu trúc và chức năng tinh trùng 28

1.4.5. Những nghiên cứu về cấu trúc hình thái tinh trùng 30

1.5. Những nghiên cứu ở trong nước 33 Chương 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 39

2.1. Đối tượng nghiên cứu 39

2.2. Phương pháp nghiên cứu 43 Chương 3. Kết quả nghiên cứu 53

3.1. Môt số thông tin chung về đối tượng nghiên cứu 53

3.2. Đặc điểm tinh dịch đồ của các đối tượng nghiên cứu 56

3.3. Đặc điểm kích thước tinh trùng của các đối tượng nghiên cứu 65 

3.4. Hình thái cấu trúc vi thể và siêu vi thể tinh trùng của các đối tượng nghiên cứu

3.5. Mối liên quan giữa hình thái tinh trùng với một số thông số đánh giá tinh dịch

3.6. Đặc điểm và mối liên quan giữa nồng độ hormon với tinh dịch đồ và hình thái tinh trùng

Chương 4. Bàn luận 105

4.1. Một số đặc điểm của đối tượng nghiên cứu 105

4.2. Đặc điểm tinh dịch của các đối tượng nghiên cứu 107

4.3. Đặc điểm kích thước tinh trùng của các đối tượng nghiên cứu 118

4.4. Cấu trúc hình thái tinh trùng của các đối tượng nghiên cứu 123

4.5. Mối liên quan giữa hình thái tinh trùng với một số thông số đánh giá tinh dịch

4.6. Mối liên quan giữa nồng độ FSH, LH, testosteron với tinh dịch đồ và hình thái tinh trùng

Kết luận 143

Kiến nghị 145

Hướng nghiên cứu tiếp theo 145

Tài liệu tham khảo Phụ lục