Nghiên cứu một số chỉ số huyết động của động mạch thận và mức lọc cầu thận ở bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát

Nghiên cứu một số chỉ số huyết động của động mạch thận và mức lọc cầu thận ở bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát

Báo cáo của trung tâm dự phòng và kiểm soát bệnh tật Hoa kỳ năm 2014 (CDC) công bố hiện nay có khoảng 10% dân số tức là hơn 20 triệu người bị mắc bệnh thận mạn tính. Trong đó có 113 nghìn người suy thận giai đoạn cuối phải điều trị thay thế. Nguyên nhân chính của bệnh lý thận là tăng huyết áp và đái tháo đường. 30% số người đái tháo đường có tổn thương thận và 20% số người tăng huyết áp có tổn thương thận. Sự gia tăng số lượng bệnh nhân tăng huyết áp và đái tháo đường dẫn tới tỉ lệ người bị suy thận trong thời gian tới sẽ rất cao. Tăng huyết áp vừa là nguyên nhân vừa là hậu quả của bệnh thận mạn tính. Biến chứng suy thận để lại di chứng nặng nề ảnh hưởng chất lượng cuộc sống người bệnh, là gánh nặng cho gia đình và xã hội. Theo USRDS 2005 tăng huyết áp chiếm 27% nguyên nhân suy thận giai đoạn cuối đứng thứ hai trong các nguyên nhân, chỉ sau đái tháo đường 51%, trong khi viêm cầu thận mạn là 21%, bệnh nang thận 3%. Ở nước ta số người tăng huyết áp ngày một tăng. Theo điều tra Đặng Văn Chung năm 1960, tỷ lệ tăng huyết áp ở Việt Nam là 2 – 3%, nhưng đến năm 1992 tỷ lệ tăng huyết áp đã tăng lên đến 11,7%, cho đến năm 2011 theo điều tra của Viện Tim Mạch (Việt Nam) thì tỷ lệ tăng huyết áp đã là 16,05%. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO),  ở Việt Nam, tăng huyết áp là một yếu tố quan trọng đứng thứ hai trong các yếu tố nguy cơ làm tăng số bệnh nhân mắc bệnh thận sau này.

Tăng huyết áp làm lưu lượng dòng máu thận tăng, áp lực mao mạch cuộn cầu thận tăng lên. Lâu dài cấu trúc thận bị biến đổi, các thành mạch máu dày hơn, kích thích hoạt hóa quá trình tái cấu trúc. Khoảng cách giữa các sợi protein tạo nên lưới lọc giãn rộng gây thoát protein ra nước tiểu. Muộn hơn cuộn mao mạch cầu thận sẽ xơ hóa, chức năng thận giảm dần. Cuối cùng là suy thận giai đoạn cuối. Tăng huyết áp làm tổn thương của tất cả các mạch máu ở thận thông qua việc tăng áp lực trường diễn. Quá trình này nguy hiểm vì âm thầm diễn tiến, các dấu hiệu lâm sàng chỉ xuất hiện khi thận đã tổn thương nặng và bắt đầu mất chức năng. Siêu âm Doppler là một trong các thăm dò hệ thống mạch máu thận nhằm phát hiện những biến đổi về mặt huyết động qua đó có thể đánh giá sớm được tổn thương thận do tăng huyết áp. Đây là phương pháp thăm dò không xâm nhập hiện nay hay để sử dụng khảo sát bệnh lý mạch máu thận từ những tổn thương mạch máu lớn, đến những mạch máu nhỏ hơn như mạch máu các phân thùy, mạch máu nhu mô thận. Các thông số huyết động mạch máu thận bao gồm lưu lượng dòng máu thận, tốc độ dòng máu, chỉ số trở kháng, chỉ số mạch đập thu được bằng phương pháp siêu âm Doppler có độ tin cậy cao trong xác định thương tổn ở thận.

Đã có nhiều nghiên cứu trên thế giới và ở Việt nam về tổn thương thận do tăng huyết áp, do đái tháo đường. Tuy nhiên vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu về tăng huyết áp gây biến đổi huyết động mạch máu thận, mức lọc cầu thận. Những hiểu biết về vấn đề này sẽ giúp cho việc điều trị làm chậm, hạn chế tổn thương thận do tăng huyết áp. 

Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu một số chỉ số huyết động của động mạch thận và mức lọc cầu thận ở bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát”

Mục tiêu nghiên cứu:

1. Khảo sát một số thông số huyết động của động mạch thận (tốc độ dòng máu, lưu lượng dòng máu thận, chỉ số trở kháng của động mạch, chỉ số mạch đập) nồng độ renin máu và mức lọc của cầu thận ở bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát có protein niệu đại thể âm tính.

2. Tìm hiểu mối liên quan của lưu lượng dòng máu thận, mức lọc của cầu thận với nồng độ renin, thông số huyết động của động mạch thận và một số thông số khác ở các bệnh nhân trên.