Nghiên cứu một số phương pháp phẫu thuật điều trị chảy máu do tăng áp lực tĩnh mạch cửa
Đề tài cấp Bộ :Nghiên cứu một số phương pháp phẫu thuật điều trị chảy máu do tăng áp lực tĩnh mạch cửa.Trong thời gian gần đây chảy máu do dãn vỡ tĩnh mạch thực quản tâm- phình vị là là một cấp cứu thường gặp tại các bệnh viên .Đây là một biến chứng nặng của hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa (TALTMC), mà do rất nhiều nguyên nhân gây ra nhưng chủ yếu hay gặp nhất là xơ gan.
Xơ gan là hậu quả chủ yếu của thương tổn tế bào gan do viêm gan và do chế độ ăn uống mà chủ yếu là rượu.Theo các tác giả Pháp (Handengue: Combis; Lebrec) cứ 3 bệnh nhân xơ gan thì có 2 dãn tĩnh mạch thực quản, 30% xơ gan có biến chứng chảy máu do vỡ các búi dãn tĩnh mạch thực quản. Nguy cơ tử vong do lần chảy máu đầu tiên là 30%, 45% có chảy máu tái phát[20],[27],[45-47],[64],[108],[l 10],[112].
ở Việt Nam: tỷ lệ chảy máu do dãn vỡ tĩnh mạch thực quản tâm phình vị vào cấp cứu ngày càng tăng: theo số liệu của Nguyễn Đức Ninh (1974) trong số 554 trường hợp vào cấp cứu vì chảy máu đường tiêu hoá trên có 49 trường hợp (chiếm # 9%) là do dãn vỡ tĩnh mạch thực quản – tâm phình vị; Hà Văn Quyết (1988 – 1994): Số bệnh nhân chảy máu do vỡ búi dãn TMTQ chiếm 14,4% tổng số chảy máu đường tiêu hoá từ 1994 – 1995 thì chảy máu do dãn vỡ tĩnh mạch thực quản chiếm 21,5%. Theo số liệu của chúng tôi chỉ tính riêng trong năm 2003 với 231 trường hợp vào cấp cứu vì chảy máu đường tiêu hoá trên, có tới 62 bệnh nhân (chiếm 26%). Từ những số liệu trên cho thấy: Việc điều trị chảy máu do xơ gan – TALTMC vẫn còn là một vấn đề lớn Cho đến nay việc điều trị lý tưởng cho loại bệnh lý này là ghép gan, song trong điều kiện Việt Nam chưa thể mở rộng chỉ định được. Do vậy, việc điều trị chảy máu do TALTMC bao
gồm cả cầm máu tức thì và dự phòng chảy máu tái phát vẫn còn là một vấn đề cần được nghiên cứu.
Từ thế kỷ XIX y học đã biết đến tính chất nguy hiểm của loại biến chứng này và đưa ra biện pháp điều trị: chèn bóng vào vùng chảy máu, dùng thuốc làm áp lực hệ cửa, đặc biệt là các thuốc có tác dụng ưu tiên lên tĩnh mạch thực quản
– tâm phình vị.Thập kỷ 90 của thế kỷ trước các phương pháp hiện đại hơn như: tiêm xơ, thắt búi dãn tĩnh mạch thực quản qua nội soi…được coi như là biện pháp hiệu quả để điều trị chảy máu . Nhìn chung, các biện pháp này có tác dụng cầm máu tạm thời, nhưng tác dụng dự phòng chảy máu tái phát lại không có hoặc là có nhưng không rõ ràng.
Việc điều trị ngoại khoa cũng được áp dụng từ lâu. Có rất nhiều phương pháp phẫu thuật được thực hiên. Các phương pháp phẫu thuật, nhất là các phẫu thuật phân lưu làm giảm áp lực tĩnh mạch cửa với kỹ thuật Nối tĩnh mạch Lách
– Thận, có vai trò dự phòng chảy máu tái phát tốt mặc dù còn nhiều nhược điểm: Yếu tố kỹ thuật, hội chứng não – cửa chủ sau phân lưu.Do đó chúng tôi bước đầu nghiên cứu áp dụng phẫu thuật bắc cầu tĩnh mạch cửa- chủ bằng đoạn mạch nhân tạo có đường kính hẹp nhằm điều trị dự phòng chảy máu nhưng có thể hạn chế hội chứng não – cửa chủ.
Để đóng góp một phần vào việc điều trị và dự phòng chảy máu tái phát do TALTMC, chúng tôi tiến hành đề tài:
“Nghiên cứu một số phương pháp ngoại khoa điều trị chảy máu do tăng áp lực tĩnh mạch cửa” . Nhằm mục tiêu là:
“ Đánh giá một số kỹ thuật phân lưu cửa- chủ để dự phòng chảy máu tái phát do dãn vỡ tĩnh mạch thực quản trong xơ gan-tăng áp lực tĩnh mạch cửa
MỤC LỤC
Phần A. BẢN Tự ĐÁNH GIÁ VỂ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN VÀ NHŨNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỂ TÀI KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CẤP BỘ
Phần B. NỘI DUNG BÁO CÁO CHI TIẾT KẾT QUẢ NGHIÊN cứu ĐẶT VÂN ĐỂ
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 9
1.1. Sơ lược giải phẫu 9
1.2. Sinh lý : 12
1.3. Sinh lý bệnh tăng áp lực tĩnh mạch cửa 13
1.4. Những hậu quả của TALTMC 18
1.5. Các phương pháp chẩn đoán chảy máu do tăng áp lực tĩnh mạch cửa 21
1.6. Các phương pháp điều trị chảy máu do tăng áp lực tĩnh mạch cửa 24
1.7. Tình hình nghiên cứu trên thế giói và trong nước 27
CHƯƠNG 2: Đối TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu 31
2.1. Đối tượng 31
2.2. Phương pháp nghiên cứu 31
CHUONG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN cứu 44
3.1. Kết quả phẫu tích tĩnh mạch cửa trên tử thi 44
3.2. Tình hình bệnh nhân cấp cứu vì chảy máu do xơ gan – TALTMC 45
3.3. Kết quả trong nhóm nghiên cứu 46
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 61
4.1. Dịch tễ học chảy máu do TALTMC 61
4.2. Tình trạng bênh nhân trước mổ 62
4.3. Chỉ định mổ 63
4.4. Kỹ thuật mổ 64
4.5. Thời gian mổ 69
4.6. Tai biến trong mổ 70
4.7. Những biến chứng sớm sau mổ 70
4.9- Kết quả Kiểm tra sau mổ 71
KẾT LUẬN 79
PHẦN B
NỘI DUNG BÁO CÁO CHI TIÊT KẾT QUẢ NGHIÊN cứu