Nghiên cứu một số yếu tố nguy cơ của người tăng huyết áp tại bệnh viện E Hà Nội và hiệu quả can thiệp

Tăng huyất áp (THA) là môt trong những vấn đề quan trọng của sức khỏe công đồng. Tỷ lệ THA ở châu Âu và Bắc Mỹ đều khá cao, chiấm từ 15-20% [5], [19]. Năm 2000, tỷ lệ THA trên thấ giới là 26,4% tổng số người lớn [117].
ở Việt Nam, THA cũng đang có xu hướng ngày càng tăng cao và nhanh. Theo điều tra của Đặng Văn Chung năm 1960 [3], tỷ lệ THA ở Việt Nam là 2¬3%, năm 1992 tăng lên 11,7% [1], đấn 1999 theo điều tra của Viện Tim mạch Việt Nam thì tỷ lệ THA đã lên đấn 16,05% [3], năm 2002 là 16,3% ở các tỉnh miền Bắc, 23,2% [21] ở nôi thành Hà Nôi.
THA thường dẫn đấn những biấn chứng nặng nề gây tàn phấ và thâm chí có thể gây tử vong như: tai biấn mạch máu não, bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim, suy tim, suy thân… Điều trị tốt THA làm giảm 40% nguy cơ đôt qụy và 15% nguy cơ nhồi máu cơ tim.
Nhưng trong thực tấ THA vẫn chưa được quan tâm và điều trị môt cách đầy đủ. Trên thấ giới, môt khảo sát đánh giá khả năng điều trị THA được Tổ chức Y tấ Thấ giới thực hiện, cho thấy trong số 167 quốc gia được khảo sát, có 61% quốc gia chưa có khuyấn cáo quốc gia về điều trị THA, 45% chưa có sự huấn luyện điều trị THA cho cán bô y tấ, 25% không cung cấp đủ thuốc điều trị THA, 8% không đủ phương tiện tối thiểu và 12% không đủ thuốc điều trị THA trong chăm sóc sức khỏe ban đầu [16], [23]. Tỷ lệ những người THA được điều trị tại môt số nước có chương trình quốc gia về vấn đề này cũng còn thấp như Mỹ là 52,5%, Canada là 36,3%, ý 32,0%, Thụy Điển 26,2%, Anh 24,8%, Tây Ban Nha 44,6%, Phần Lan 25,0%, Đức 26,0%…[77].
Việc tìm hiểu nguyên nhân, yấu tố nguy cơ cũng như các biện pháp can thiệp trong tăng huyất áp là vấn đề cần thiết nhằm giảm tỷ lệ mắc, tỷ lệ biấn chứng và tỷ lệ tử vong của bệnh.
Các nghiên cứu trên thế giới: Steyn N.P. năm 1994 [107], Dvora Shmulewitz năm 1994 [106], Sichieri R. năm 1996 [104]… đã cho thấy có mối liên quan giữa THA với môt số các yếu tố nguy cơ khác như: béo phì, đái tháo đường (ĐTĐ), rối loạn lipid máu, hút thuốc lá, uống nhiều rượu, chế đô ăn mạn, tiền sử gia đình (TSGĐ) có người bị THA v.v…
ở nước ta, đã có môt số nghiên cứu về dịch tễ bênh THA. Viên Tim mạch cũng đã bắt đầu nghiên cứu mô hình can thiêp. Tuy nhiên cho đến nay chưa có báo cáo nào được công bố đầy đủ. Tình hình quản lý can thiêp bênh THA còn nhiều vấn đề tồn tại.
Để nghiên cứu môt cách hê thống theo phương pháp dịch tễ học về kiểm định nguy cơ cũng như hiêu quả của can thiêp điều trị trên bênh nhân THA, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm hai mục tiêu cụ thể như sau:
Mục tiêu nghiên cứu
1.    Phân tích mọt số yếu tố nguy cơ của THA nguyên phát ở người > 2S tuổi đến khám tại Bệnh viện E Hà Nội.
2.    Đánh giá hiệu quả một số biện pháp can thiệp điều trị ở những bệnh nhân này.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỂ    1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN    3
1.1.    Khái niêm cơ bản về huyết áp đông mạch và tăng huyết áp    3
1.1.1.    Huyết áp đông mạch    3
1.1.2.    Tăng huyết áp    4
1.1.3.    Cơ chế bênh sinh của tăng huyết áp nguyên phát    5
1.1.4.    Tỷ lê THA, tình hình kiểm soát huyết áp trên thế giới và ở Việt
nam    9
1.2.    Các yếu tố nguy cơ của tăng huyết áp    11
1.2.1.    Béo phì    11
1.2.2.    Tăng đường máu    13
1.2.3.    Rối loạn lipid máu    15
1.2.4.    Hút thuốc lá    17
1.2.5.    Uống rượu    18
1.2.6.    Ăn mặn    19
1.2.7.    Tiền sử gia đình có người    bị tăng huyết áp    22
1.3.    Các giải pháp can thiệp    25
1.3.1.    Điều trị bằng biện pháp    không dùng thuốc     25
1.3.2.    Điều trị bằng thuốc    25
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu    37
2.1.    Nghiên cứu các yếu tố nguy cơ của tăng huyết áp nguyên phát    37
2.1.1.    Đối tượng nghiên cứu nguy cơ    37
2.1.2.    Phương pháp nghiên cứu    37
2.2.    Nghiên cứu can thiệp    41
2.2.1.    Đối tượng nghiên cứu:    41
2.2.2.    Phương pháp nghiên cứu    41
2.2.3.    Mô hình can thiệp gồm (theo hướng dẫn của Hôi Tim mạch Việt
nam)     45
2.2.4.    Tiên hành can thiệp    45
2.2.5.    Môt số tiêu chuẩn chẩn đoán sử dụng trong nghiên cứu    48
    2.3. Kỹ thuật khống chê sai số    50
    2.4. Xử lý số liệu    50
2.5.    Thời gian nghiên cứu    51
2.6.    Đạo đức trong nghiên cứu    51
CHƯƠNG 3. KẾT QUả    52
3.1.    Kêt quả nghiên cứu về yêu tố nguy cơ của THA    52
3.1.1.    Đạc điểm chung nhóm nghiên cứu phân tích nguy cơ    52
3.1.2.    Kêt quả về môt số yêu tố nguy cơ ở nhóm THA và nhóm chứng .53
3.1.3.    Kêt quả đánh giá về mối liên quan giữa THA với môt số yêu tố
nguy cơ (phân tích đơn biên)    53
3.1.4.    Kêt quả đánh giá về mối liên quan giữa THA với môt số nguy cơ (phân tích tầng kiểm định mối liên quan giữa 1 yêu tố nguy cơ và THA)  61
3.1.5.    Phân tích chùm các yêu tố nguy cơ và THA    65
3.2.    Kêt quả can thiệp    68
3.2.1.    Đạc điểm của nhóm can thiệp    68
3.2.2.    Kêt quả áp dụng mô hình can thiệp trong nghiên cứu    ll
3.2.3.    Hiệu quả hạ HA    81
3.2.4.    Thay đổi về các thông số cận lâm sàng trước và sau nghiên cứu    88
3.2.5.    Các biên cố tim mạch xảy ra trong quá trình điều trị    93
3.2.6.    Tác dụng phụ của thuốc trên nhóm được can thiệp    93
3.2.l.    Kêt quả về thay đổi nhận thức và lối sống sau can    thiệp    93
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN    94
4.1.    Bàn luận về các yêu tố nguy cơ    94
4.1.1.    Béo phì và THA    94
4.1.2.    Liên quan giữa béo bụng (chỉ số vòng bụng/vòng mông – WHR)
với THA     96
4.1.3.    Đái tháo đường và THA    98
4.1.4.    Rối loạn lipid máu và THA    100
4.1.5.    Tiền sử gia đình có người bị THA và nguy cơ    THA    104
4.1.6.    Nguy cơ THA khi có phối hợp đồng thời 2, 3    yếu tố nguy cơ… 105
4.2.    Bàn luân về can thiệp    110
4.2.1.    Hiệu quả áp dụng mô hình can thiệp    110
4.2.2.    Diễn biển các biển cố tim mạch và tổn thương cơ quan đích trong
quá trình điều trị    122
4.3.    Bàn luân về phương pháp và chien lược nghiên cứu    124
KẾT LUẬN    125
1.    Các yốu tố nguy cơ của tăng huyốt áp    125
2.    Hiệu quả can thiệp    125
KIẾN NGHỊ    127
CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HọC ĐÃ CÔNG Bố TÀI LIỆU THAM KHảO PHỤ LỤC DANH sÁCH BỆNH NHÂN