Nghiên cứu một số yếu tố nguy cơ ở bệnh nhân tai biến mạch não từ 50 tuổi trở lên tại Bệnh viện Lão Khoa Trung ương

Tai biến mạch não (TBMN) là mọt bênh nặng thường hay gặp ở người cao tuổi, có tỷ lê tử vong cao, hoặc để lại di chứng nặng nề, ảnh hưởng đến đời sống, đến sinh hoạt của người bênh, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hôi. Từ nhiều thập kỷ nay ,TBMN luôn là mọt vẫn đề có tính thời sự cấp thiết. Theo báo của Tổ chức Y tế Thế giới tỷ lê mới phát hiên của TBMN trong mọt năm là từ 100 đến 250/100.000 dân, và tỷ lê hiên mắc từ 500 đến 700/100.000 dân. Đối với các nước phát triển TBMN là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ ba sau bênh ung thư và tim mạch [60]. Đứng hàng thứ nhất trong các bênh lý về thần kinh [14] . Tại Hoa Kỳ (2001) tỉ lê mới mắc TBMN hàng năm từ 700.000 đến 750.000, phần lớn xảy ra sau 55 tuổi. Tại Pháp năm 1982 tỷ lê tử vong do TBMN là 130/100.000 dân. Nghiên cứu của Bonita năm1992 cho thấy tỷ lê tử vong do TBMN là 10 đến 12% trên tổng số tử vong ở người trên 65 tuổi tại các nước công nghiêp. Vì vậy đã có lúc người ta quan niêm “ TBMN là cách kết thúc cuộc đời của người già”.
Với tuổi thọ của con người hiên nay càng nâng cao, vẫn đề TBMN đã trở nên mối quan tâm bức xúc của y học và y tế cọng đồng. Tuy đã thử nghiêm nhiều phương pháp điều trị, nhưng đến nay vẫn chưa có phương pháp điều trị nào được coi là đặc hiêu. Chi phí cho điều trị, chăm sóc bênh nhân TBMN rất tốn kém song kết quả đạt được còn hạn chế. ở Hoa kỳ mỗi năm chi tiêu 51 tỷ đô la Mỹ (trực tiếp và gián tiếp). ở Pháp chi phí cho TBMN chiếm 2,5 đến 3 % tống số chi phí y tế trong cả nước.vì vậy TBMN là mọt gánh nặng kinh tế cho gia đình và xã họi . Xuất phát từ mức đọ trầm trọng của TBMN, ngành y học đã và đang tập trung nghiên cứu bênh lý mạch não trên nhiều phương diên. TCYTTG đã kết luận: “ TBMN có khả năng dự phòng hiêu quả” vì thế đề phòng TBMN là viêc chủ đạo của nhiều nước tiên tiến, trong đó phát hiên và dự phòng yếu tố nguy cơ là khâu chủ chốt.
Do vậy, vấn đề dự phòng các yếu tố nguy cơ của TBMN vẫn là chính, là then chốt cho mỗi công đồng và cho từng cá thể, nhằm hạn chế’ tần suất xảy ra TBMN. Sự ngăn ngừa thành công nguyên nhân của TBMN hiên tại đã trở nên có khả năng với sự xác định các yếu tố nguy cơ có thể cải biến được như tăng huyết áp, môt số bênh tim mạch (đặc biệt rung nhĩ), các cơn thiếu máu não cục bô thoáng qua, hẹp tắc đông mạch cảnh có hoặc không có triệu chứng, hút thuốc lá, đái tháo đường, lạm dụng rượu, rối loạn lipid máu, đái tháo đường . Mặt khác có thể can thiệp dự phòng được bằng việc điều trị môt số bệnh máu (rối loạn đông máu), bệnh đau nửa đầu, hạn chế’ dùng thuốc tránh thai, tránh lạm dụng thuốc, tránh bất đông lâu, hạn chế’ béo phì, giảm bớt kích lực (stress) tâm lý… Yếu tố tuổi, giới, nòi giống (yếu tố gen) và chủng tôc cũng là những yếu tố nguy cơ đối với TBMN tuy không thể cải biến được, nhưng giúp xác định và đánh giá các cá thể có nguy cơ cao đối với TBMN.
Chính vì vậy, để hiểu rõ hơn các yếu tố nguy cơ của TBMN ở người Việt Nam trên 50 tuổi và xác định yếu tố nguy cơ nào hay gặp nhất và nguy cơ cao đối với mỗi thể lâm sàng của TBMN (chảy máu não, nhồi máu não) nhằm giúp đưa ra chiến lược dự phòng giảm tỷ lệ mắc bệnh, chúng tôi tiến hành đề tài “ Nghiên cứu một số yếu tố nguy cơ ở bệnh nhân tai biến mạch não từ 50 tuổi trở lên tại Bệnh viện Lão Khoa Trung ương”
Mục tiêu nghiên cứu:
1.    Xác định các yếu tố nguy cơ thường gặp ở bệnh nhân tai biến mạch não từ 50 tuổi trở lên tại Bệnh viện Lão khoa Trung ương.
2.    Phân tích mối liên quan của một số yếu tố nguy cơ đó với hai thể lâm sàng của tai biến mạch não.
MỤC LỤC
Đặt vấn đề    1
Chương 1: Tổng quan    3
1.1.    Giải phẫu – sinh lý tuần hoàn não    4
1.1.1.    Tuần hoàn ngoại vi    4
1.1.2.    Tuần hoàn trung tâm    4
1.1.3.    Cơ chế tự điều hoà cung lượng máu não    4
1.2.    Một số yếu tố nguy cơ của TBMN    7
1.2.1.    Nhóm các yếu tố nguy cơ có thể cải biến được    7
1.2.2.    Nhóm các yếu tố nguy cơ không thể cải biến được    19
Chương 2:Đối tượng và phương pháp nghiên cứu    21
2.1.    Đối tượng nghiên cứu    21
2.2.    Phương pháp nghiên cứu    21
2.3.    Xử lý số liêu:    26
Chương 3: Kết quả nghiên cứu    27
3.1.    Đặc điểm chung về đối tượng nghiên cứu    27
3.1.1.    Tuổi và giới    27
3.1.2.    Tỷ lê NMN và CMN    29
3.2.    Phân tích các yếu tố nguy cơ của TBMN    30
3.2.1.    Tuổi    31
3.2.2.    Giới    33
3.2.3.    Huyết áp    34
3.2.4.    Đái tháo đường    37
3.2.5.    Rối loạn lipid    38
3.2.6.    Liên    quan nồng độ    cholesterol    máu với các thể TBMN và giới…. 40
3.2.7.    Liên    quan nồng độ    triglycerid    máu với các thể TBMN và giới… 41
3.2.8.    Liên    quan giữa các    thành phần    Cholesterol với các thể TBMN … 42
3.2.9.    Tiền    sử bị TBMN    43
3.2.10.    Liên quan giữa nghiên rượu và các thể TBMN    44
3.2.11.    Thuốc lá    45
3.2.12.    Bênh tim mạch    46
3.2.13.    Hẹp đông mạch cảnh    46
3.2.14.    Thiếu máu cục bô thoáng qua(TIAs)    47
3.2.15.    Liên quan giữa Homocystein máu với các thể TBMN    48
3.2.16.    Liên quan giữa HbA1C với các thể TBMN    49
Chương 4: Bàn luận    51
4.1.    Các đặc điểm của nhóm nghiên cứu:    51
4.1.1.    Tuổi và giới tính với TBMN:    51
4.1.2.    Phân bố các thể lâm sàng NMN và CMN theo tuổi và giới    53
4.2.    Môt số yếu tố thường gặp liên quan đến    TBMN:    54
4.2.1.    Tăng huyết áp    54
4.2.2.    Đái tháo đường    56
4.2.3.    Rối loạn lipid máu    58
4.2.4.    Hẹp đông mạch cảnh không triệu chứng với TBMN    61
4.2.5.    Cơn thiếu máu não cục bô thoáng qua với TBMN    61
4.2.6.    Bệnh tim với TBMN    62
4.2.7.    Chỉ số khối cơ thể với TBMN    63
4.2.8.    Lạm dụng rượu với TBMN    64
4.2.9.    Hút thuốc lá với TBMN    65
4.2.10.    Tai biến mạch não cũ với TBMN    66
4.2.11.    Tăng Homocystein với TBMN    67
Kết luận    68
Kiến nghị    70
Tài liệu tham khảo
Phụ lục