Nghiên cứu mức độ nặng bệnh nhân xơ gan tại khoa Tiêu hóa bệnh viện Bạch Mai năm 2016 thông qua điểm MELD và Child Pugh

Nghiên cứu mức độ nặng bệnh nhân xơ gan tại khoa Tiêu hóa bệnh viện Bạch Mai năm 2016 thông qua điểm MELD và Child Pugh.Xơ gan là bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong cao, là nguyên nhân tử vong thứ 14 trên toàn thế giới. Bệnh dẫn đến 1,03 triệu người chết mỗi năm trên thế giới và 170000 người chết mỗi năm ở châu Âu. Tỷ lệ tử vong 1 năm của xơ gan thường dao động rất nhiều từ 1% đến 57%, tùy theo các biến chứng [1]. Tại Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân xơ gan tử vong tại các bệnh viện ước tính khoảng 27,7%. Tỷ lệ xơ gan có thể cao hơn thực tế bởi bệnh nhân ở giai đoạn sớm của xơ gan thường không có triệu chứngvà hầu hết bệnh nhânxơ gan nhập viện khi đã có biến chứng nặng nề của xơ gan.

Điều đó cho thấy: cần có những thống kê về mức độ nặng của bệnh nhân xơ gan để có kế hoạch chẩn đoán và điều trị phù hợp.  Có nhiều bảng điểm được sử dụng trong đánh giá mức độ nặng xơ gan. Trong đó, Child Pugh và MELD là hai bảng điểm được sử dụng phổ biến nhất. Child Pugh được sử dụng từ năm 1973. Child Pughcó ưu điểm là  nhấn mạnh được các biến chứng ảnh hưởngrất nhiều đến tiến triển và tiên lượng xơ gan: bệnh não gan, cổ trướng kháng trị; cũng như mức độ nhiều hay ít của hai biến chứng này. Hơn nữa, cách tính điểm khá đơn giản giúpcho các bác sỹ có thể tiên lượng bệnh nhân ban đầu nhanh hơn. MELD là bảng điểm mới hơn, ra đời từ năm 2000. MELD có ưu điểm là các biến số đơn giản, khách quan hơn. Đặc biệt, MELD có vai trò to lớn trong việc phân loại bệnh nhân trong danh sách chờ ghép gan.  Ghép gan là bước thay đổi rất lớn trong điều trị xơ gan. Ngành ghép gan đã có một lịch sử phát triển lâu dài. Ca ghép gan đầu tiên trên người được ghi nhận vào năm 1963 bởi Thomas Starzl. Từ đó đến nay, số lượng bệnh nhân ghép gan không ngừng tăng lên. Tuy nhiên, ghép gan chủ yếu được thực hiện ở các nước phát triển. Theo thống kê của trung tâm điều phối về hiến và ghép tạng của Hoa Kỳ (UNOS) đến ngày 24/10/2017, quốc gia này đã thực hiện được 153,941 ca ghép gan. Theo báo cáo tại Hội nghị gan mật Toàn quốc lần XI (4-5/11/2017), Việt Nam đã thực hiện thành công 87 ca ghép gan. Vấn đề nan giải hiện nay của ghép tạng nói chung và ghép gan nói riêng là nguồn gan hiến tặng quá ít so với nhu cầu cần thiết. Tại Việt Nam, chưa có số liệu nào thống kê chính xác về số lượng bệnh nhân có chỉ định ghép gan. Có nhiều nghiên cứu ở Việt Nam đã đánh giá hai bảng điểm MELD và Child Pugh. Tuy nhiên, số liệu các nghiên cứu nhỏ, không đại diện được cho tình hình xơ gan, mức độ nặng của các bệnh nhân xơ gan điều trị nội trú tại bệnh viện, cũng như số lượng bệnh nhân xơ gan có chỉ định ghép gan. Từ thực tế trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Nghiên cứu mức độ nặng bệnh nhân xơ gan tại khoa Tiêu hóa bệnh viện Bạch Mai năm 2016 thông qua điểm MELD và Child Pugh” với hai mục tiêu:  1.    Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân xơ gan điều trị nội trú. 2.    Tìm hiểu mối liên quan giữa điểm MELD, Child Pugh với một số biến chứng của bệnh nhân xơ gan.Xơ gan là bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong cao, là nguyên nhân tử vong thứ 14 trên toàn thế giới. Bệnh dẫn đến 1,03 triệu người chết mỗi năm trên thế giới và 170000 người chết mỗi năm ở châu Âu. Tỷ lệ tử vong 1 năm của xơ gan thường dao động rất nhiều từ 1% đến 57%, tùy theo các biến chứng [1]. Tại Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân xơ gan tử vong tại các bệnh viện ước tính khoảng 27,7%. Tỷ lệ xơ gan có thể cao hơn thực tế bởi bệnh nhân ở giai đoạn sớm của xơ gan thường không có triệu chứngvà hầu hết bệnh nhânxơ gan nhập viện khi đã có biến chứng nặng nề của xơ gan. Điều đó cho thấy: cần có những thống kê về mức độ nặng của bệnh nhân xơ gan để có kế hoạch chẩn đoán và điều trị phù hợp. 
Có nhiều bảng điểm được sử dụng trong đánh giá mức độ nặng xơ gan. Trong đó, Child Pugh và MELD là hai bảng điểm được sử dụng phổ biến nhất. Child Pugh được sử dụng từ năm 1973. Child Pughcó ưu điểm là  nhấn mạnh được các biến chứng ảnh hưởngrất nhiều đến tiến triển và tiên lượng xơ gan: bệnh não gan, cổ trướng kháng trị; cũng như mức độ nhiều hay ít của hai biến chứng này. Hơn nữa, cách tính điểm khá đơn giản giúpcho các bác sỹ có thể tiên lượng bệnh nhân ban đầu nhanh hơn. MELD là bảng điểm mới hơn, ra đời từ năm 2000. MELD có ưu điểm là các biến số đơn giản, khách quan hơn. Đặc biệt, MELD có vai trò to lớn trong việc phân loại bệnh nhân trong danh sách chờ ghép gan. 
Ghép gan là bước thay đổi rất lớn trong điều trị xơ gan. Ngành ghép gan đã có một lịch sử phát triển lâu dài. Ca ghép gan đầu tiên trên người được ghi nhận vào năm 1963 bởi Thomas Starzl. Từ đó đến nay, số lượng bệnh nhân ghép gan không ngừng tăng lên. Tuy nhiên, ghép gan chủ yếu được thực hiện ở các nước phát triển. Theo thống kê của trung tâm điều phối về hiến và ghép tạng của Hoa Kỳ (UNOS) đến ngày 24/10/2017, quốc gia này đã thực hiện được 153,941 ca ghép gan. Theo báo cáo tại Hội nghị gan mật Toàn quốc lần XI (4-5/11/2017), Việt Nam đã thực hiện thành công 87 ca ghép gan. Vấn đề nan giải hiện nay của ghép tạng nói chung và ghép gan nói riêng là nguồn gan hiến tặng quá ít so với nhu cầu cần thiết. Tại Việt Nam, chưa có số liệu nào thống kê chính xác về số lượng bệnh nhân có chỉ định ghép gan.
Có nhiều nghiên cứu ở Việt Nam đã đánh giá hai bảng điểm MELD và Child Pugh. Tuy nhiên, số liệu các nghiên cứu nhỏ, không đại diện được cho tình hình xơ gan, mức độ nặng của các bệnh nhân xơ gan điều trị nội trú tại bệnh viện, cũng như số lượng bệnh nhân xơ gan có chỉ định ghép gan. Từ thực tế trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Nghiên cứu mức độ nặng bệnh nhân xơ gan tại khoa Tiêu hóa bệnh viện Bạch Mai năm 2016 thông qua điểm MELD và Child Pugh” với hai mục tiêu: 
1.    Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân xơ gan điều trị nội trú.
2.    Tìm hiểu mối liên quan giữa điểm MELD, Child Pugh với một số biến chứng của bệnh nhân xơ gan.