Nghiên cứu nồng độ 25(oh)d3 và peptid ll-37 huyết thanh ở bệnh nhi nhiễm khuẩn tiết niệu

Luận văn Nghiên cứu nồng độ 25(oh)d3 và peptid ll-37 huyết thanh ở bệnh nhi nhiễm khuẩn tiết niệu.Nhiễm khuẩn tiết niệu (NKTN) là một trong những bệnh nhiễm khuẩn phổ biến ở trẻ em. Ở bắc Mỹ và ở châu Âu nhiễm khuẩn tiết niệu đứng hàng thứ 2 và thứ 3 sau nhiễm khuẩn đường hô hấp và tiêu hóa [55],[86]. Nhìn chung tỷ lệ mắc bệnh ở trẻ em gái khoảng 8% và trẻ trai khoảng 3% [75]. Ở Việt Nam trong các bệnh tiết niệu, NKTN đứng hàng thứ 3 và chiếm tỷ lệ 12,11% số bệnh nhân nhi vào khoa thận viện BVSKTE điều trị trong 10 năm 1981 – 1990, tỷ lệ tử vong của bệnh chiếm 5,7% [15]. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ đặc biệt trẻ dưới 2 tuổi triệu chứng không điển hình dễ bị bỏ sót dẫn tới một số bệnh thận mạn tính, suy thận làm ảnh hưởng tới sức khỏe và tương lai của bệnh nhân [55]. Ở người lớn NKTN có thể để lại những hậu quả lâu dài như viêm thận, tăng huyết áp, ngộ độc thai nghén, suy thận mạn [58]. Khoảng 10% suy thận mạn do NKTN mạn tính, suy thận giai đoạn cuối phải vào viện chạy thận nhân tạo bệnh nhân mất sức lao động và là một gánh nặng đối với gia đình và xã hội [87].

Hiện nay tình trạng lạm dụng kháng sinh trong các bệnh nhiễm khuẩn nói chung và NKTN nói riêng ngày càng gia tăng dẫn đến tỷ lệ bệnh nhân NKTN bị kháng thuốc tương đối cao, bệnh nhân bị tái nhiễm nhiều lần chính vì vậy nghiên cứu về NKTN vẫn là mối quan tâm của y học hiện đại. Gần đây trên thế giới các nhà khoa học đã tìm thấy một số loại peptid kháng khuẩn nội sinh hay kháng sinh nội sinh ở người. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy peptid kháng khuẩn LL-37 được bài tiết từ các bạch cầu trung tính, đại thực bào, các tế bào biểu mô đường niệu. Peptid này có vai trò quan trọng trong quá trình đáp ứng miễn dịch ở đường tiết niệu bằng cách nhanh chóng phá vỡ màng tế bào vi khuẩn ngay sau khi có sự xâm nhập của chúng khi mà hệ đáp ứng miễn dịch đặc hiệu chưa được phát huy. Ngoài ra LL-37 còn tham gia vào quá trình hóa hướng động tế bào miễn dịch, trung hòa độc tính vi khuẩn để bảo vệ hệ tiết niệu trước sự tấn công của vi khuẩn [31]. Mặt khác với những hiểu biết mới về vitamin D cho thấy vai trò trong đáp ứng miễn dịch bẩm sinh đặc biệt tham gia tổng hợp peptid kháng khuẩn LL-37 ở các tế bào miễn dịch và các tế bào biểu mô bề mặt, hoạt động của gen điều hòa quá trình tổng hợp peptid kháng khuẩn bị tác động trực tiếp của vitamin D thông qua receptor vitamin D. Dạng hoạt tính của vitamin D là 1,25(OH)2 D3 làm tăng tổng hợp LL-37 ở tế bào bạch cầu trung tính, đại thực bào ở người [63].

Việc phát hiện và nghiên cứu các peptid kháng khuẩn như peptid kháng khuẩn nội sinh có tính kháng khuẩn rộng rãi ít bị vi khuẩn kháng trong bối cảnh kháng thuốc kháng sinh như hiện nay là một hướng nghiên cứu thu hút được nhiều nhà khoa học trên thế giới. Ở trên thế giới và tại Việt Nam cho đến nay vẫn chưa có một tài liệu nghiên cứu nào được báo cáo tìm hiểu mối tương quan giữa 25(OH) D3 và LL-37 trong NKTN. Xuất phát từ thực tế trên chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm mục tiêu:

1. Xác định nồng độ 25(OH)D3 và peptid LL-37 trong huyết thanh bệnh nhân nhi NKTN.

2. Tìm hiểu mối liên quan giữa nồng độ 25(OH) D3 và peptid LL-37 trên bệnh nhân nhi NKTN.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3

1.1. Đại cương bệnh nhiễm khuẩn tiết niệu 3

1.1.1. Định nghĩa 3

1.1.2. Các yếu tố nguy cơ gây nhiễm khuẩn tiết niệu 3

1.2. Tình hình mắc bệnh NKTN trên thế giới và tại Việt Nam 5

1.3. Chẩn đoán nhiễm khuẩn tiết niệu 5

1.3.1. Xét nghiệm nước tiểu 6

1.3.2. Các xét nghiệm khác: 7

1.4. Sinh lý bệnh NKTN 8

1.4.1. Cơ chế đề kháng tự nhiên của cơ thể 8

1.4.2. Đường xâm nhập vào hệ thống tiết niệu của vi khuẩn 8

1.4.3. Mối tương tác giữa vi khuẩn và vật chủ 9

1.5. Phân loại NKTN 10

1.5.1. NKTN có triệu chứng 10

1.5.2. NKTN tiềm tàng hay NKTN không triệu chứng 11

1.6. Vi khuẩn gây bệnh NKTN và vấn đề kháng kháng sinh 12

1.6.1. Vi khuẩn gây bệnh 12

1.6.2. Sự nhạy cảm của vi khuẩn với kháng sinh 13

1.7. Một số yếu tố miễn dịch ảnh hưởng đến tình trạng NKTN 14

1.7.1. Vitamin D 14

1.7.2. Peptid LL-37 23

1.7.3. Mối tương quan giữa 25(OH)D3 và LL-37 29

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 30

2.1. Đối tượng nghiên cứu 30

2.1.1. Nhóm bệnh 30

2.1.2. Nhóm chứng 31

2.1.3. Địa điểm nghiên cứu 31

2.2. Phương pháp nghiên cứu 31

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 31

2.2.2. Thu thập thông tin 31

2.3. Xử lý số liệu 35

2.4. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu 36

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 37

3.1. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhi NKTN 37

3.1.1. Đặc điểm tuổi và giới tính 37

3.1.2. Phân loại NKTN 37

3.1.3. Sự biến đổi của một số thông số huyết học 38

3.1.4. Kết quả xét nghiệm bạch cầu niệu 39

3.1.5. Kết quả phân lập vi khuẩn 39

3.1.6. Mức độ kháng kháng sinh của vi khuẩn E.coli 40

3.2. Kết quả định lượng 25(OH)D3 và peptid LL-37 huyết thanh 41

3.2.1. Nồng độ 25(OH)D3 huyết thanh 41

3.2.2. Nồng độ LL-37 huyết thanh 43

3.2.3. Nồng độ 25(OH)D3 và LL-37 huyết thanh ở nhómNKTN trên và

NKTN dưới   44

3.3. Liên quan nồng độ 25(OH)D3 và LL-37 huyết thanh 45

3.3.1. Nhóm chứng 45

3.3.2. Nhóm bệnh 45

3.3.3. Mối tương quan giữa số lượng bạch cầu máu và LL-37 46

CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 47

4.1. Đặc điểm nhóm bệnh nhi NKTN 47

4.1.1. Đặc điểm tuổi và giới 47

4.1.2. Phân loại theo vị trí NKTN 48

4.1.3. Sự biến đổi của một số thông số huyết học 49

4.1.4. Kết quả xét nghiệm bạch cầu niệu 49

4.1.5. Kết quả phân lập vi khuẩn 50

4.1.6. Sự kháng kháng kháng sinh của VK E.coli 50

4.2. Kết quả định lượng 25(OH)D3 và LL-37 trong huyết thanh 52

4.2.1. Nồng độ 25(OH)D3 trong huyết thanh 52

4.2.2. Nồng độ LL-37 trong huyết thanh 55

4.2.3. So sánh nồng độ LL-37 ở hai nhóm nhiễm khuẩn tiết niệu trên và dưới 56

4.3. Tương quan nồng độ 25(OH)D3 và LL-37 56

4.3.1. Tương quan nồng độ 25(OH)D3 và LL-37 nhóm bệnh và nhóm chứng. 56

4.3.2. Tương quan giữa số lượng bạch cầu máu và LL-37 57

KẾT LUẬN 58

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC