Nghiên cứu phân thủy lách theo động mạch và tĩnh mạch ,ứng dụng trong cắt lách bán phần

Lách hay tỳ [15] là mọt tạng đặc nằm trong ổ bụng, ở ô dưới hoành trái. Trước kia, người ta cho rằng lách chỉ có chức năng là nơi tạo huyết lúc phôi thai và là mổ chôn các HC già khi cơ thể đã trưởng thành. Mà trong cơ thể con người, hai chức năng này không chỉ được thực hiên ở mọt cơ quan duy nhất là lách. Vì vây người ta cho rằng lách có vai trò rất phụ như ruọt thừa hay Amygdal [trích dẫn theo 7], dẫn đến viêc cắt bỏ lách được các nhà ngoại khoa cho là bình thường khi nó bị bênh hay bị chấn thương. Ngày nay, nhờ sự tiến bọ của khoa học kỹ thuât nói chung và y học nói riêng, có nhiều chức năng của lách đã được khẳng định, đặc biêt là vai trò của nó trong cơ chế chống nhiễm khuẩn và chống di căn ung thư [41][68]. Do vây viêc cắt bỏ lách toàn phần trong những trường hợp lách bị chấn thương đã trở thành vấn đề cần phải suy nghĩ (vì sẽ làm mất hết chức năng của nó) [122].

Quan niêm xa xưa là phẫu thuât cắt lách không dẫn đến tử vong, thâm chí người không có lách bẩm sinh vẫn sống tương đối bình thường [120]. Song những bằng chứng này không thể giải đáp được vấn đề rất được quan tâm là liêu sau phẫu thuât, người bị cắt bỏ lách có nguy cơ mắc mọt căn bênh hiểm nghèo hay không [75][115][118].

Tỷ lê cắt lách khi bị chấn thương vẫn tăng lên hàng năm [5]. Năm 1952, khi King và Shumacker [68] ghi nhân nhiễm khuẩn gây tử vong ở trẻ em sau phẫu thuât cắt lách tăng cao. Mọt số báo cáo khác đã khẳng định tỷ lê nhiễm khuẩn huyết cao gây tử vong sau phẫu thuât cắt lách ở các BN thuộc mọi lứa tuổi [48]. Từ đó các thày thuốc đã có sự nhìn nhân lại về điều trị lách chấn thương, nhiều nhà ngoại khoa đã quan tâm đến viêc bảo tổn lách (kể cả bảo tổn mọt phần) trong những điều kiên có thể [63][64][65].

 

trong lách để có thể chia lách thành các khu vực độc lập, mà khi cắt bỏ các khu vực đó thì không ảnh hưởng đến các khu vực xung quanh (khái niêm thuỳ và phân thuỳ). Cho đến nay phần lớn các tạng đặc trong cơ thể đã được nghiên cứu khá sâu về mặt giải phẫu thuỳ và PT để ứng dụng trong lâm sàng, đặc biêt trong các kỹ thuật phẫu thuật hiên đại có liên quan (thay, ghép tạng) như gan, thận, phổi..riêng lách được quan tâm muộn hơn.

Từ sau công bố của King và Shumacker, hàng loạt các nghiên cứu về giải phẫu lách được tiến hành. Người đầu tiên đề cập đến PT lách là Nguyễn Hữu (1952-1959). Từ đó đến nay đã có nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu PT lách, đặc biêt từ hai thập kỷ gần đây, khi người ta bắt đầu nhấn mạnh về vai trò miễn dịch của nó trong phòng chống nhiễm khuẩn và di căn ung thư [41][68]. Tuy vậy các mô tả giải phẫu PT lách vẫn chưa được thống nhất.

Qua các tài liêu tham khảo, chúng tôi thấy hầu hết các tác giả đã dựa đơn thuần vào ĐM để PT lách. Song cũng có vài tác giả đã PT căn cứ vào TM [40][56], vì vậy kết quả nghiên cứu rất khác nhau. Trịnh Văn Minh (trong một công trình chưa công bố) đã đề xuất cách PT thuỳ kết hợp theo ĐM và TM (segmentation arterio-veineuse de la rate); chúng tôi nhận thấy cách PT này là hợp lý hơn cả, vì sự phân chia của ĐM lách cũng như số lượng các nhánh chui vào rốn lách (artères pénétrantes) của Nguyễn Hữu rất thay đổi, không luôn luôn đi kèm các nhánh TM tương ứng và không hằng định bằng TM. Chính tính đa dạng và sự bất đổng giữa các tác giả là lý do để chúng tôi tiếp tục tìm hiểu, theo đuổi và tiến hành đề tài này, mong có thể góp phần giải quyết hoặc bổ sung được các vấn đề còn tổn tại.

Chúng tôi thực hiên nghiên cứu đề tài này với các mục tiêu sau:

1. Phân thuỳ lách theo ĐM và TM.

2. Tìm hiểu mối liên quan giữa các phân thuỳ lách và hình thể ngoài của nó.

3. Áp dụng các kết quả nghiên cứu giải phẫu trong cắt lách bán phần.

 

 

MỤC LỤC

Đặt vấn đề 1

Chương 1: Tổng quan 3

1.1 Đặc điểm cấu trúc và chức năng của lách 3

1.1.1 Đặc điểm cấu trúc hình thái của lách 3

1.1.2 Chức năng của lách 6

1.1.3 Rối loạn chức năng lách 13

1.2 Giải phẫu lách 18

1.2.1 Mô tả giải phẫu đại thể của lách 18

1.2.2 Điểm lại lịch sử nghiên cứu về sự phân bố các mạch lách trong lách và các quan điểm khác nhau về phân thuỳ lách 25

1.3 Các kỹ thuật bảo tồn 35

1.3.1 Cơ sở giải phẫu-sinh lý của bảo tồn lách 35

1.3.2 Điều trị bảo tồn lách 36

1.3.3 Vấn đề điều trị mổ bảo tồn lách chấn thương 37

1.3.4 Các kỹ thuật mổ bảo tồn lách 38

1.3.5 Vấn đề tự ghép và ghép lách tự thân 44

CHƯƠNG 2: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu 46

2.1 Vật liệu, dụng cụ và hoá chất 46

2.2 Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh phẩm (lách) và xử lý bệnh phẩm 46

 

 

2.3 Phương pháp nghiên cứu 47

 

1. Đường kính ngoài của đông mạch, tĩnh mạch lách và phâ

3. Phân thuỳ lách theo đông mạch, tĩnh mạch trong ứng dụng

Tài liệu tham khảo Các công trình liên quan đã công bố Danh sách bệnh nhân cắt lách bán phần

 

2.3.1 Phẫu tích 47

2.3.2 Đo đường kính của động mạch và tĩnh mạch lách 47

2.3.3 Làm tiêu bản ăn mòn 48

2.3.4 Chụp X – quang mạch lách 50

2.3.5 Nghiên cứu sự liên quan giữa hình thể ngoài của lách với cấutrúc bên trong 51

 

2.3.6 Áp dụng các kết quả nghiên cứu trong cắt lách bán phần 51

2.4 Nơi thực hiện nghiên cứu 52

2.5 Phương pháp xử lý số liệu 52

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN cứu 53

3.1 Phân thuỳ lách theo động mạch và tĩnh mạch 53

3.1.1 Đường kính ngoài của động, tĩnh mạch lách 53

3.1.2 Sự phân chia của động mạch lách 54

3.1.3 Sự hình thành tĩnh mạch lách 61

1.3.4 Nhận định từ sự phân chia của động mạch lách và sự hình thành tĩnh mạch lách 67

3.2 Mối liên quan giữa thuỳ, phân thuỳ lách với hình thể ngoài của nó 74

3.3 Áp dụng các kết quả nghiên cứu trong cắt lách bán phần 77

3.3.1 Số lượng bệnh nhân 77

3.3.2 Tình trạng bệnh nhân khi vào viện 78

3.3.3 Tình trạng bệnh nhân khi mổ 78

3.3.4 Các kỹ thuật mổ bảo tồn lách 78

3.3.5 Kết quả điều trị 79

Chương 4: Bàn luận 82

4.1 Sự phân chia của động mạch lách 82

4.2 Sự hình thành tĩnh mạch lách 93

4.3 Cơ sở phân thuỳ lách 95

4.4 Đường kính ngoài của động mạch, tĩnh mạch lách và các ngành

phân chia cấp 1 96

4.5 Sự liên quan giữa thuỳ lách và hình thể ngoài 97

4.6 Vấn đề cắt lách từng phần 98

KẾT LUẬN 101