Nghiên cứu phục hổi chức năng bênh nhân nhồi máu đông mạch não giữa bằng bài thuốc “Thông mạch dưỡng não ẩm’’ và điên châm”

Nghiên cứu được thực hiên trên 30 bênh nhân nhồi máu động mạch não giữa được điều trị bằng bài thuốc “Thông mạch dưỡng não ẩm” và điên châm, trong thời gian 1 tháng. Kết quả nghiên cứu cho thấy điểm Glasgow trung bình của các bênh nhân sau điều trị tăng từ 14,13 lên 15 điểm. Kết quả phục hồi liêt vận động theo thang điểm Henry, sau điều trị, sự chuyển dịch độ liêt có 1/30BN chuyển được 2 độ và 29/30BN chuyển được 1 độ. Theo thang điểm Barthel, sau điều trị, sự chuyển dịch độ Barthel có 21/30BN chuyển dịch 2 độ và 9/30BN chuyển dịch 1 độ. Theo thang điểm Rankin, sau điều trị, sự chuyển dịch có 9/30 BN chuyển dịch 2 độ và 21/30 BN chuyển dịch 1 độ. Trong quá trình điều trị sử dụng bài thuốc và phương pháp điên châm không xảy ra tác dụng không mong muốn nào.
1.    ĐẶT VẤN ĐỂ
Tai biến mạch máu não nói chung và nhồi máu não nói riêng đang là vấn đề thời sự cấp bách của YHHĐ cũng như YHCT. Theo Tổ chức Y tế thế giới, tỷ lê tử vong do TBMMN đứng hàng thứ ba sau tim mạch và ung thư, đứng hàng thứ nhất trong các bênh lý thần kinh. Nhồi máu não chiếm khoảng 80% TBMMN. Nhồi máu não (Thiếu máu cục bộ, Nhũn não) xảy ra khi một mạch máu não bị tắc, tổ chức não được tưới máu bởi động mạch đó không được nuôi dưỡng bị hoại tử, các hội chứng và triệu chứng thần kinh khu trú phù hợp với vùng não bị tổn thương.
Ngày nay, những phương tiên chẩn đoán hiên đại như chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ hạt nhân… cùng với các thuốc có hiêu quả cao, đã giúp cho viêc dự phòng và điều trị TBMMN hiêu quả hơn, cải thiên đáng kể tiên lượng bênh nhân, làm giảm tỷ lê tử vong. Tuy nhiên, TBMMN để lại di chứng cho người bênh rất nặng nề và kéo dài, nên viêc phục hồi chức năng cho bênh nhân với nhiều phương pháp là nhu cầu cấp bách giảm bớt tối đa di chứng và giúp bênh nhân nhanh chóng trở lại hoà nhập với cuộc sống gia đình và xã hội.
Để góp phần nâng cao hiêu quả điều trị phục hồi chức năng cho bênh nhân nhồi máu bán cầu đại não sau giai đoạn cấp, chúng tôi tiến hành để tài : “Nghiên cứu phục hổi chức năng bênh nhân nhồi máu đông mạch não giữa bằng bài thuốc “Thông mạch dưỡng não ẩm’’ và điên châm” nhằm mục tiêu:
1.    Đánh giá kết quả điều trị phục hồi chức năng bệnh nhân nhồi máu động mạch não giữa bằng bài thuốc ‘Thông mạch dưỡng não ẩm’’ và điện châm trên lâm sàng.
2.    Nhân xét tác dụng không mong muốn của bài thuốc và điện châm trên bệnh nhân nhồi máu động mạch não giữa.
2.    ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu
2.1.    Chất liệu nghiên cứu :
2.1.1.    Bài thuốc nghiêm phương : “Thông mạch dưỡng não ẩm” gồm các vị sau: Sinh hoàng kỳ, Đương quy, Xích thược, Hồng hoa, Đào nhân, Xuyên khung, Trạch tả, Đan sâm, Ngưu tất, Hoa hoè, Thạch xương bồ, Câu đằng.
*    Bài thuốc đã được nghiên cứu trên thực nghiêm:
–    Nghiên cứu độc tính cấp LD50
–    Nghiên cứu độc tính bán trường diễn
–    Nghiên cứu tác dụng dược lý: Tác dụng giãn mạch của bài thuốc
Kết quả : Bài thuốc an toàn trên động vật thực nghiêm, đã được nghiêm thu (Bộ môn Dược lý , Trường Đại học Y Hà Nội)
*    Liều dùng: Bênh nhân ngày uống 1 thang, chia 2 lần (Sáng – Chiều). Thuốc được sắc bằng máy Hàn Quốc.
*    Tác dụng bài thuốc: Bổ khí, hoạt huyết hoá ứ, khai khiếu, thư cân thông lạc.
2.1.2. Điều trị bằng châm cứu: (Điên châm)
– Huyệt dùng:    +    Liệt mặt: Ế phong, Giáp xa, Địa thương, Nghinh hương.
+ Nói khó, nói ngọng, thất ngôn: Liêm tuyền, Nhân nghinh, Thiên đột.
+ Liêt chi trên: Kiên tỉnh. Kiên ngung, Tý nhu, Khúc trì, Thủ tam lý, Ngoại
quan, Hợp cốc, Bát tà.
+ Liêt chi dưới: Thận du, Hoàn khiêu, Phong thị, Dương lăng tuyền, Túc tam lý, Huyền chung, Giải khê, Thái xung, Bát phong.
+ Bí tiểu tiên: Quan nguyên, Khúc cốt, Thứ liêu.
2.2.    Đối tượng nghiên cứu:
30 bênh nhân bị TBMMN thể nhồi máu não động mạch não giữa nằm điều trị nội trú tại khoa Y học cổ truyền – Bênh viên Bạch Mai. Thời gian điều trị mỗi bênh nhân : 30 ngày.
–    Tiêu chuẩn chọn bênh nhân: Bênh nhân được chẩn đoán là nhồi máu động mạch não giữa qua xác định khám lâm sàng và chụp cắt lớp vi tính hoặc chụp cộng hưởng từ sọ não.
–    Tiêu chuẩn loại trừ: Chấn thương sọ não, u não, hẹp van hai lá…
2.3.    Phương pháp nghiên cứu:
–    Phương pháp nghiên cứu tiến cứu, mở ngẫu nhiên, so sánh trước và sau điều trị.
–    Phương pháp nghiên cứu theo đặc điểm YHCT. Dựa theo các triêu chứng, kết hợp quy nạp tứ chẩn, phân loại 2 thể bênh: Trúng phong tạng phủ và Trúng phong kinh lạc.
–    Thăm khám và chẩn đoán: Tất cả các bênh nhân thuộc diên nghiên cứu đều được hỏi bênh, thăm khám lâm sàng, làm bênh án theo mẫu thống nhất và làm các xét nghiêm cần thiết trước và sau điều trị.
–    Chỉ tiêu đánh giá: + Đánh giá mức độ rồi loạn ý thức theo thang điểm Glasgow.