Nghiên cứu sự biến đổi nồng độ LP-PLA2, APO A-I, APO B, tỷ số APO B/APO A-I huyết thanh trong bệnh động mạch vành

Nghiên cứu sự biến đổi nồng độ LP-PLA2, APO A-I, APO B, tỷ số APO B/APO A-I huyết thanh trong bệnh động mạch vành
Vũ Anh Tuấn, Nguyễn Thị Hà Giang, Đặng Thị Ngọc Dung
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Lipoprotein-associated phospholipase A2, apolipoprotein A-I, apolipoprotein B đã được chứng minh tham gia vào quá trình hình thành các mảng xơ vữa động mạch trong bệnh động mạch vành. Mặt khác, tỷ số apo B/apo A-I còn thể hiện sự cân bằng giữa các hạt cholesterol giàu apo B gây xơ vữa và các hạt cholesterol giàu apo A-I chống xơ vữa. Nghiên cứu sự biến đổi nồng độ Lp-PLA2, apo A-I, apo B, tỷ số apo B/apo A-I huyết thanh ở 105 đối tượng có bệnh động mạch vành với mức độ hẹp động mạch vành ≥ 50% (nhóm bệnh) và 110 đối chứng. Kết quả: Nhóm bệnh có nồng độ Lp-PLA2, apoB, tỷ số apo B/apo A-I cao hơn nhóm chứng và nồng độ apo A-I thấp hơn nhóm chứng (p < 0,001). Phối hợp Lp-PLA2, apo A-I và apo B cho giá trị tốt nhất trong chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của bệnh động mạch vành với AUC là 0,986 (khoảng tin cậy 95%:0,974 – 0,997), độ nhạy 98,1%, độ đặc hiệu 90,9%. Vì vậy, nồng độ Lp-PLA2, apo A-I, apo B có thể có giá trị cao trong dự báo sớm nguy cơ xơ vữa và chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của bệnh động mạch vành.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, bệnh tim mạch là nguyên nhân tử vong hàng đầu trên toàn thế giới. Ước tính có khoảng 17,9 triệu người chết vì bệnh tim mạch vào năm 2016, chiếm 31% tổng số ca tử vong toàn cầu.1 Trong đó, bệnh động mạch vành (BĐMV) gây ra khoảng 7 triệu ca tử vong và 129 triệu ca khuyết tật hàng năm mỗi năm.2 Ở Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế năm 2017, tỷ lệ tử vong của bệnh tim mạch là 200000 người chiếm 33% tổng số ca tử vong, gấp 2 lần số tử vong do ung thư và gấp 10 lần số tử vong vì tai nạn giao thông.3Nguyên nhân phổ biến nhất của BĐMV là xơ vữa động mạch, vì vậy để giảm gánh nặng của BĐMV, việc dự đoán nguy cơ xơ vữa động mạch và xác định mức độ nghiêm trọng của BĐMV là  rất  quan  trọng.2,3,4  Lipoprotein-associated phospholipase  A2  (Lp-PLA2)  là  enzym  không phụ thuộc canxi chủ yếu do đại thực bào và tế bào bọt tiết vào máu. Khi xảy ra tình trạng stress oxy hóa, một nhóm acyl ngắn ở vị trí sn -2 của phospholipid trên LDL-C bị oxy hóa trở nên nhạy cảm với tác dụng thủy phân của Lp-PLA2, bị phân cắt thành lysophosphatidylcholine (LysoPC) và axit béo bị oxy hóa (oxFA) là các chất gây viêm mạch.7 Ngoài ra, LysoPC còn góp phần sinh ra các loại gốc oxy hóa tự do (superoxide), bằng cách  hoạt  hóa  enzym  nicotinamide  adenine dinucleotide   phosphate   oxydase .