Nghiên cứu sử dụng các phương pháp sinh học phân tử xác định các kiểu gen hệ nhóm ABO cá thể

Những nghiên cứu về các dòng cADN mã hoá kháng nguyên nhóm máu ABO [6] đã xác định  được trình  tự  đoạn  gen  ABO  với  kích thước 1000bp. Đồng  thời  qua  những  nghiên cứu này, ng−ời ta chứng minh đ−ợc rằng gen mã hoá kháng nguyên A và B có một số gốc bazơ khác nhau ở những vị trí xác định. Điều này dẫn đến những thay đổi một số trình tự axit amin làm cho hoạt tính của A và B-transferase khác nhau. Sự khác nhau đó đã đ−ợc các tác giả tìm ra tại nucleotit 700 của gen B. Tại vị trí này, bazơ G đ−ợc thay thế bằng bazơ A có ở thể dại. Vị trí đột biến này tạo ra điểm nhận biết của enzym giới hạn AluI.   Đồng thời, nghiên cứu trên gen O chứng minh sự vắng mặt của bazơ G ở vị trí 258, do đó gen mã hoá tổng hợp protein không có hoạt tính transferase. Đột biến này tạo thêm một vị trí nhận biết nữa đối với gen O bởi enzym giới hạn KpnI.

Tiếp theo những nghiên cứu trên, Carll Ladd và cộng sự 1996 [2] đã đ−a ra một ph−ơng pháp nhằm xác định kiểu gen nhóm máu ABO. Sử dụng đôi mồi thứ nhất (DHF1 và DHR2) bằng kỹ thuật PCR, nhóm tác giả đã nhân đoạn gen ABO tạo ra một sản phẩm có kích th−ớc 209/210bp. Sản phẩm này sẽ mang vị trí đột biến tại bazơ 258 nếu allen O có mặt. Đôi mồi tiếp theo (DHF3 và DHR3) sẽ nhân đoạn gen ABO tạo ra một sản phẩm có kích th−ớc 175bp. Sản phẩm này mang vị trí đột biến tại bazơ 700 nếu allen B có mặt. Sau đó, các tác giả sử dụng kỹ  thuật  cắt  sản  phẩm  PCR  bằng  hai  loại enzym KpnI và AluI. Đối với sản phẩm 210/209pb, nếu allen O có mặt, KpnI sẽ cắt thành các đoạn 177bp và 32bp. Còn sản phẩm 175bp nếu có mặt allen B, AluI sẽ cắt sản phẩm thành các đoạn 94bp và 81bp. Cuối cùng, dựa vào sự thể hiện của các băng ADN trên điện di đồ (gel agarose), ng−ời ta có thể phân tích tính đa hình của đoạn gen ABO thể hiện ở 6 kiểu gen khác nhau là: AA, BB, OO, AO, BO, AB.

Những nghiên cứu trên đã tạo cơ sở để khắc phục một loạt khó khăn gặp phải khi xác định nhóm  ABO  bằng  kỹ  thuật  huyết  thanh  học, đồng thời với các kỹ thuật hiện đại, có độ nhạy và tính đặc hiệu cao của sinh học phân tử, việc xác định nhóm máu ABO không chỉ dừng lại ở mức độ xác định kiểu hình với 4 nhóm như trước kia mà thay vào đó có thể xác định đ−ợc 6 kiểu gen khác nhau, do đó tăng khả năng phân biệt hệ thống nhóm ABO.

Với những cơ sở lý thuyết và nghiên cứu thực tế đã nêu, chúng tôi đặt vấn đề nghiên cứu xác định các kiểu gen hệ nhóm ABO cá thể bằng các kỹ thuật hiện đại của sinh học phân tử. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi sẽ góp phần bổ sung một ph−ơng pháp mới có độ nhạy rất cao phục vụ việc giám định truy nguyên nhóm dùng cho công tác giám định hình sự.