Nghiên cứu sự phát triển thể chất và một số yếu tố ảnh hưởng tới sự phát triển thể chất của bệnh nhân đái tháo đường tại Bệnh viện Nhi Trung ương

Thế kỷ 21 là thế kỷ của các bệnh nội tiết và rối loạn chuyển hóa”, dự báo này của các chuyên gia y tế từ những năm chín mươi của thế kỷ 20 đang trở thành hiện thực. Trong số các bệnh nội tiết và rối loạn chuyển hóa bệnh ĐTĐ là phổ biến nhất, bệnh đã và đang là mối quan tâm của không chỉ những người làm công tác y tế mà cả những nhà quản lý xã hội. ĐTĐ là một trong ba bệnh không lây truyền có tốc độ phát triển nhanh nhất: ung thư, tim mạch, ĐTĐ [2], [29].

Hiện nay, bệnh ĐTĐ đang ngày càng gia tăng, nhất là ở các nước đan g phát triển. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới năm 2000 có ít nhất 171 triệu người mắc bệnh ĐTĐ trên toàn thế giới, chiếm khoảng 2,8% dân số và dự đoán vào năm 2030 số lượng người mắc bệnh ĐTĐ có thể là gấp đôi, chiếm tỷ lệ 5,4% dân số toàn cầu [2], [5 6].

Bệnh ĐTĐ chủ yếu gặp ở người lớn với thể ĐTĐ không phụ thuộc insulin (týp 2), tỷ lệ bệnh nhân ĐTĐ ở trẻ em chỉ chiếm khoảng 8 – 10% trong tổng số mắc bệnh, tuy nhiên ĐTĐ ở trẻ em hầu hết (trên 90%) là ĐTĐ phụ thuộc insulin hay còn gọi là ĐTĐ týp 1 [2], [24].

Ở Việt Nam, theo tổng kết của Bệnh viện Nhi Trung ương, từ 1992 – 2001 có 127 trẻ bị ĐTĐ nhập viện và là bệnh đứng hàng thứ 5 (2,62%) trong các bệnh vào điều trị tại khoa Nội tiết – Chuyển hóa – Di truyền [12].

Đái tháo đường týp 1 là một bệnh mạn tính, diễn biến lâu ngày, có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm dẫn đến tàn phế hoặc tử vong. Bệnh đòi hỏi phải điều trị suốt đời bằng insulin, nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời bằng liệu pháp hormon thay thế trẻ có thể được cứu sống và phát triển bình thường, nếu không được điều trị đầy đủ sẽ gây rối loạn nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất và các biến chứng nguy hiểm… làm ảnh hưởng trầm trọng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của trẻ [1], [2], [58].

Tuy nhiên, các nghiên cứu về biến chứng của bệnh ĐTĐ ở trong nước đang chủ yếu chú ý đến các vấn đề như nhiễm toan ceton, tổn thương mắt, tổn thương thận… còn ít các nghiên cứu về phát triển thể chất và đặc biệt là các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển thể chất ở trẻ bị ĐTĐ. Trong khi đó, ngoài việc kiểm soát bệnh để phòng ngừa các biến chứng trên thì việc đảm bảo sự phát triển thể chất của trẻ cũng là một mục tiêu quan trọng trong điều trị ĐTĐ ở trẻ em và nó cũng là một tiêu chí để đánh giá chất lượng điều trị.

Xuất phát từ thực tế trên cùng với để góp phần vào việc nâng cao chất lượng điều trị bệnh ĐTĐ ở trẻ em, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài

“Nghiên cứu sự phát triển thể chất và một số yếu tố ảnh hưởng tới sự phát triển thể chất của bệnh nhân đái tháo đường tại Bệnh viện Nhi Trung ương” với hai mục tiêu:

1. Nghiên cứu sự phát triển thể chất ở trẻ bị đái tháo đường týp 1 đang điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung ương.

2. Nghiên cứu một số yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất ở trẻ bị đái tháo đường týp 1.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 13

Chương 1: TỔNG QUAN 15

1.1. Đại cương về bệnh đái tháo đường 15

1.2. Dịch tễ của bệnh đái tháo đường 17

1.3. Bệnh nguyên đái tháo đường týp 1 18

1.4. Sinh lý bệnh đái tháo đường 19

1.5. Triệu chứng bệnh đái tháo đường 20

1.6. Chẩn đoán xác định 21

1.7. Các biến chứng của bệnh ĐTĐ týp 1 22

1.8. Điều trị bệnh ĐTĐ ở trẻ em 29

1.9. Kiểm soát đường máu trong điều trị đái tháo đường 31

1.10. Chăm sóc và quản lý bệnh nhân ĐTĐ tại nhà 32

1.11. Theo dõi ngoại trú 32

1.12. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất ở trẻ bị ĐTĐ 33

1.13. Tình hình nghiên cứu sự phát triển thể chất và các yếu tố ảnh hưởng

ở trẻ bị đái tháo đường 35

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 37

2.1. Đối tượng nghiên cứu 37

2.2. Phương pháp nghiên cứu 38

2.3. Xử lý số liệu 44

2.4. Đạo đức trong nghiên cứu 44

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 46

3.1. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu 46

3.2. Sự phát triển thể chất của trẻ đái tháo đường 48

3.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của bệnh nhân bị

đái tháo đường 59

Chương 4: BÀN LUẬN 65

4.1. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu 65

4.2. Sự phát triển thể chất của trẻ đái tháo đường 68

4.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất 76

KẾT LUẬN 81

KHUYẾN NGHỊ 83

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC