Nghiên cứu tác dụng của linh hoàng thang đối với aqp – 4 trên mô hình thực nghiệm xuất huyết não

Xuất huyết não (Intracerebral hemorrhage – ICH) là bệnh mạch não hay gặp, có tỷ lệ tử vong cao và thường để lại di chứng nặng nề. Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá tác dụng của Linh hoàng thang đối với AQP-4 trong não chuột trên mô hình thực nghiệm xuất huyết não ở chuột. Kết quả nghiên cứu cho thấy nhóm giả thủ thuật có lượng AQP – 4 ở mức thấp. Nhóm mô hình có lượng AQP – 4 tăng cao, đặc biệt vào ngày thứ nhất và thứ ba. Nhóm Linh hoàng thang và Não huyết khang làm giảm lượng AQP – 4 nhiều nhất vào ngày thứ 3 (p < 0,05). Linh hoàng thang có tác dụng làm hàm lượng AQP – 4 trong não giảm thấp, qua đó giúp làm giảm mức độ tổn thương phù não của chuột.

AQPs (Aquaporins) là protein trung gian nằm giữa các tế bào kẽ và vận chuyển nhanh chóng các phân tử nước qua màng tế bào, giúp lập lại sự cân bằng nước của tế bào một cách nhanh chóng để đảm bảo một môi trường nội môi hằng định. Các nghiên cứu gần đây cho thấy AQPs nằm trong hệ thống thần kinh trung ương chủ yếu là AQP – 4 (Aquaporin – 4). AQP – 4 có vai trò trong chuyển hóa nước và nó đóng một vai trò lớn trong phù não của ICH [2, 5]. Từ xưa đến nay, Y học cổ truyền có nhiều bài thuốc quý sử dụng trong điều trị ICH. Chính vì vậy, để giải thích cho cơ chế tác dụng của bài thuốc Linh hoàng thang, nghiên cứu này được tiến hành với mục tiêu: Đánh giá tác dụng của Linh hoàng thang đối với AQP – 4 trên mô hình thực nghiệm xuất huyết não ở chuột.
II.    ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
1.    Chất liệu nghiên cứu
Bài thuốc Linh hoàng thang là từ bài thuốc Linh giác câu đằng thang gia giảm, thành phần gồm: Linh dương giác, Câu đằng, Cúc hoa, Bối mẫu, Sinh đại hoàng do khoa Dược của bệnh viện Hữu nghị Trung Nhật, Bắc Kinh-Trung Quốc chế dưới dạng dịch cao, khi dùng pha với nước cất.
Thuốc đối chứng là Não huyết khang do công ty TNHH Wanxi, Hà Nam – Trung Quốc 
Collagenase type VII do công ty Sigma của Mỹ cung cấp.
Paraformandehyde do công ty hoá chất Bắc Kinh cung cấp.
Kháng thể AQP-4 do công ty Boshide Vũ Hán cung cấp.
2.    Đối tượng
60 con chuột, ngẫu nhiên chia làm 4 nhóm: nhóm giả thủ thuật, nhóm mô hình, nhóm Linh hoàng thang và nhóm Não huyết khang, mỗi nhóm 15 con.
Nghiên cứu được tiến hành tại phòng thí nghiệm của khoa Dược lý lâm sàng, Đại học Trung y dược Bắc Kinh, Trung Quốc.
3.    Phương pháp
Mô hình xuất huyết não được tạo bằng cách tiêm 0,5UI/2ụl collagenase VII vào nhân đuôi bên phải của não chuột theo phương pháp của Rogenberg [3]. Nhóm giả thủ thuật thao tác tương tự nhưng tiêm 0,2ụl nước muối sinh lý vào nhân đuôi. Nhóm giả thủ thuật và nhóm mô hình cho uống nước muối
 
Hình 1. Nhóm mô hình sau 1 ngày AQP – 4 X100

sinh lý hàng ngày, nhóm Linh hoàng thang cho uống Linh hoàng thang (liều 1,8g/kg cân nặng), nhóm Não huyết khang được cho uống Não huyết khang với liều điều trị. Vào ngày thứ 1, 3 và 7, mỗi nhóm lấy 5 con chuột lần lượt bơm nước muối sinh lý và Paraformalde- hyde qua buồng tim cho tới khi tứ chi và đuôi chuột duỗi cứng. Cắt đầu chuột lấy não, cắt 1 lát dày 2mm dọc theo vị trí tiêm collagenase, ngâm vào dung dịch Paraformandehyde 24h, sau đó bao sáp rồi dùng máy cắt thành những lát dày 5ụm để làm phản ứng miễn dịch nhuộm màu với kháng thể AQP – 4. Mỗi lát cắt chọn 5 vi trường chụp và sử dụng phần mềm Image-Pro Plus5.0 để phân tích kết quả thống kê ở mỗi vi trường về diện tích và độ phản quang của AQP-4.
4.    Xử lý số liệu: theo chương trình xử lý thống kê phần mềm SPSS 13.0