Nghiên cứu tác dụng giảm đau của ketamin liều thấp kết hợp với morphin tĩnh mạch qua pca ở bệnh nhân mổ tim hở

Đau cấp và mạn tính sau mổ tim gây những biến loạn thực thể, tâm lý và giảm chất lượng sống của bệnh nhân. Ketamin là thuốc mê duy nhất có tác dụng giảm đau do ức chế receptor NMDA ở hệ thống thần kinh trung ương, giảm hiện tượng tăng cảm giác đau và giảm cường độ đau cấp tính và mạn tính sau mổ, giảm lượng morphin tiêu thụ [5]. Với liều thấp, ketamin giảm đau hiệu quả, an toàn, ít tác dụng không mong muốn nên gần đây được thế giới dùng lại [2, 3, 8]. Đề tài được tiến hành với mục tiêu:

1. Đánh  giá  hiệu  quả  giảm  đau cấp  và  mạn tính của ketamin liều  thấp có và không có liều dự  phòng  đau kết  hợp  với  morphin  tĩnh mạch qua PCA ở bệnh nhân mổ tim hở.

2. Đánh giá tác dụng không mong muốn của ketamin liều thấp có và không có liều dự phòng đau kết hợp với morphin tĩnh mạch qua PCA để giảm đau sau mổ.

II. ĐỐI   TƯỢNG   VÀ   PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU

1. Đối tượng nghiên cứu

Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân

Bệnh nhân người lớn được mổ tim hở theo kế hoạch để thay/sửa van tim hoặc bắc cầu chủ vành, ASA II – IV, NYHA I – III, hợp tác nghiên cứu, không chống chỉ định ketamin và morphin.

Tiêu chuẩn loại trừ

Có  tiền  sử  hoặc  bị bệnh  thần  kinh hay tâm thần;  khó  giao tiếp;  bệnh  phổi  mạn  tính; suy gan; suy thận; tiền  sử phụ thuộc thuốc  họ mor- phin; có  tai biến  về  gây  mê,  phẫu  thuật;  thở máy trên 24 giờ.

2. Phương pháp nghiên cứu

– 60 bệnh nhân mổ tim hở được chia đều ngẫu nhiên thành 2 nhóm.. Nhóm I (có liều dự phòng đau): sau khởi  mê,  trước  lúc  rạch  da,  nhận  keta- min tĩnh mạch liều 0,5 mg/kg, rồi liều tĩnh mạch 2

mcg/kg/phút trong 24 giờ đầu và 1 mcg/kg/phút trong 24 giờ tiếp theo, sử dụng morphin qua PCA (bệnh nhân tự điều khiển) đến giờ thứ 72. Nhóm II (không có liều dự phòng đau): khi bệnh nhân tỉnh và VAS > 4, nhận ketamin tĩnh mạch liều 0,5 mg/ kg qua bơm tiêm điện trong 15 phút, tiếp tục keta- min tĩnh mạch và dùng morphin qua PCA cho đến giờ thứ 72 như ở nhóm I.

– Tiêu  chí đánh  giá:  hiệu  quả  giảm  đau  gồm lượng morphin tiêu thụ sau mổ, điểm đau VAS lúc nghỉ, đau vết mổ sau 3 tháng theo thang điểm lượng giá và trả lời bằng số. Tác dụng không mong muốn gồm  ức  chế  hô  hấp,  buồn  nôn,  nôn,  ngứa,  chóng mặt, nhìn đôi, an thần, ảo giác trong 72 giờ sau mổ.

– Xử lý số liệu: bằng phần mềm SPSS 15.0 for Windows.