Nghiên cứu thay đổi một số chỉ số huyết động, hô hấp và thăng bằng kiềm toan trong mổ nội soi thoát vị cơ hoành bẩm sinh trên trẻ sơ sinh
Luận văn Nghiên cứu thay đổi một số chỉ số huyết động, hô hấp và thăng bằng kiềm toan trong mổ nội soi thoát vị cơ hoành bẩm sinh trên trẻ sơ sinh. Thoát vị cơ hoành bẩm sinh (TVCHBS) là sự phát triển không đầy đủ của cơ hoành trong thời kỳ bào thai gây ra lỗ khuyết cơ hoành, qua đó tạo điều kiện cho các tạng trong ổ bụng di chuyển lên khoang lồng ngực chèn ép phổi cựng bờn và cả phổi bên đối diện [4, 52, 62].
Thoát vị cơ hoành bẩm sinh được Riverius mô tả đầu tiên năm 1674. Tỉ lệ mắc từ 1/2200 đến 1/5000 trẻ sinh sống. Có nhiều thể thoát vị cơ hoành, hay gặp nhất là thoát vị qua lỗ sau bên (thể Bochdalek) được Bochdalek mô tả năm 1848, chiếm khoảng 80 %. Điều trị TVCHBS là một thử thách rất lớn của những người làm lâm sàng. Mặc dù hết sức cố gắng trong chẩn đoán và điều trị, TVCHBS vẫn là một trong những dị tật bẩm sinh có tỉ lệ tử vong cao và để lại nhiều di chứng sau điều trị. Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tỉ lệ tử vong như chẩn đoán trước sinh, tuổi thai, cân nặng sau sinh, thời điểm phẫu thuật, chiến lược thở máy, mức độ thiểu sản phổi, mức độ tăng áp động mạch phổi, độ lớn của lỗ thoát vị, bên thoát vị, các dị tật nặng phối hợp đặc biệt là dị tật tim bẩm sinh và các hội chứng có liờn quan đến bất thường nhiễm sắc thể [4, 35, 41, 62, 87, 102].
Trong thập niên gần đây, nhờ những hiểu biết hơn về sinh lý bệnh, tiến bộ trong chẩn đoán trước sinh và chăm sóc sơ sinh, phẫu thuật và gây mê hồi sức tỉ lệ sống đã được cải thiện. Tỉ lệ sống tăng lên, 55,6% – 95% tùy từng trung tâm [4, 25, 35].
Nhờ sự phát triển khoa học kỹ thuật, công nghệ hình ảnh đã đi vào lĩnh vực phẫu thuật nội soi và đã đạt được nhiều thành tựu trong chẩn đoán và điều trị bệnh. Năm 1995, trường hợp TVCHBS đầu tiên được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật nội soi lồng ngực [92]. Tuy nhiên điều trị bằng phẫu thuật nội soi lồng ngực cho TVCHBS còn chưa được nghiên cứu đầy đủ, phần nhiều bệnh nhân được nghiên cứu nằm ngoài tuổi sơ sinh [16, 28, 70, 88, 90].
Ở Việt nam, trung tâm có đủ điều kiện để điều trị TVCHBS còn chưa nhiều, điều trị phẫu thuật chủ yếu là theo phương pháp kinh điển, theo đường dưới sườn. Tại Bệnh viện Nhi Trung Ương, nhiều phương pháp mới trong chiến lược điều trị thoát vị hoành đã được áp dụng như thông khí nhân tạo với tần số cao áp lực thấp với máy thở thường, thông khí nhân tạo tần số cao dao động với máy thở cao tần, tiến bộ trong phẫu thuật nội soi và đặc biệt là sử dụng máy thở cao tần trong phẫu thuật nội soi thoát vị hoành đã nâng cao tỉ lệ sống, giảm biến chứng và di chứng sau mổ [5, 69, 70].
Cũng như những nghiên cứu trong lĩnh vực phẫu thuật, những nghiên cứu trong gây mê và hồi sức cho trẻ bị TVCHBS còn giới hạn về số lượng nghiên cứu cũng như số lượng bệnh nhân được nghiên cứu. Trên thế giới cũng có một vài nghiên cứu được tiến hành và công bố nhưng kết quả đưa ra rất khác nhau. Trong những năm cuối của thập kỷ người ta vẫn còn đang tìm kiếm “một viên đạn kỳ diệu” để điều trị cho trẻ bị TVCHBS [62]. Chưa có nghiên cứu nào trong nước cũng như ngoài nước nghiên cứu những biến đổi trong lúc bơm CO2 đẻ mổ nội soi lồng ngực cho trẻ bị TVCHBS trên trẻ sơ sinh.
Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu thay đổi một số chỉ số huyết động, hô hấp và thăng bằng kiềm toan trong mổ nội soi thoát vị cơ hoành bẩm sinh trên trẻ sơ sinh”. Với mục tiêu:
1)Nghiên cứu thay đổi của nhịp tim và huyết áp động mạch trung bình trước, trong và sau bơm CO2 vào khoang lồng ngực để mổ nội soi chữa thoát vị cơ hoành bẩm sinh trên trẻ sơ sinh.
2)Nghiên cứu sự thay đổi của SpO2, PaCO2 và thăng bằng kiềm toan trước, trong và sau bơm CO2 vào khoang lồng ngực để mổ nội soi chữa thoát vị cơ hoành bẩm sinh trên trẻ sơ sinh.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ1
Chương 1: TỔNG QUAN3
1.1. Lịch sử nghiên cứu và điều trị bệnh thoát vị cơ hoành bẩm sinh.3
1.2. Dịch tễ :4
1.3. Sinh bệnh học:5
1.3.1. Thoát vị cơ hoành:5
1.3.2. Thiểu sản phổi:6
1.4. Những bất thường kèm theo:8
1.5. Sinh lý bệnh:10
1.6. Chẩn đoán TVHBS:12
1.6.1. Chẩn đoán trước sinh:12
1.6.2. Chẩn đoán sau sinh:14
1.7. Điều trị TVCHBS:18
1.7.1. Can thiệp trước sinh18
1.7.2. Điều trị sau sinh:19
1.8. Chăm sóc sau mổ:34
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU37
2.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu37
2.2. Đối tượng nghiên cứu37
2.3. Phương pháp nghiên cứu:38
2.3.1. Thiết kế nghiên cứu:38
2.3.2. Kỹ thuật tiến hành:38
2.3.3. Thu thập số liệu:41
2.3.4. Xử lý số liệu44
2.4. Đạo đức nghiên cứu44
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU45
3.1. Một số đặc điểm chung:45
3.1.1. Tiền sử sản khoa và chẩn đoán ban đầu:45
3.1.2. Thông tin chung của bệnh nhân nghiên cứu:46
3.1.3. Thời điểm xuất hiện suy hô hấp của nhóm bệnh nhân nghiên cứu49
3.1.4. Bệnh lý tim mạch đi kèm:50
3.2. Tình hình bệnh nhân trước mổ:52
3.2.1. Tình hình thở máy trước mổ:52
3.2.2. Huyết động trước mổ:52
3.2.3. Hô hấp trước mổ:53
3.2.4. Toan kiềm trước mổ:54
3.3. Một số thông tin về phẫu thuật 55
3.4. Thở máy trong mổ:56
3.5. Biến đổi về huyết động trong mổ:58
3.6. Biến đổi về hô hấp trong mổ:60
3.7. Biến đổi về toan kiềm trong mổ:64
3.8. Kết quả sau mổ:68
Chương 4: BÀN LUẬN71
4.1. Tình hình chẩn đoán trước sinh và thông tin chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu :71
4.2. Dị tật tim mạch và các dị tật khác kèm theo:74
4.3. Tình trạng bệnh nhân trước mổ:75
4.4. Một số đặc điểm phẫu thuật:77
4.5. Thay đổi huyết động qua các thời điểm nghiên cứu:79
4.6. Thay đổi về hô hấp qua các thời điểm nghiên cứu:80
4.7. Thay đổi về toan kiềm qua các thời điểm nghiên cứu:83
4.8. Kết quả sau mổ:84
4.9. Kết quả điều trị:85
4.10. Bệnh nhân tử vong:86
KẾT LUẬN87
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tham khảo tiếng Việt:
1.Nguyễn Quốc Anh, (2001),”Hội chứng suy hô hấp cấp ở trẻ sơ sinh”, in Bài giảng nhi khoa. Trường đại học Y khoa Hà nội. pp. 155-170.
2.Nguyễn Công Khanh và Nguyễn Thanh Liêm, (2006),”Thoát vị cơ hoành qua lỗ sau bên”, in Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh trẻ em. Nhà xuất bản Y học Hà nội. pp. 514-515.
3.Đặng Phương Kiệt và Nguyễn Thanh Liêm, (2003),”Thoát vị cơ hoành bẩm sinh qua lỗ sau bên”, in Hồi sức cấp cứu và gây mê trẻ em. Nhà xuất bản Y học: Hà Nội. pp. 304-309.
4.Nguyễn Thanh Liêm, (1997),”Chẩn đoán và điều trị thoát vị cơ hoành bẩm sinh qua lỗ sau bên”, Y học thực hành số kỷ yếu công trình bảo vệ sức khỏe trẻ em: pp 212-215.
5.Nguyễn Thanh Liêm và Lô Quang Nhật, (2008),”Phẫu thuật nội soi lồng ngực điều trị thoát vị cơ hoành bẩm sinh qua lỗ sau bên ở trẻ sơ sinh”, in Hội nghị ngoại nhi toàn quốc lần thứ III. Bệnh viện Nhi Trung ương. pp. 3-11.
6.Nguyễn Minh Lý, (2008),”Nghiên cứu điều chỉnh thông khí và mối tương quan giữa PaCO2 và PetCO2 trong mổ nội soi ổ bụng”, Luận án tiến sỹ y học, Học viện Quân Y: pp 133.
7.Nguyễn Lân Việt, (1994),”Góp phần nghiên cứu một số thông số siêu âm về động mạch phổi ở người bình thường và người có tăng áp lực động mạch phổi”, Luận án tiến sỹ khoa học y dược, Đại học Y Hà nội
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất