Nghiên cứu thực trạng công tác y tế trường học ở Việt Nam hiện nay và đề xuất mô hình quản lý phù hợp

Công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho học sinh luôn là mối quan tâm hàng đầu của toàn xã hội. Cho tới nay, đã có rất nhiều văn bản, chỉ thị, quyết định do Thủ tướng Chính phủ, hai Bộ Y tế và Bộ Giáo dục Đào tạo ban hành chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện nhằm tăng cường công tác y tế tại các trường học [4], [5], [6], [7], [28], [47], [49], [51]. Công tác y tế trường học đã và đang được các ngành các cấp, phụ huynh học sinh và nhân dân quan tâm. Đặc biệt bên cạnh đó, nhiều tổ chức quan tâm đã và đang có các chương trình dự án tài trợ nhằm nâng cao sức khỏe trường học như Quĩ Nhi đồng liên hiệp quốc (UNICEF), Tổ chức y tế thế giới (WHO), Ngân hàng thế giới (WB), tổ chức Plan tại Việt nam, Tổ chức mắt hột quốc tế v.v. [49]

Trong những năm qua Đảng và Nhà nước đã quan tâm đầu tư phát triển giáo dục, coi “Giáo dục là quốc sách hàng đầu’. Phát triển sự nghiệp giáo dục là trách nhiệm không phải của riêng một cá nhân nào mà là của toàn xã hội. Bên cạnh việc cải tiến các chương trình giáo dục, đào tạo bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, Nhà nước đã đầu tư xây dựng cơ sở vật chất (trường lớp, bàn ghế…), cung cấp trang thiết bị phù hợp theo lứa tuổi học sinh cho các trường học. Tuy nhiên, cho đến nay y tế trường học còn nhiều vấn đề cần được quan tâm [49], [51].

Theo báo cáo tổng hợp tình hình y tế trường học năm 2002 của Bộ Y tế, chỉ có 44/61 tỉnh thành phố có báo cáo về y tế trường học, trong đó 40/61 tỉnh thành có ban chỉ đạo cấp tỉnh theo hướng dẫn của liên Bộ Y Tế và Bộ Giáo dục và Đào tạo, 30/61 tỉnh có văn bản liên ngành y tế – giáo dục hướng dẫn các cấp thực hiện [51]. Chưa có tỉnh nào có đủ ban chỉ đạo y tế trường học cấp huyện. Các hoạt động y tế trường học triển khai chưa nhiều, nơi có triển khai cũng chỉ có một số nội dung như tạo phong trào xanh sạch đẹp, cung cấp nước uống cho học sinh, các công trình vệ sinh có tiến bộ nhưng cũng chỉ đạt khoảng 50% yêu cầu, công tác khám sức khoẻ định kỳ, quản lý hồ sơ sức khoẻ hầu hết chưa thực hiện theo quy định. Toàn quốc chưa có số liệu chính thức về các bệnh trường học như cận thị và cong vẹo cột sống ở học sinh [51]

Có nhiều khó khăn, tồn tại trong việc thực hiện hoạt động YTTH chưa được giải quyết như vấn đề đội ngũ cán bộ y tế trường học, kinh phí cho hoạt động y tế trường học, trách nhiệm của mỗi ngành (Y tế và Giáo dục) chưa được xác định rõ ràng, vấn đề bảo hiểm y tế học sinh chưa được cha mẹ học sinh và các nhà trường quan tâm, cơ sở vật chất nhà trường nói chung và cơ sở vật chất cho y tế trường học còn rất nghèo nàn. Những vấn đề này đã và  đang là trở ngại cho việc nâng cao chất lượng và hiệu quả y tế trường học của từng địa phương và cả nước [47], [49], [51].

Theo tài liệu vệ sinh học đường của Bộ Y tế năm 2002, y tế trường học gồm 5 nội dung là vệ sinh học đường, phòng chống các bệnh truyền nhiễm, phòng chống các bệnh thường gặp khác, nha học đường (chăm sóc vệ sinh răng miệng) và sơ cấp cứu ban đầu cho học sinh. Tuy nhiên việc thực hiện các nội dung này ở các trường học hiện nay còn chưa đồng nhất và nhiều bất cập [49], [51]. Đã có nhiều đề tài nghiên cứu về sức khỏe trường học, vệ sinh trường học của các tác giả như Trần Văn Dần [10], [11], [12], [14], Nguyễn Võ Kỳ Anh [1], [2], Nguyễn Bích Diệp [18], [19], Đặng Anh Ngọc [37], [38], [39], Hoàng Văn Tiến [37], [38] nhưng nghiên cứu về các hoạt động YTTH cụ thể, những khó khăn trong quá trình triển khai thì còn chưa được đầy đủ [29].

Chính vì vậy, nghiên cứu một cách có hệ thống về hoạt động y tế

trường học tại nước ta là một nhiệm vụ cần thiết, nó giúp cho các nhà quản lý và hoạch định chính sách đẩy mạnh các hoạt động y tế trường học nhằm nâng cao sức khỏe cho học sinh trong thời gian tới. Nhiệm vụ này đã có một đề tài khoa học công nghệ cấp Bộ “Nghiên cứu thực trạng công tác y tế trường học ở Việt Nam hiện nay và đề xuất mô hình quản lý phù hợp” được thực hiện trong ha năm 2007 – 2009 tại ba tỉnh (Phú Thọ Quảng Bình, Đồng Nai) thuộc ba miền của đất nước.

Huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ là một huyện miền núi của một tỉnh trung du Bắc Bộ. Cho tới nay, chưa có một nghiên cứu đầy đủ nào tại huyện về thực trạng hoạt động về y tế trường học ra sao, có những khó khăn nào ảnh hưởng tới hoạt động y tế trường học. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài «Nghiên cứu thực trạng y tế trường phổ thông tại huyện Tam Nông tỉnh Phú Thọ năm học 2007-2008», là một phần trong đề tài cấp Bộ, với các mục tiêu sau đây :

1. Mô tả thực trạng hoạt động về y tế trường học tại các trường phổ

thông tại huyện Tam Nông – tỉnh Phú Thọ trong năm học 2007 –

2008

2. Mô tả một số khó khăn có ảnh hưởng đến hoạt động y tế trường học tại các trường phổ thông tại huyện Tam Nông – tỉnh Phú Thọ trong năm học 2007- 2008

Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp can thiệp đẩy mạnh hoạt động YTTH tại huyện Tam Nông tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới

Trang

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1 : TỔNG QUAN 3

1.1. Tổng quan về y tế trường học 3

1.2. Các nghiên cứu trên thế giới về y tế trường học 7

1.3. Các nghiên cứu tại Việt Nam về y tế trường học 9

Chương 2 : ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 12

2.1. Địa điểm nghiên cứu 12

2.2. Đối tượng nghiên cứu 12

2.3. Phương pháp nghiên cứu 12

Chương 3 : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 20

3.1. Đặc điểm về đối tượng nghiên cứu 20

3.2. Hoạt động y tế trường học phổ thông huyện Tam Nông – Phú

Thọ năm học 2007 – 2008 22

3.3. Một số khó khăn có ảnh hưởng đến triển khai các hoạt động

YTTH phổ thông huyện Tam Nông năm học 2007 – 2008 32

Chương 4 : BÀN LUẬN 40

4.1. Thực trạng hoạt động y tế trường học phổ thông tại huyện Tam

Nông – Phú Thọ trong năm học 2007 – 2008 40

4.2. Một số những khó khăn có ảnh hưởng đến hoạt động y tế

trường học phổ thông tại huyện Tam Nông năm học 2007 – 2008…. 49

4.3. Bàn luận về phương pháp nghiên cứu 55

KẾT LUẬN 56

1. Thực trạng hoạt động YTTH tại Tam Nông – Phú Thọ năm học

2007 – 2008 56

2. Khó khăn trong việc triển khai các hoạt động YTTH tại huyện

Tam Nông – Phú Thọ năm học 2007 – 2008 57

KIẾN NGHỊ 58