Nghiên cứu thực trạng nhận thức và thực hành y đức trong nhân viên y té ở 3 tuyến bệnh viện (huyện, tỉnh, Trung Ương)

Y học là một ngành khoa học mang các đặc trưng của một ngành khoa học tự nhiên đồng thời có các đặc trưng của một ngành khoa học xã hội. Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế thế giới thì Sức khỏe là một trạng thái hoàn toàn thoải mái về tâm thần – thể chất và quan hệ xã hội chứ không phải chỉ là tình trạng không có bệnh tật [47]. Người bác sỹ muốn thực hiện được chức năng chăm sóc sức khỏe, ngoài những kiến thức, kỹ năng về y – sinh học thì các kiến thức về tâm lý- xã hội- hành vi nhất là những nhận thức và thực hành đạo đức y học (Y đức) là rất quan trọng. Có được các hiểu biết đúng và đầy đủ về các lĩnh vực này thì mới có được các hành vi đúng thể hiện bằng cách ứng xử phù hợp, kỹ năng thành thạo trong giao tiếp, trong tư vấn và ra được những quyết định đúng, phù hợp và có lợi nhất về chuyên môn cho bệnh nhân và cộng đồng… Những kiến thức và kỹ năng này đóng một vai trò rất quan trọng về chất lượng chăm sóc sức khỏe hay chất lượng cung cấp các dịch vụ y tế.
Trong khoảng hai thập kỷ qua chất lượng cung cấp các dịch vụ y tế cũng như chất lượng đào tạo cán bộ y tế đã dần dần được cải thiện nhờ sự đầu tư của nhà nước: nhiều phương tiện, kỹ thuật hiện đại đã được đưa vào áp dụng cho công tác chẩn đoán, điều trị cũng như dự phòng chăm sóc sức khỏe cho người dân [8],[9]. Tất cả những hoạt động này đã góp phần nâng cao chất lượng các dịch vụ    chăm    sóc    sức khỏe.    Nhiều    thành    tựu    mới    cũng    như    những    gương tốt
của cán bộ ngành Y tế được nêu lên. Tuy nhiên những thay đổi này vẫn chưa đáp ứng kịp nhu cầu chăm sóc ngày càng tăng về số lượng cũng như về chất lượng đối với người khỏe cũng như khi họ bị ốm đau nằm viện như luật Bảo vệ sức khỏe nhân dân và Dự thảo luật Khám chữa bệnh đã nêu, đó là: Nhu cầu được tôn trọng và đối xử công bằng, nhu cầu được biết các thông tin liên quan đến sức khỏe và được lựa chọn các quyết định chẩn đoán, điều trị phù hợp… [14], [15], [16]. Đây là những vấn đề mà các phương tiện truyền thông hay đề cập cũng như các đại biểu Quốc hội hay chất vấn lãnh đạo ngành y tế trong các kỳ họp Quốc hội và là những nội dung rất quan trọng của y đức mà người cán bộ y tế cần tuân thủ.
Vậy hiểu biết và thực hành y đức của cán bộ y tế đang làm việc tại các bệnh viện như thế nào? Có những yếu tố nào chi phối nhận thức và thực hành y đức của cán bộ y tế hiện nay? Làm thế nào để nâng cao thực hành y đức của cán bộ y tế ? Đây chính là những câu hỏi cần được trả lời. Trong hai thập kỷ nay, do nhu cầu phát triển y học nước nhà, do các điều kiện nghiên cứu được cải thiện hơn nhiều so với trước đây nên nhiều công trình nghiên cứu về y học và y tế được triển khai. Các kết quả nghiên cứu đã được áp dụng vào thực tiễn với mục đích nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe. Những công trình này thường tập trung vào việc phát hiện và dập tắt các vụ dịch, chế tạo các vác xin để phòng bệnh, phát hiện các yếu tố nguy cơ đối với các bệnh kây truyền và bệnh xã hội để tăng cường giáo dục dự phòng, áp dụng các kỹ thuật chẩn đoán hoặc điều trị mới và hiện đại để giải quyết một số bệnh hiểm nghèo… Tuy vậy có lẽ do y đức là một vấn đề nhậy cảm nên mặc dù thường xuyên được công chúng cũng như lãnh đạo ngành Y tế nhắc đến nhưng hầu như chưa có công trình nào nghiên cứu về chủ đề này một cách tương đối hệ thống để trả lời những câu hỏi đã nêu trên. Cũng đã có một số công trình nghiên cứu về lĩnh vực này nhưng chỉ tập trung vào đối tượng điều dưỡng viên [1], [13], [17], trong khi bác sỹ là những người hay được công luận gắn với những sai sót về cách ứng xử cũng như thực hành chuyên môn thì chưa có công trình nào nghiên cứu.
Xuất phát từ những lý do trên, đề tài được tiến hành nhằm giải quyết các mục tiêu sau:
1.    Mô tả thực trạng nhận thức và thực hành y đức của bác sỹ đang trực tiếp khám chữa bệnh ở bệnh viện thuộc ba tuyến bệnh viện huyện, tỉnh, trung ương
2.    Mô tả một số yếu tố ảnh hưởng đến thực hành y đức của bác sỹ đang trực tiếp khám chữa bệnh ở bệnh viện thuộc ba tuyến huyện, tỉnh, trung ương
Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường thực hành y đức cho
các bác sỹ.