Nghiên cứu tính an toàn và tác dụng của thuốc Thông mạch sơ lạc hoàn trong điều trị nhồi máu não sau giai đoạn cấp

LUẬN ÁN : Nghiên cứu tính an toàn và tác dụng của thuốc Thông mạch sơ lạc hoàn trong điều trị nhồi máu não sau giai đoạn cấp

Tai biến mạch não (TBMN) chiếm vị trí hàng đầu trong các bệnh của hệ thần kinh trung ương là nguyên nhân quan trọng gây tử vong và tàn tật phổ biến ở mọi quốc gia trên thế giới [23], [79].
Trong các thể TBMN, nhồi máu não (NMN) chiếm đa số với tỷ lệ 75% đến 80% [20], [24]. Ở Việt Nam, theo điều tra của Lê Văn Thành tại Miền Nam cho thấy tỷ lệ TBMN khá cao, khoảng 6.060/1.000.000 dân [54].
Những tiến bộ của y học trong thời gian gần đây đã góp phần làm giảm tỷ lệ tử vong của TBMN, đồng nghĩa với tỷ lệ sống sót và tàn phế cũng tăng lên dẫn đến nhu cầu điều trị phục hồi chức năng cho bệnh nhân TBMN cũng tăng lên. Bên cạnh đó, TBMN thường liên quan rất chặt chẽ với một số yếu tố nguy cơ như: các bệnh tim mạch, các rối loạn chuyển hoá, rối loạn đông máu… trong đó, phổ biến nhất vẫn là tăng huyết áp và xơ vữa động mạch [14], [30]. Do vậy, hiện nay việc phối hợp đồng thời giữa điều trị phục hồi chức năng và điều trị các yếu tố nguy cơ thường được áp dụng trong điều trị TBMN.
Y học hiện đại (YHHĐ) đã đạt được những tiến bộ to lớn về điều trị dự phòng và phục hồi chức năng cho bệnh nhân TBMN. Y học cổ truyền (YHCT) cũng đã có nhiều đóng góp trong việc điều trị phục hồi di chứng TBMN. Nhiều bài thuốc cổ phương quý được ghi chép trong các y văn kinh điển như bài Đại tần giao thang, Bổ dương hoàn ngũ thang, An cung ngưu hoàng hoàn… được các thầy thuốc sử dụng điều trị cho bệnh nhân TBMN và mang lại kết quả tốt [6], [7], [62]. Bên cạnh đó, những bài thuốc nghiệm phương được xây dựng trên cơ sở kết hợp giữa y lý YHCT với những kết quả nghiên cứu về tính năng, tác dụng của thuốc theo YHHĐ cũng được các thầy thuốc quan tâm. Trung Quốc là nước đi đầu trong nghiên cứu các dạng bài thuốc trên.
Bài thuốc Thông mạch sơ lạc phương đã được Học viện Trung y Thiểm Tây nghiên cứu áp dụng điều trị cho bệnh nhân TBMN từ năm 1987 cho đến nay và mang lại kết quả tốt [39]. Năm 2008, bài thuốc cũng đã được áp dụng tại Khoa YHCT Bệnh viện Đa khoa Xanh – Pôn cho thấy kết quả khá khả quan trong phục hồi chức năng vận động cho bệnh nhân. Đe tăng hiệu quả trong điều trị và dự phòng cho bệnh nhân nhồi máu não sau giai đoạn cấp, đồng thời thuận tiện sử dụng cho bệnh nhân trong điều kiện tại Việt Nam, bài thuốc được gia thêm một số vị và chuyển sang dạng viên hoàn. Chế phẩm mới được đặt tên là Thông mạch sơ lạc hoàn (TMSLH). Theo quy định, chế pham thuốc    mới    cần    thiết    được    tiến hành nghiên cứu    tổng    thể    trên    cả thực
nghiệm và lâm sàng. Do đó, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:
“Nghiên cứu tính an toàn và tác dụng của thuốc “Thông mạch sơ lạc hoàn” trong điều trị nhồi máu não sau giai đoạn cấp” với ba mục tiêu cụ thể sau:
1-     Nghiên cứu tính an toàn và tác dụng trên tim mạch của thuốc Thông mạch sơ lạc hoàn trên động vật thực nghiệm.
2-    Đánh giá tác dụng điều trị của thuốc Thông mạch sơ lạc hoàn kết hợp xoa bóp bấm huyệt trên bệnh nhân nhồi máu não sau giai đoạn cấp.
3-    Theo dõi tác dụng không mong muốn của thuốc Thông mạch sơ lạc hoàn trong điều trị bệnh nhân nhồi máu não sau giai đoạn cấp.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ    1
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU    3
1.1.    TÌNH HÌNH TAI BIẾN MẠCH NÃO TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM. 3
1.1.1.    Tình hình tai biến mạch não trên thế giới    3
1.1.2.    Tình hình tai biến mạch não ở Việt Nam    3
1.2.    TAI BIẾN MẠCH NÃO THEO Y HỌC HIỆN ĐẠI    4
1.2.1.    Định nghĩa và phân loại tai biến mạch não    4
1.2.2.    Nhồi máu não    4
1.3.    TAI BIẾN MẠCH NÃO THEO Y HỌC CỔ TRUYỀN    18
1.3.1.    Quan niệm, nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh của chứng trúng phong … 18
1.3.2.    Phân loại, điều trị trúng phong    21
1.4.    NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG THUỐC Y HỌC CỔ TRUYỀN ĐIỀU
TRỊ NHỒI MÁU NÃO SAU GIAI ĐOẠN CẤP    29
1.4.1.    Một số nghiên cứu ở Trung Quốc    29
1.4.2.    Một số nghiên cứu ở Việt Nam    30
1.5.    TỔNG QUAN BÀI THUỐC NGHIÊN CỨU “THÔNG MẠCH SƠ
LẠC HOÀN”    32
1.5.1.    Xuất xứ của bài thuốc    32
1.5.2.    Một số nghiên cứu có liên quan đến chế phẩm “Thông mạch sơ lạc
hoàn”    31
1.5.3.    Tác dụng của các vị thuốc trong “Thông mạch sơ lạc hoàn”    34
Chương 2. CHẤT LIỆU – ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…..39
2.1.    CHẤT LIỆU NGHIÊN CỨU    39
2.1.1.    Thuốc nghiên cứu    39
2.1.2. Phương tiện và trang thiết bị nghiên cứu    40
2.2.    ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU    41
2.2.1.    Đối tượng nghiên cứu thực nghiệm    41
2.2.2.    Đối tượng nghiên cứu lâm sàng    41
2.3.    PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU    44
2.3.1.    Nghiên cứu trên thực nghiệm    44
2.3.2.    Nghiên cứu trên lâm sàng    47
2.3.3.    Phương pháp phân tích số liệu    53
2.3.4.    Phương pháp khống chế sai số    53
2.4.    KHÍA CẠNH ĐẠO ĐỨC CỦA ĐỀ TÀI    54
2.5.    THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU    55
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.    58
3.1.    KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM    58
3.1.1.    Kết quả nghiên cứu độc tính cấp    58
3.1.2.    Kết quả nghiên cứu độc tính bán trường diễn    58
3.1.3.    Kết quả nghiên cứu tác dụng dược lý trên tim mạch    71
3.2.    KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG    78
3.2.1.    Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân nhồi máu não    78
3.2.2.    Kết quả nghiên cứu trên lâm sàng    84
3.2.3.    Kết quả nghiên cứu trên một số chỉ số huyết học và sinh hoá máu… 95
Chương 4. BÀN LUẬN.    100
4.1.    TÍNH AN TOÀN CỦA THUỐC THÔNG MẠCH SƠ LẠC HOÀN…. 100
4.1.1.    Tính an toàn của thuốc TMSLH trên thực nghiệm    100
4.1.2.    Tính an toàn của TMSLH trên lâm sàng    104
4.2.    TÁC DỤNG ĐIỀU TRỊ CỦA CHẾ PHẨM THUỐC THÔNG MẠCH SƠ LẠC
HOÀN KẾT HỢP VỚI XOA BÓP BẤM HUYỆT    106
4.2.1.    Một số đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân nghiên cứu    106
4.2.2.    Kết quả điều trị theo Y học hiện đại    113
4.2.3.    Kết quả điều trị theo thể bệnh Y học cổ truyền    136
KẾT LUẬN    140
KIẾN NGHỊ    142
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG