NGHIÊN CỨU TÌNH TRẠNG DUNG LẠP GLUCOSE VÀ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP NGUYÊN PHÁT ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC NGHIÊN CỨU TÌNH TRẠNG DUNG LẠP GLUCOSE VÀ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP NGUYÊN PHÁT ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN .Đái tháo đường týp 2 là bệnh nội tiết, rối loạn chuyển hóa thường gặp do sự kháng insulin, giảm tiết insulin, hoặc kết hợp cả hai. Bệnh đặc trưng là tình trạng tăng glucose máu, rối loạn chuyển hóa các chất carbohydrat, protid, lipid. Tăng glucose máu lâu ngày dẫn đến tình trạng tổn thương, rối loạn, suy giảm chức năng nhiều cơ quan, đặc biệt ở mắt, thận, thần kinh [3]. Tỷ lệ mắc đái tháo đường ngày càng gia tăng, thế giới có khoảng 110 triệu người đái tháo đường năm 1994, đến năm 2007 là 240 triệu người, dự đoán năm 2025 thế giới sẽ có khoảng 380 triệu người bị đái tháo đường [3],[13], chiếm khoảng 5,4% dân số toàn cầu mắc bệnh đái tháo đường. Ở Việt Nam theo điều tra tỷ lệ mắc đái tháo đường năm 2003 từ 2,7 – 3% dân số [6],[16], hiện nay là 5% dân số [13],[34].

Đái tháo đường týp 2 thường diễn tiến thầm lặng từ 15 – 20 năm trước khi có biểu hiện lâm sàng. Mặc dù đã có nhiều tiến bộ về chẩn đoán, phát hiện sớm, song vẫn còn gần một nửa bệnh nhân đái tháo đường trong cộng đồng chưa được chẩn đoán [13],[16]. Phần lớn bệnh nhân đái tháo đường khi được phát hiện đã có nhiều biến chứng như mù lòa, suy thận, cụt chi, tai biến mạch máu não, thậm chí đe dọa tử vong. Đái tháo đường thật sự trở thành vấn đề xã hội, gánh nặng bệnh tật toàn cầu [13]. Vì vậy việc phát hiện sớm, điều trị sớm để hạn chế biến chứng là hết sức cấp thiết.
Tăng huyết áp là một bệnh lý tim mạch rất phổ biến trên thế giới, năm 2000 tỷ lệ tăng huyết áp là 26,4% và sẽ tăng đến 29,2% vào năm 2025. Tăng huyết áp gây chết 7,1 triệu người mỗi năm, chiếm khoảng 4,5% gánh nặng bệnh tật toàn cầu [1],[10],[17]. Theo nghiên cứu ở một số nước Châu Âu bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát có tỷ lệ đái tháo đường là 16,87 – 23%, tính chung rối loạn dung nạp glucose và đái tháo đường có đến 33,31% thậm chí 51,6% [11],[3],[18].
Tăng huyết áp, rối loạn dung nạp glucose, đái tháo đường, béo phì, rối loạn chuyển hóa lipid có mối liên quan mật thiết với nhau. Trong đó sự đề kháng insulin là yêu tố trung tâm của chuỗi các rối loạn bệnh lý trên. Tỷ lệ các bệnh này ngày càng tăng liên quan đến lối sống đô thị hóa, ít hoạt thể lực, thói quen ăn uống, thói quen sinh hoạt, tuổi thọ ngày càng tăng. Tăng huyết áp phối hợp với đái tháo đường làm tăng biến chứng thận, làm tăng kháng insulin, làm tăng gấp đôi nguy cơ bệnh mạch vành, tăng nguy cơ tử vong so với bệnh nhân tăng huyết áp không có đái tháo đường [3],[14].
Việt Nam cũng đã có chương trình Quốc gia về đái tháo đường, tăng huyết áp. Các nghiên cứu về tình trạng đái tháo đường, rối loạn dung nạp glucose, tăng huyết áp, phát hiện được nhiều yếu tố nguy cơ và đã đề xuất chương trình quốc gia can thiệp vào các yếu tố nguy cơ [6]. Tại Thái Nguyên đã có nghiên cứu về thực trạng bệnh đái tháo đường và rối loạn dung nạp glucose ở các đối tượng có nguy cơ cao [33]. Bệnh viện đa khoa trung ương Thái nguyên là nơi điều trị ngoại trú hàng nghìn bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát thuộc các tỉnh Miền núi phía bắc. Cho đến nay chưa có tác giả nào đi sâu vào nghiên cứu tình trạng dung nạp glucose máu ở đối tượng này, vì vậy tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm mục tiêu:
1.    Mô tả tình trạng dung nạp glucose máu ở bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát.
2.    Xác định mối liên quan giữa rối loạn dung nạp glucose máu và một số yếu tố liên quan đã biết ở bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO
TIÉNG VIỆT
1.    Đào Duy An (2007), “Tăng huyết áp thầm lặng như thế nào”, Thời sự tim mạch học, 111, tr. 33 – 36.
2.    Hoàng Ngọc Anh (2005), Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và một số chỉ số huyết học sinh hóa của người cao tuổi thừa cân béo phì tại Thành Phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ Y học, Trường đại học Y khoa Thái Nguyên.
3.    Tạ Văn Bình (2007), Những nguyên lý nền tảng bệnh đái tháo đường – tăng glucose máu, Nhà xuất bản Y học Hà Nội.
4.    Tạ Văn Bình, Nguyễn Thanh Hà và Cs (2005), “Nghiên cứu ảnh hưởng của thói quen ăn uống và chế độ ăn với bệnh đái tháo đường”, Kỷ yếu toàn văn các đề tài nghiên cứu khoa học, Đại hội hội Nội tiết và đái tháo đường Quốc gia Việt Nam (III), Tạp chí Y học thực hành, tr. 664 – 655.
5.    Tạ Văn Bình và Cs (2005), “Đái tháo đường và rối loạn dung nạp glucose ở nhóm đối tượng có nguy cơ bị bệnh cao, đánh giá ban đầu về tiêu chuẩn khám sàng lọc được sử dụng”, Kỷ yếu toàn văn các đề tài nghiên cứu khoa học, Đại hội hội Nội tiết và đái tháo đường Quốc gia Việt Nam (III), Tạp chí Y học thực hành, tr. 646 – 655.
6.    Tạ Văn Bình và Cs (2005), “Thực trạng bệnh đái tháo đường và các yếu tố nguy cơ ở bốn thành phố lớn của Việt Nam”, Kỷ yếu toàn văn các đề tài nghiên cứu khoa học, Đại hội hội Nội tiết và đái tháo đường Quốc gia Việt Nam (III), Tạp chí Y học thực hành, tr. 37 – 52.
7.    Tạ Văn Bình (2005), “Ảnh hưởng của thói quen ăn uống và tình trạng hoạt động thể lực đến rối loạn chuyển hóa đường”, Kỷ yếu toàn văn các đề tài nghiên cứu khoa học, Đại hội hội Nội tiết và đái tháo đường Quốc gia Việt Nam (III), Tạp chí Y học thực hành, tr. 784 – 884.
8.    Ngô Đình Châu, Trần Hữu Dàng, Trần Trung Thông (2009), “Nghiên cứu kháng insulin trên các đối tượng béo phì”, Báo cáo khoa học Hội nghi hội Nội tiết và đái tháo đường Việt Nam, Tạp chí Y học thực hành, 673 – 674, tr. 261 – 265.
9.    Nguyễn Thị Chính (2001), Tăng huyết áp đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim, Nhà xuất bản Y học Hà Nội, tr. 5 – 10
10.    Phạm Trí Cường (2003), Nghiên cứu những biến đổi hình ảnh điện tâm đồ và một số yếu tố nguy cơ ở bệnh nhân tăng huyết áp tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Tuyên Quang, Luận văn thạc sĩ Y học, Đại học Y – Dược Thái Nguyên.
11.    Trần Hữu Dàng (2007), “Tỷ lệ đái tháo đường và giảm dung nạp glucose ở bệnh nhân tăng huyết áp”, Hội nghị tim mạch Miền Trung mở rộng, tr. 100 – 103.
12.    Trần Hữu Dàng (2009) “Khái niệm hiện nay về mô mỡ”, Báo cáo khoa học Hội nghị hội Nội tiết và đái tháo đường Việt Nam (V), Tạp chí Y học thực hành 673 – 674, tr. 53 – 57.
13.    “Đối mặt với bệnh đái tháo đường năm 2007: Các biện pháp phòng ngừa để đạt được kết quả tốt hơn”, Thời sự tim mạch học 116, tr. 26 – 34.
14.    Nguyễn Tá Đông, Huỳnh Văn Minh và Cs (2009), “Tỷ lệ tử vong và các biến cố tim mạch sau 5 năm ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2”, Báo
cáo khoa học Hội nghị hội Nội tiết và đái tháo đường Việt Nam (V), Tạp chí Y học thực hành, 673 – 674, tr. 220 – 224.
15.    Tô Văn Hải và Cs (2007), “Điều tra về tăng huyết áp ở cộng đồng Hà Nội”, Hội nghị tim mạch Miền Trung mở rộng, tr. 105 – 111.
16.    Hoan Nguyễn Đức Hoan (2009), Nghiên cứu rối loạn lipid máu, kháng insulin và tổn thương một số cơ quan ở bệnh nhân nam có rối loạn glucose máu lúc đói, Luận án tiến sĩ Y học, Học viện quân y.
17.    Hội tim mạch học Viêt Nam (2006), Khuyến cáo về các bệnh lý tim mạch và hội chứng chuyển hóa giai đoạn 2006 – 2010, Nhà xuất bản Y học chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh, tr. 1- 15.
18.    Nguyễn Thị Thanh Hương (2009), “Nghiên cứu tỉ lệ tăng huyết áp và một số yếu tố liên quan ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Bạch Mai”, Báo cáo khoa học Hội nghị hội Nội tiết và đái tháo đường Việt Nam (V), Tạp chí Y học thực hành, 673 – 674, tr.
19.    Phạm Gia Khải, Nguyễn Huy Dung, Nguyễn Mạnh Phan và Cs (1998), “Phân loại tăng huyết áp”, khuyến cáo số 4, Hội tim mạch học Quốc gia Việt Nam, Tạp chí tim mạch học, 18, tr. 22 – 27.
20.    Nguyễn Phú Kháng (2001), Lâm sàng tim mạch, Nhà xuất bản Y học Hà Nội, tr. 471 – 503.
21.    Hoàng Khánh, Lê Thanh Hải (2007), “Đề kháng insulin trong tai biến mạch máu não”, Hội nghị tim mạch miền Trung mở rộng, V, tr. 58 – 69.
22.    Phạm Khuê (1993), Bệnh học tuổi già, Nhà xuất bản Y học Hà Nội, tr. 163 – 170.
23.    Nguyễn Kim Lương (2000), Nghiên cứu rối loạn chuyển hóa lipid ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 không tăng huyết áp và có tăng huyết áp, Luận án tiến sĩ Y học.
24.    Huỳnh Văn Minh (1996), Nghiên cứu sự kháng insulin, một số yếu tố nguy cơ ở bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát, Luận văn phó tiến sĩ khoa học Y Dược, Đại học Y khoa Hà Nội.
25.    Huỳnh Văn Minh (2005), “Xử trí tối ưu tăng huyết áp đái tháo đường”, Kỷ yếu toàn văn các đề tài nghiên cứu khoa học, Đại hội hội Nội tiết và đái tháo đường Quốc gia Việt Nam (III), Tạp chí Y học thực hành, tr. 65 – 71.
26.    Trần Thừa Nguyên, Trần Hữu Dàng (2009), “Tỷ lệ đái tháo đường týp 2 và tiền đái tháo đường ở người cao tuổi báo phì dạng nam có kháng insulin”, Báo cáo khoa học Hội nghị hội Nội tiết và đái tháo đường Việt Nam (V), Tạp chí Y học thực hành, 673 – 674, tr. 123 – 128.
27.    Nguyễn Thị Nhạn (2007), “Từ béo phì đến đái tháo đường”, Hội nghi tim mạch miền Trung mở rộng (V), tr. 58 – 69.
28.    Lê Trung Đức Sơn (2009), “Đặc điểm nhân chắc của người Việt Nam mắc bệnh đái tháo đường týp 2 và hội chứng chuyển hóa”, Báo cáo khoa học Hội nghị hội Nội tiết và đái tháo đường Việt Nam (V), Tạp chí Y học thực hành, 673 – 674, tr. 66 – 71.
29.    Dương Hồng Thái (2009), “Tăng huyết áp”, Bệnh học Nội khoa, Đại học Y – Dược Thái Nguyên.
30.    Đỗ Nguyễn Tín, Vũ Minh Phúc, Hoàng Kim Trọng (2007), “Tăng huyết áp và béo phì ở trẻ em”, Thời sự tim mạch học, 112, tr. 5 – 10.
31.    Trần Đỗ Trinh, Nguyễn Ngọc Tươi, Nguyễn Đại Yến và Cs (1993), “Chương trình điều tra dịch tễ học bệnh tăng huyết áp ở Việt Nam”, Tạp chí tim mạch học 16, tr. 54.
32.    Qoách Hữu Trung, Hoàng Trung Vinh (2005), “Nghiên cứu tình trạng dung nạp glucose ở bệnh nhân tăng huyết áp”, Đại hội hội Nội tiết và đái tháo đường Quốc gia Việt Nam, Tạp chí Y học thực hành, tr. 880 – 884.
33.    Hoàng Kim Ước, Nguyễn Minh Hùng, Nguyễn Lê Minh, Tạ Hùng Quang, Tô Văn Học và Cs (2007), “Thực trạng bệnh đái tháo đường và rối loạn dung nạp đường huyết ở các đối tượng có nguy cơ cao tại thành phố Thái Nguyên năm 2006”, Đại hội hội Nội tiết và đái tháo đường Quốc gia Việt Nam (IV), Tạp chí Yhọc thực hành.
34.    Viện Đái tháo đường và rối loạn chuyển hoá (2010), Hội nghị chuyên đề đái tháo đường và rối loạn chuyển hoá , lần thứ nhất.