NGHIÊN CỨU TỔN HẠI TÂM LÝ XÃ HỘI DO BỆNH TÂM THẦN PHÂN LIỆT GÂY RA CHO GIA ĐÌNH TẠI BẢY PHƯỜNG Ở THÀNH PHỐ HUẾ
NGHIÊN CỨU TỔN HẠI TÂM LÝ XÃ HỘI DO BỆNH TÂM THẦN PHÂN LIỆT GÂY RA CHO GIA ĐÌNH TẠI BẢY PHƯỜNG Ở THÀNH PHỐ HUẾ
TÓM TẮT
Mục tiêu: Đây là đề tài lần đầu tiên được nghiên cứu trong nước, mục tiêu nhằm đánh giá sự tổn hại tâm lý xã hội do bệnh tâm thần phân liệt gây ra cho gia đình và xác định một số yếu tố liên quan tại 7 phường thành phố Huế.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang có phân tích trên 144 bệnh nhân tâm thần phân liệt trước và sau quản lý theo Dự án Bảo vệ sưc khoẻ tâm thần cộng đồng và người giám hộ tại bảy phường thành phố Huế (Phú Hội, Phước Vĩnh, Phường Đúc, Phú Thuận, Thuận Lộc, Thuận Hoà, Phú Bình) .
Kết quả:
– Đánh giá sự tổn hại tâm lý xã hội: Trước quản lý, gặp nhiều nhất: gia đình thường xuyên có mặc cảm: 45,1%; thường xuyên căng thẳng: 53,5%; đôi khi lo sợ: 45,5%; không chịu sự kỳ thị: 44,4%. Sau quản lý, gặp nhiều nhất: gia đình đôi khi có mặc cảm: 45,1%; đôi khi căng thẳng: 51,4%; không lo sợ: 52,8%; không chịu sự kỳ thị: 64,6%.
– Một số yếu tố liên quan có ý nghĩa thống kê: Trước quản lý, sự dung nạp từ mức trung bình trở xuống của gia đình và gia đình có ít nhất một loại tổn hại tâm lý xã hội (p<0,01). Sau quản lý, sự dung nạp từ mức trung bình trở xuống và gia đình mặc cảm thường xuyên (p<0,01), sự dung nạp từ mức trung bình trở xuống và có ít nhất một loại tổn hại tâm lý xã hội (p<0,001).
Kết luận: Bệnh tâm thần phân liệt ra gây một số tổn hại tâm lý xã hội cho gia đình, vì vậy, cần tăng cường giáo dục sức khỏe tâm thần, giúp họ có thái độ đúng đắn đối với người bệnh, xóa bỏ sự kỳ thị, mặc cảm, lo sợ đối với người bệnh.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngày nay, loài người đang được thừa hưởng những thành tựu của nền khoa học và công nghệ tiên tiến; tuy nhiên, chúng ta cũng phải gánh chịu một số tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần. Đó là một trong những yếu tố góp phần làm gia tăng tỷ lệ bệnh tâm thần nói chung, và bệnh tâm thần phân liệt (TTPL) nói riêng trong cộng đồng. TTPL là bệnh nhiều người mắc, có khuynh hướng mãn tính, tái phát, đồng thời để lại hậu quả nặng nề cho bản thân, gia đình và cộng đồng về kinh tế cũng như tâm lý xã hội. Một số nghiên cứu cho thấy, tại Hà Tây, có 0,62% dân số; tại Đà Nẵng có 0,65 % dân số mắc bệnh TTPL. Điều tra tại xã Hương Xuân- Hương Trà-Thừa Thiên-Huế (2002), chúng tôi thấy, tỷ lệ mắc TTPL là 0,49%. Điều tra về an toàn xã hội liên quan đến bệnh TTPL tại cộng đồng từ năm 1990 đến 1998 ở Hà Tây của Trần Văn Cường cho thấy, tỷ lệ hành vi gây hại các loại của bệnh nhân TTPL đối với bản thân, gia đình và cộng đồng chiếm từ 6,55 – 86,88%. Điều tra trên 3 phường xã tại Thừa Thiên- Huế (2001), chúng tôi thấy có 35,3% bệnh nhân tâm thần phân liệt ít nhất có một hành vi gây hại trong thời gian một năm. Những hành vi gây hại ở đây gồm: hành vi gây khó chịu, gây sợ hãi, gây đau đớn, gây chết, gây thiệt hại tài sản cho gia đình; và hành vi tự sát, tình trạng sa sút, tàn phế của bệnh nhân. Những hành vi này khiến cho gia đình càng tăng thêm bất an, lo sợ.
Tuy đã được Nhà nước công nhận là một trong những mục tiêu y tế quốc gia, nhưng thực tế cho thấy, ngành tâm thần còn gặp rất nhiều khó khăn do tính xã hội hoá chưa cao, một bộ phận chính quyền các cấp và nhân dân chưa thấy hết những tổn hại tâm lý xã hội do bệnh tâm thần phân liệt gây ra cho gia đình và cộng đồng bên cạnh những tổn hại kinh tế. Trong khi đó, cho đến nay, ở nước ta chưa có một công trình nào nghiên cứu về lĩnh vực này; ngay cả ở nước ngoài, qua tìm kiếm tài liệu tham khảo, chúng tôi thấy còn rất hiếm hoi. Nhận thấy đây là một trong những vấn đề cấp thiết nhằm cảnh báo và huy động cộng đồng quan tâm giải quyết bệnh tâm thần phân liệt, không những cho người bệnh mà còn làm giảm gánh nặng tâm lý xã hội cho gia đình và cộng đồng, chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu tổn hại tâm lý xã hội do bệnh tâm thần phân liệt gây ra cho gia đình tại bảy phường ở thành phố Huế”, nhằm hai mục tiêu:
1. Đánh giá sự tổn hại tâm lý xã hội do bệnh tâm thần phân liệt gây ra cho gia đình tại bảy phường thành phố Huế.
2. Xác định một số yếu tố liên quan đến tổn hại tâm lý xã hội do bệnh tâm thần phân liệt gây ra.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất