Nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi tạo tổn thương dưới sụn và ghép khối tế bào gốc tủy xương tự thân trong điều trị thoái hóa khớp gối

Luận án Nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi tạo tổn thương dưới sụn và ghép khối tế bào gốc tủy xương tự thân trong điều trị thoái hóa khớp gối.Thoái hóa khớp gối (THKG) là bệnh thường gặp trong nhóm bệnh lý mãn tính của người có tuổi, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Ngày nay THKG đang trở thành mối quan tâm đặc biệt ở các nước có tuổi thọ trung bình cao, nền kinh tế phát triển. Trước những tác động của sự phát triển kinh tế xã hội, bệnh nhân THKG có xu hướng ngày càng tăng về số lượng và giảm về độ tuổi [1].

Tổn thương đặc trưng của THKG là sự bong gãy, mất dần sụn khớp do hậu quả của sự mất cân bằng giữa quá trình sinh tổng hợp và hủy hoại sụn khớp [2]. Khi sụn khớp bị tổn thương hay già hóa, sụn không có khả năng tự phục hồi do không có mạch nuôi, vì vậy, điều trị THKG ở giai đoạn đầu chỉ là điều trị triệu chứng. Khi THKG đã bước sang giai đoạn muộn, điều trị nội khoa không còn hiệu quả, chỉ định thay khớp cho đến nay là lựa chọn hàng đầu. Tuy nhiên, thay khớp là một phẫu thuật lớn, chi phí cao, tỷ lệ biến chứng nhiều, không phải tất cả bệnh nhân THKG đều có điều kiện để thay khớp. Theo Christopher, năm 2008 tại Mỹ có khoảng 4968 người chết, 2788 trường hợp tắc mạch phổi, 2908 trường hợp nhồi máu cơ tim và 4670 mắc các chứng về đường hô hấp liên quan đến tai biến và biến chứng của phẫu thuật thay khớp [3]. Mặt khác, bệnh nhân sau thay khớp phải đối mặt với những lần mổ thay lại (Revision) do khớp hết thời gian sử dụng, đặc biệt đối với bệnh nhân còn trẻ. Theo một nghiên cứu tại Mỹ khi theo dõi trên 10 nghìn khớp gối sau thay, số khớp gối bị hỏng dưới 10 năm gặp cao hơn gần 3 lần ở nhóm dưới 55 tuổi (15%) so với nhóm trên 70 tuổi (6%) [4, 5]. Đứng trước thực tế này, nghiên cứu một phương pháp điều trị giúp bảo tồn khớp hoặc đẩy lùi được thời gian thay khớp đã trở nên cấp thiết đối với các nhà lâm sàng, và liệu pháp tế bào gốc (TBG) là một hướng nghiên cứu mới đã và đang được áp dụng trên thế giới, bước đầu có hiệu quả.Nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi tạo tổn thương dưới sụn và ghép khối tế bào gốc tủy xương tự thân trong điều trị thoái hóa khớp gối
Với khả năng tự tái tạo và biệt hóa thành những tế bào chuyên biệt, đa dòng trong những điều kiện nhất định, TBG được xem như là một nguồn “nguyên liệu” dự trữ của cơ thể để sửa chữa, tái tạo, thay thế những mô, tổ chức bị tổn thương hay già hóa, trong đó có mô sụn [3]. Trên thế giới, đã có nhiều công trình nghiên cứu ở các giai đoạn tiền lâm sàng và thử nghiệm lâm sàng, đã chứng minh khả năng tăng sinh, biệt hóa thành tế bào sụn từ TBG, giúp phục hồi mô sụn. Wakitani (1994) và cộng sự thông báo những trường hợp đầu tiên sử dụng TBG trung mô từ dịch tủy xương tự thân để điều trị THKG [6]. Đến năm 2011, ông thông báo 45 khớp gối thoái hóa tiên phát ở giai đoạn muộn, được điều trị bằng ghép TBG tủy xương (TBGTX) tự thân, thời gian theo dõi trung bình 75 tháng (xa nhất là 11 năm), triệu chứng lâm sàng được cải thiện rõ rệt, tại thời điểm thông báo, chưa có bệnh nhân nào trong lô nghiên cứu phải phẫu thuật thay khớp, không gặp biến chứng [7]. Một nghiên cứu tương tự của Centeno và cộng sự được tiến hành trên 339 khớp gối thoái hóa, với thời gian theo dõi xa nhất là 6 năm, kết quả tương tự, không có biến chứng [8].
Tại Việt Nam, trong lĩnh vực chấn thương chỉnh hình, Nguyễn Mạnh Khánh (2011) nghiên cứu trên 65 bệnh nhân khớp giả thân xương chầy, được ghép khối TBGTX tự thân lấy từ xương chậu [9]. Nguyễn Thị Thu Hà và cộng sự báo cáo điều trị hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi cho 30 bệnh nhân bằng ghép TBGTX tự thân [10]. Ngoài ra, đề tài khoa học công nghệ cấp nhà nước: “nghiên cứu xây dựng qui trình sử dụng tế bào gốc tạo máu tự thân để điều trị các tổn thương cơ, xương, khớp” do Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 chủ trì, đã được nghiệm thu 12/2011 [11]. Kết quả từ những nghiên cứu trên đây đã mở ra một hướng nghiên cứu ứng dụng mới trong điều trị một số bệnh lý về xương khớp, trong đó có bệnh lý THKG. Tại Việt Nam, điều trị THKG bằng TBG cho đến nay chưa có một báo cáo nào được công bố. Xuất phát từ thực tế trên, chúng tôi tiến hành đề tài “nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi tạo tổn thương dưới sụn và ghép khối tế bào gốc tủy xương tự thân trong điều trị thoái hóa khớp gối” với hai mục tiêu:
1- Nghiên cứu đặc điểm một số chỉ số tế bào tủy xương và khối tế bào gốc tách từ dịch tuỷ xương của bệnh nhân thoái hóa khớp gối.
2- Đánh giá kết quả điều trị thoái hóa khớp gối bằng nội soi tạo tổn thương dưới sụn và ghép khối tế bào gốc tủy xương tự thân.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Vĩnh Ngọc, Trần Ngọc Ân, Nguyễn Thu Hiền (2002). Đánh giá tình hình bệnh khớp tại Khoa xương khớp-bệnh viện Bạch Mai trong 10 năm 1991-2000. NXB Y học
2. Trần Ngọc Ân (1995). Hư khớp và hư cột sống, bệnh thấp khớp. 193-209.
3. Christopher J (2011). The Use of Mesenchymal Stem Cells in Orthopedics: Review of the Literature, Current Research, and Regulatory Landscape. Journal of American Physicians and Surgeons, 16(2).
4. John C, Richmond M (2008). Surgery for Osteoarthritis of the Knee.
Rheum Dis Clin NAm, 34, 815-825.
5. Richmond J.C (2013). Surgery for osteoarthritis of the knee. Rheum Dis Clin North Am, 39(1), 203-11
6. Wakitani S, Goto T, Pineda S.J et al (1994). Mesenchymal cell-based repair of large, full-thickness defects of articular cartilage. J Bone Joint Surg Am, 76(4), 579-92.
7. Wakitani S, Okabe T, Horibe S et al (2011). Safety of autologous bone marrow-derived mesenchymal stem cell transplantation for cartilage repair in 41 patients with 45 joints followed for up to 11 years and 5 months. J Tissue Eng Regen Med, 5(2), 146-50.
8. Centeno C.J, Schultz J.R, Cheever M et al (2011). Safety and complications reporting update on the re-implantation of culture- expanded mesenchymal stem cells using autologous platelet lysate technique. Curr Stem Cell Res Ther, 6(4), 368-78.
9. Nguyễn Mạnh Khánh (2011). Nghiên cứu ứng dụng ghép tế bào gốc tuỷ xương tự thân điều trị chậm liền xương, khớp giả thân xương chày. Luận án Tiến sỹ Y học, Học viện Quân Y.
10. Nguyễn Thanh Bình , Nguyễn Thị Thu Hà, Lý Tuấn Khải và Cs (2011) Điều trị hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi bằng ghép tế bào gốc tủy xương tự thân. Tạp chí nghiên cứu Y học, 73(2), 12-18.
11. Nguyễn Thị Thu Hà (2011). Nghiên cứu xây dựng qui trình sử dụng tế bào gốc tạo máu tự thân để điều trị các tổn thương cơ, khớp, xương khó liền. Đề tài Độc lập cấp Nhà nước, mã số ĐTĐL.2008 T/15, Bệnh viện TWQĐ 108 chủ trì, đã nghiệm thu tháng 12/ 2011
12. Trịnh Văn Minh (199). Giải phẫu người. NXB YHọc, tập 1, 264-270.
13. Justus G, Julius K, Luer B (2010). Articular Cartilage Defects : A Histological and Biomechanical Study in Sheep Cell-Laden and Cell- Free Matrix-Induced Chondrogenesis versus Microfracture for the Treatment of.
14. Miguel Ángel Saavedra (2012). Clinical Anatomy of the Knee.
Reumatol Clin.
15. Hirokawa S (2010). Biomechanics of the knee joint: a critical review. 21(2), 79-135.
16. Lu X.L, Mow V.C (2008). Biomechanics of articular cartilage and determination of material properties. Med Sci Sports Exerc, 40(2), 193-9.
17. Anne C, Bay Jensen (2012). Role of hormones in cartilage and joint metabolism: understanding an unhealthy metabolic phenotype in osteoarthritis. Menopause: The Journal of The North American Menopause Society, 20(5), 578-586.
18. Nguyễn Thị Ái (2006). Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và áp dụng các tiêu chuan chan đoán bệnh thoái hóa khớp gối. Luận văn Thạc sỹ, Đại học Y Hà Nội.
19. Horton W.E, Bennion J.P, Yang L et al (2006). Cellular, molecular, and matrix changes in cartilage during aging and osteoarthritis. J
Musculoskelet Neuronal Interact, 6(4), 379-381.
20. Linda J, Sandell, Thomas Aigner (2001). Articular cartilage and
changes in arthritis An introduction: Cell biology of
osteoarthritisArticular cartilage and changes in arthritis An introduction: Cell biology of osteoarthritis. Arthritis Res, 3, 107-113.
21. Shuckett R, Malemud C.J, Goldberg V.M (1988). Changes in proteoglycans of human osteoarthritic cartilage maintained in explant culture: implications for understanding repair in osteoarthritis. Scand J Rheumatol Suppl, 77, 7-12.
22. Brandt K.D, Fife R.S (1991). Radiographic grading of the severity of knee osteoarthritis. Arthritis Rheum, 34, 1381-1386.
23. Colton CL (1988). Magnetic Imaging of the knee. J Bone Joint Surg, 70-B, 859.
24. Recht M.P, Resnick D (1994). MR imaging of articular cartilage: current status and future directions. AJR, 163, 283-290.
25. Lâm Khánh, Tống Thị Thu Hằng, Phạm Đình Sáng và Cs (2011). Đánh giá độ chính xác của phép đo thể tích của phần mềm 3D-Doctor trên mô hình thực nghiệm và xây dựng khoảng tin cậy để đánh giá kỹ năng của người sử dụng phần mềm. Tạp chí YDược học quân sự, (4), 55-57.
26. Nguyễn Mai Hồng (2001). Nghiên cứu giá trị của nội soi trong chan
đoán và điều trị thoái hóa khớp gối. Luận văn tốt ghiệp Bác sĩ chuyên
khoa cấp 2, Đại học Y Hà Nội.
27. Altman R (1986). ACR Clinical Classification Criteria for Osteoarthritis of the knee. Arthritis Rheum. 29(1039), 1986
28. Radrigo Campos (2011). Assessment of reproducibility of the
Outerbridge and FSA classifications for chondral lesions of the knee.
Rev Bras Ortop, 46(3), 266-69.
29. Mainil-Varlet1 T, Aigner A, Brittberg M (2002). The International Cartilage Repair Society (ICRS) -Histological Visual Scale. European Cells and Materials, 4(1), 10.
30. Kellgren J.H, Lawrence J.S (1957). Radiologic assessment of
osteoarthritis. Rheum Dis, 16, 494-501.
31. Sylvain R, Duc M.D, Christian W.A (2007). Articular Cartilage Defects Detected with 3D Water-Excitation True FISP: Prospective Comparison with Sequences Commonly Used for Knee Imaging. RSNA, 245(1), 218.
32. Brett Levine M (2003). Treatment Options for Osteoarthritis of the Knee. Clinician’s Guide, AHRQPub, 09-EHC0, 10-3.
33. Robert T, Bashaw P (2005). Rehabilitation of the Osteoarthritic Patient: Focus on the Knee. Clin Sports Med, 24, 101 – 131.
34. Giori N.J (2004). Load-shifting brace treatment for osteoarthritis of the knee: a minimum 1/2-year follow-up study. J Rehabil Res Dev, 41(2), 187-94.
35. Rockville, M.D (2005). Choosing Pain Medicine for Osteoarthritis: A Guide for Consumers, in Comparative Effectiveness Review Summary Guides for Consumers.
36. Wang Y, Prentice L.F, Vitetta L et al (2004). The effect of nutritional supplements on osteoarthritis. Altern Med Rev, 9(3), 275-96.
37. Cianflocco A.J (2013). Viscosupplementation in patients with osteoarthritis of the knee. Postgrad Med, 125(1), 97-105.
38. Bumouf T, Goubran H.A, Chen T.M (2013). Blood-derived biomaterials and platelet growth factors in regenerative medicine. Blood Rev, 27(2), 77-89.
39. Chang R.W, Stulberg S.D (1993). A randomised controlled trial of arthroscopic surgery versus closed needle joint lavage for patients with osteoarthrosis of the knee. Arthritis and Rheumatism, 36, 289-96.
40. Moseley J.B, Petersen N.J, Menke T.J (2002). A controlled trial of arthroscopic surgery for osteoarthritis of the knee. Engl J Med, 347(2), 81-8.
41. Steadman J.R, Rodkey W.G, Rodrigo J.J (2001). Microfracture:
surgical technique and rehabilitation to treat chondral defects. Clin Orthop Relat Res, 391, 362-9.
42. Mithoefer K, Williams R.J, Warren R.F (2005). The microfracture technique for the treatment of articular cartilage lesions in the knee. A prospective cohort study. J Bone Joint Surg Am, 87(9), 1911-20.
43. Steadman J.R, Rodkey W.G, Rodrigo J.J (2001). Microfracture:
surgical technique and rehabilitation to treat chondral defects. Clin Orthop Relat Res, 391, 362-9
44. Brittberg M (2008). Autologous chondrocyte implantation–technique and long-term follow-up. Injury, 39 Suppl, S40-9.
45. Matsusue Y, Kotake T, Nakagawa Y (2001). Arthroscopic
osteochondral autograft transplantation for chondral lesion of the tibial plateau of the knee. Arthroscopy, 17(6), 653-9.
46. Coventry M.B (1989). Osteotomy of the upper portion of the tibia for degenerative arthritis of the knee. A preliminary report. Clin Orthop Relat Res, (248), 4-8.
47. Pfahler M, Lutz C, Anetzberger H et al (2013). Long-term results of high tibial osteotomy for medial osteoarthritis of the knee. Acta Chir Belg, 103(6), 603-6.
48. Ruxanda A, Grecu D, Surlin V et al (2005). Lower limb varicosity in patients, with indication for total knee arthroplasty. Chirurgia (Bucur), 100(3), 251-4.
49. Bauwens K, Matthes G, Wich M et al (2007). Navigated total knee replacement. A meta-analysis. J Bone Joint Surg Am, 89(2), 261-9.
50. Borus, T, Thornhill T (2008). Unicompartmental knee arthroplasty. J
Am Acad Orthop Surg, 16(1), 9-18.
51. Sisto D.J, Mitchell I.L (2005). UniSpacer arthroplasty of the knee. J
Bone Joint Surg Am, 87(8), 1706-11.
52. Centeno C, Christopher J (2008). Increased Knee Cartilage Volume in Degenerative Joint Disease using Percutaneously Implanted, Autologous Mesenchymal Stem Cells. Pain Physician, 11(3), 343-353
53. Saw K.Y, Anz A, Tay et al (2011). Articular Cartilage Regeneration with Stem Cells. The Journal of Arthroscopic and Related Surgery, 27(4), 493-506.
54. Steadman J.R, Rodkey W.G, Briggs K.K (2002). Microfracture to treat full-thickness chondral defects: surgical technique, rehabilitation, and outcomes. JKnee Surg, 15(3), 170-6.
55. Wakitani S, Mitsuoka T, Nakamura N et al (2004). Autologous bone marrow stromal cell transplantation for repair of full-thickness articular cartilage defects in human patellae: two case reports. Cell Transplant, 13(5), 595-600.
56. Nguyễn Thị Thu Hà (2004). Tế bào gốc và khả năng sử dụng tế bào gốc trong điều trị. Y học Việt nam, 302(9), 320.
57. Nguyễn Thị Thu Hà (2004). Tế bào gốc và ứng dụng trong y sinh học.
Tạp chí Nghiên cứu Y Học, phụ bản, 32(6), 13-26.
58. Nguyễn Thị Thu Hà (2006). Tế bào gốc tạo máu. Tạp chí Y Dược lâm sang BV108, 1(1), 13-17.
59. Muschler G.F, Nakamoto C, Griffith L.G (2004). Engineering principles of clinical cell-based tissue engineering. J Bone Joint Surg Am, 86-A(7), 1541-58.
60. Itskovitz-Eldor J (2000). Differentiation of human embryonic stem cells into embryoid bodies compromising the three embryonic germ layers. Mol Med, 6(2), 88-95.
61. Thomson J.A, Itskovitz-Eldor J, Shapiro S.S et al (1998). Embryonic stem cell lines derived from human blastocysts. Science, 282(5391), 1145-7.
62. Grompe M (2002). Adult versus embryonic stem cells: it’s still a tie. Mol Ther, 6(3), 303-5.
63. Korbling M, Estrov Z (2003). Adult stem cells for tissue repair – a new therapeutic concept? N Engl JMed, 349(6), 570-82.
64. Itskovitz-Eldor M, Schuldiner D, Karsenti A (2000). Differentiation of human embryonic stem cells into embryoid bodies.
65. Nejadnik H, Hui J.H, Feng Choong, E.P et al (2010). Autologous bone marrow-derived mesenchymal stem cells versus autologous chondrocyte implantation: an observational cohort study. Am J Sports Med, 38(6), 1110-6.
66. Mareschi K, Biasin E, Piacibello W et al (2001). Isolation of human mesenchymal stem cells: bone marrow versus umbilical cord blood. Haematologica, 86(10), 1099-100.
67. Tuan R.S, Boland G, Tuli R (2003). Adult mesenchymal stem cells and cell-based tissue engineering. Arthritis Res Ther, 5(1), 32-45.
68. Philipp Niemeyer, Katharina Fechner, Stefan Milz et al (2010). Comparison of mesenchymal stem cells from bone marrow and adipose tissue for bone regeneration in a critical size defect of the sheep tibia. Biomaterials, 31, 3572-3579.
69. Clarke B (2008). Normal bone anatomy and physiology. Clin JAm Soc Nephrol, 3 Suppl 3, S131-9.
70. Currey JD (2002). Bones: Structure and Mechanics. Princeton University Press.
71. Frisen J (2002). Stem cell plasticity? Neuron, 35(3), 415-8.
72. Krause D.S, Theise N.D, Collector M.I et al (2001). Multi-organ, multi¬lineage engraftment by a single bone marrow-derived stem cell. Cells, 105(3), 369-77.
73. Nguyễn Thị Thu Hà (20010). Hiệu quả ghép tế bào gốc tủy xương lên quá trình liền xương trong điều trị khớp giải thân xương chầy. Kỹ yếu
hội thảo nghiên cứu ứng dụng tế bào gốc trong Y học, 47-56.
74. Nguyễn Thị Thu Hà, Nguyễn Thanh Bình, Lý Tuấn Khải và Cs (2010). Hiệu quả sử dụng tế bào gốc tủy xương tự thân trong điều trị khớp giả, hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi và kéo dài chi. Tạp chí Y học Việt Nam, 405 (Số đặc biệt), 33-40.
75. Pittenger M.F, Jaiswal RK, Jaiswal N et al (2000). Adult human mesenchymal stem cell differentiation to the osteogenic or adipogenic lineage is regulated by mitogen-activated protein kinase. J Biol Chem, 275(13), 9645-52.
76. Pride HK (1959). A methor of resurfacing osteoarthritic knee joint. J Bone Joint Surg Br, 40B, 618-9.
77. Frederic M.D, Shapiro F, Koide S et al (1993). Cell Origin and Differentiation in the Repair of Full-Thickness Defects of Articular Cartilage. Journal of bone and joint Surgery, 75-A(4).
78. Jean C.B, Marc (2010). Mesenchymal stem cells for cartilage repair.
European project ADIPOA 2010-2013.
79. Black L.L, Gaynor J, Gahring D et al (2007). Regenerative Cells on Lameness in Dogs with Chronic Osteoarthritis of the Coxofemoral Joints: A Randomized, Double-Blinded, Multicenter Controlled Trial.
Veterinary, 1-13.
80. Gimble J, Gullak F, Bunnell B (2010). Clinical and preclinical translation of cell-based therapies using adipose tissue-derived cells.
Stem Cell Res Ther, 1-8.
81. Rodriguez J.P, Murphy M.P, Hong S et al (2012). Autologous stromal vascular fraction therapy for rheumatoid arthritis: rationale and clinical safety. Int Arch Med, 5.
82. Black L.L, Gaynor J, Adams C et al (2008). Effect of intraarticular injection of autologous adipose-derived mesenchymal stem and regenerative cells on clinical signs of chronic osteoarthritis of the elbow joint in dogs. Vet Ther, 9(3), 192-200.
83. Centeno C.J, Kisiday J (2006). Partial regeneration of the human hip via autologous bone marrow nucleated cell transfer: A case study. Pain Physician, 9, 253-6.
84. Pak J (2011). Regeneration of human bones in hip osteonecrosis and human cartilage in knee osteoarthritis with autologous adipose-tissue- derived stem cells: a case series. J Med Case Rep, 5, 296.
85. Davatchi F, Abdollahi B.S, Mohyeddin M. et al (2011). Mesenchymal stem cell therapy for knee osteoarthritis. Preliminary report of four patients. Int J Rheum Dis, 14(2), 211-5.
86. Emadedin M, Aghdami N, Taghiyar L et al (2012). Intra-articular injection of autologous mesenchymal stem cells in six patients with knee osteoarthritis. Arch Iran Med, 15(7), 422-8.
87. Murphy J.M Aghdami N, Taghiyar L et al (2003). Stem cell therapy in a caprine model of osteoarthritis. Arthritis Rheum, 48(12), 3464-74.
88. Im G.I, Kim D.Y, Shin J.H et al (2001). Repair of cartilage defect in the rabbit with cultured mesenchymal stem cells from bone marrow. J
Bone Joint Surg Br, 83(2), 289-94.
89. Oliveira J.T (2010). Injectable gellan gum hydrogels with autologous cells for the treatment of rabbit articular cartilage defects. J Orthop Res, 28(9), 1193-9.
90. Mokbel A, Shamaa A.A, Sabry D et al (2011). Homing and efficacy of intra-articular injection of autologous mesenchymal stem cells in experimental chondral defects in dogs. Clin Exp Rheumatol, 29(2), 275-84.
91. Lee K.B, Hui J.H, Song I.C et al (2007). Injectable mesenchymal stem cell therapy for large cartilage defects–a porcine model. Stem Cells, 25(11), 2964-71.
92. Michiko Hirose (2010). Generation of Induced Pluripotent Stem Cells in Rabbits. Journal of Biological Chemistry, 285, 31362-31369.
93. Kristjansson B, Honsawek S (2014). Current perspectives in mesenchymal stem cell therapies for osteoarthritis. Stem Cells Int, 2014, 194318.
94. Wakitani S, Imoto K, Yamamoto T et al (2002). Human autologous culture expanded bone marrow mesenchymal cell transplantation for repair of cartilage defects in osteoarthritic knees. Osteoarthritis Cartilage, 2002. 10(3), 199-206.
95. Wakitani S, Okabe T, Horibe S et al et al (2011). Safety of autologous bone marrow-derived mesenchymal stem cell transplantation for cartilage repair in 41 patients with 45 joints followed for up to 11 years and 5 months. J Tissue Eng Regen Med, 5(2), 146-50.
96. Centeno C.J (2010). Safety and complications reporting on the re-implantation of culture-expanded mesenchymal stem cells using autologous platelet lysate technique. Curr Stem Cell Res Ther, 5(1), 81-93.
97. Koh Y.G, Jo S.B, Kwon O.R et al (2013). Mesenchymal stem cell injections improve symptoms of knee osteoarthritis. Arthroscopy, 29(4), 748-55.
98. Wong K.L, Lee K.B, Tai B.C et al (2013). Injectable cultured bone marrow-derived mesenchymal stem cells in varus knees with cartilage defects undergoing high tibial osteotomy: a prospective, randomized controlled clinical trial with 2 years’ follow-up. Arthroscopy, 29(12), 2020-8.
99. Kevin BL Lee, Victor TZ Wang, Yiong Huak Chan (2012). A Novel, Minimally-Invasive Technique of Cartilage Repair in the Human Knee Using Arthroscopic Microfracture and Injections of Mesenchymal Stem
Cells and Hyaluronic Acid—A Prospective Comparative Study on Safety and Short-Term Effi cac. Med Singapore J, 41(11), 511-517.
100. Bùi Hồng Thiên Khanh (2013). Điều trị thoái hóa khớp gối bằng tế bào gốc lấy từ mỡ tự thân. Tạp chí Chấn thương Chỉnh hình Việt Nam, 2013. Số Đặc biệt, 135-137.
101. Mai Trọng Khoa, Nguyễn Thị Ngọc Lan, Nguyễn Mai Hồng và Cs (2015), Đánh giá kết quả phục hồi sụn khớp và cải thiện triệu chứng trên 48 khớp gối thoái hóa nguyên phát điều trị bằng liệu pháp tế bào gốc mô mỡ tự thân sau 6 tháng. Y học Việt nam. 429(Số Đặc biệt), 218¬224
102. Youwe i Wang (2012). Safety ofMesenchymal StemCells for Clinical Application. Stem Cells International, 2012(652034), 4.
103. Nguyễn Thanh Bình (2011). Nghiên cứu đặc tính và hiệu quả của khối tế bào gốc tự thân từ tuỷ xương trong điều trị một số ton thương xương, khớp. Luận án Tiến sỹ Y học, Đại học Y Hà Nội.
104. Sylvain R, Duc M.D, Christian W.A (2007). Articular Cartilage DefectsDetected with 3D Water-Excitation True FISP: Prospective Comparison with Sequences Commonly Used for Knee Imaging. Radiology, 245(1), 218.
105. Lâm Khánh, Tống Thị Thu Hằng, Dương Đình Toàn và Cs (2014). Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh cộng hưởng từ tổn thương sụn khớp trong thoái hóa khớp gối và dùng phần mềm OsiriX để lượng hóa tổn thương. Tạp chí Y Dược học lâm sàng 108, Số đặc biệt (1859-2872), 202-207.
106. Bierman H.R (1952). Bone marrow aspiration the posterior iliac crest, an additional safe site. Calif Med, 77(2), 138-9.
107. Sutherland D (1996). The ISHAGE guidelines for CD 34+ cell determination by flow cytometry. J.Hematotherapy, 5, 213-136.
108. Emer Clarke (2005). Culture of Human and Mouse Mesenchymal Cells. Methods in Molecular Biology. Third Edition ed. Methods in Molecular Biology, 290. 2005.
109. Ward B.D, Lubowitz J.H (2013). Basic knee arthroscopy part 1: patient positioning. Arthrosc Tech, 2(4), e497-9.
110. Gould D (2001). Visual Analogue Scale (VAS). Journal of Clinical Nursing, 2001(10), 697±706.
111. Bekkers J.E, Raijmakers N.J, Dhert W.J et al (2009). Validation of the Knee Injury and Osteoarthritis Outcome Score (KOOS) for the treatment of focal cartilage lesions. Osteoarthritis Cartilage, 17(11), 1434-9.
112. Roos E.M, Roos H.P (1988). Knee Injury and Osteoarthritis Outcome Score (KOOS)–development of a self-administered outcome measure.
J Orthop Sports Phys Ther, 28(2), 88-96.
113. Behzad Heidari (2011). Knee osteoarthritis prevalence, risk factors, pathogenesis and features. Caspian JIntern Med, 2(2), 205-212.
114. Muraki S, Oka H, Akune T et al (2009). Prevalence of radiographic knee osteoarthritis and its association with knee pain in the elderly of Japanese population-based cohorts: the ROAD study. Osteoarthritis Cartilage, 17(9), 1137-43.
115. Sowers M, Jacobson, J.A, Jiang Y et al (2011). Associations of anatomical measures from MRI with radiographically defined knee osteoarthritis score, pain, and physical functioning. J Bone Joint Surg Am, 93(3), 241-51.
116. Cyrus s Cooper (1994). Occupational activity and osteoarthritis of the knee. Annals of the Rheumatic Diseases, 53, 90-93
117. Morrison J.B (1970). The mechanics of the knee joint in relation to normal walking. J Biomech, 3, 51-61.
118. Graeme T, Harding, Cheryl L et al (2012). Body mass index affects knee joint mechanics during gait differently with and without moderate knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage, 20(11), 1234-1242.
119. Phùng Đức Nhật (2014). Thừa cân béo phì ở trẻ mẫu giáo quận 5 thành phố Hồ Chí Minh và hậu quả giáo dục sức khỏe. Luận án Tiến sỹ Y học.
120. Reed M.E, Villacis D.C, Hatch G.F et al (2013). 3.0-Tesla MRI and arthroscopy for assessment of knee articular cartilage lesions. Orthopedics, 36(8), e1060-4.
121. Widuchowsk K, Trzaska T (2007). Articular cartilage defects: Study of 25,124 knee arthroscopies. The Knee, 14(3), 177-182.
122. Slauterbeck J.R (2009). Geographic mapping of meniscus and cartilage lesions associated with anterior cruciate ligament injuries. J Bone Joint Surg Am, 91(9), 2094-103.
123. Morrison, J.B (1970). The mechanics of the knee joint in relation to normal walking. JBiomech, 3(1), 51-61.
124. Won C, Bae, Ph.D, Melanie M et al (2010). Topographic Patterns of Cartilage Lesions in Knee Osteoarthritis. Cartilage, 1(1), 10-19.
125. Takafumi Yokota, Kenji Oritani, Stefan Butz (1998). Markers for Hematopoietic Stem Cells:Histories and Recent Achievements. Blood Rev, 95, 2813-2820.
126. Đỗ Trung Phấn (2009). Các giá trị sinh học về huyết học và miễn dịch huyết học (giai đoạn 1995-2005). Kỹ thuật xét nghiệm huyết học và truyền máu ứng dụng trong lâm sàng 2009. Nhà xuất bản Y Học.
127. Muschler G.F Boehm, Easley K et al (1979). Aspiration to obtain osteoblast progenitor cells from human bone marrow: the influence of aspiration volume. JBone Joint Surg Am, 79(11), 1699-709.
128. Valérie Gangji, J.P, Matos, C, De Maertelaer, V et al (2004). Treatment of osteonecrosis of the femoral head with implantation of autologous bone-marrow cells. A pilot study. JBone Joint Surg Am, 86-A(6), 1153-60.
129. Hernandez P, Cortina L (2007). Autologous bone-marrow mononuclear cell implantation in patients with severe lower limb ischaemia: A comparison of using blood cell separator and Ficoll density gradient centrifugation. Atherosclerosis, 194, e52-e56.
130. Kanji S, Pompili V.J, Das H (2011). Plasticity and maintenance of hematopoietic stem cells during development. Recent Pat Biotechnol, 5(1), 40-53.
131. Barry F, Boynton R. E, Liu B et al (2001). Chondrogenic differentiation of mesenchymal stem cells from bone marrow: differentiation-dependent gene expression of matrix components. Exp Cell Res, 268(2), 189-200.
132. Weiss S, Hennig T, Bock R, Steck E et al (2010). Impact of growth factors and PTHrP on early and late chondrogenic differentiation of human mesenchymal stem cells. J Cell Physiol, 223, 84-93.
133. Gupta P.K, Das A. K, Chullikana A et al (2012). Mesenchymal stem cells for cartilage repair in osteoarthritis. Stem Cell Res Ther, 3(4), 25.
134. Wynn RF, Hart CA, Corradi-Perini C (2004). A small proportion of mesenchymal stem cells strongly expresses functionally active CXCR4 receptor capable of promoting migration to bone marrow. Blood, 104, 2643-2645.
135. Caplan AI (2007). Adult mesenchymal stem cells for tissue engineering versus regenerative medicine. J Cell Physiol, 213, 341-347.
136. Lin Sun, Michaela R, Reagan (2010). Role of cartilage-forming cells in regenerative medicine for cartilage repair. Orthopedics Research and
Reviews, 2, 88.
137. Murphy J.M, Fink D.J (2003). Stem cell therapy in a caprine model of osteoarthritis. Arthritis Rheum, 48, 3464-3474.
138. Alfaqeh H, Norhamdan MY (2008). Cell based therapy for osteoarthritis in a sheep model: gross and histological assessment. Med J Malaysia, 63, 37-38.
139. Ahmed T.A, Hincke M.T (2010). Strategies for articular cartilage lesion repair and functional restoration. Tissue Eng Part B Rev, 16(3), 305-29.
140. Kevin BL Lee, Victor TZ Wang (2012). A Novel, Minimally-Invasive Technique of Cartilage Repair in the Human Knee Using Arthroscopic Microfracture and Injections of Mesenchymal Stem Cells and Hyaluronic Acid—A Prospective Comparative Study on Safety and Short-Term Effi cacy. 41, 11.
141. Catacchio I, Berardi S, Reale A et al (2013). Evidence for bone marrow adult stem cell plasticity: properties, molecular mechanisms, negative aspects, and clinical applications of hematopoietic and mesenchymal stem cells transdifferentiation. Stem Cells Int, 2013, 589139.
142. Linschoten N.J, Johnson C.A (1997). Arthroscopic debridement of knee joint arthritis: effect of advancing articular degeneration. J South Orthop Assoc, 6(1) 25-36.
143. Shapiro F, Koide S, Glimcher M.J (1993). Cell origin and differentiation in the repair of full-thickness defects of articular cartilage. J Bone Joint Surg Am, 75(4), 532-53.
144. Chen J.L, Hunt P, McElvain M e. al (1997). Osteoblast Precusor Cells are found in CD34+ Cells from Human Bone Marrow. Stem Cells Int, 15, 368-377.
145. Hernigou P, Zilber S (2008). Bone marrow injection in hip osteonecrosis. Tech Orthop, 23, 18-25.
146. Hauser R.A. Orlofsky A (2013). Regenerative injection therapy with whole bone marrow aspirate for degenerative joint disease: a case series. Clin Med Insights Arthritis Musculoskelet Disord, 6, 65-72.