Nghiên cứu ứng dụng và phát triển kỹ thuật can thiệp nội mạch điều trị một số bệnh

Đề tài khoa học cấp Bộ : Nghiên cứu ứng dụng và phát triển kỹ thuật can thiệp nội mạch điều trị một số bệnh.Can thiệp nội mạch là kỹ thuật cao, sử dụng các dụng cụ chuyện dụng luồn vào lòng mạch, đi trong lòng mạch tới cơ quan đích để bơm thuốc, bít tắc hoặc làm giãn các mạch máu để điều trị bệnh lý tại các cơ quan này. Xu hướng phát triển của điều trị nội mạch từ khá sớm vào những năm 60 của thế kỷ trước. Luessenhop và Spence là những người đầu tiên đưa ra khái niệm điều trị các động mạch nuôi giãn bất thường bằng gây tắc trực tiếp.

Phương pháp này được mô tả ban đầu là “gây tắc nhân tạo bằng cách đưa vật liệu gây tắc silicone vào trong các mạch máu nhỏ của ổ dị dạng, nhưng đồng thời cũng làm tắc đoạn gần của mạch nuôi”. Khái niệm này ngày nay vẫn là cơ sở của kỹ thuật gây tắc mạch. Hiện nay các thủ thuật can thiệp trong lòng mạch đang phát triển mạch mẽ và đã chứng tỏ có nhiều ưu điểm, bên cạnh các can thiệp nội mạch trong điều trị các bệnh lý tim mạch như chụp, nong, đặt Stent mạch vành … thì các can thiệp mạch trong điều trị rất nhiều các bệnh lý khác như u não, phình mạch não, chảy máu não; u phổi, ho ra máu, u gan, u cơ trơn tử cung, nối thông hệ tĩnh mạch cửa- chủ trong gan…. đang được triển khai trên thế giới.
Nhìn chung, đây là các kỹ thuật có hiệu quả, nhẹ nhàng, tránh được cuộc phẫu thuật lớn, bệnh nhân hồi phục sức khỏe nhanh, thời gian nằm viện ngắn….Các kỹ thuật này đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng cho công tác
điều trị, dự phòng bệnh tật cho con người. Song rất tiếc các kỹ thuật này mới được áp dụng ở nước ta trong vài năm gần đây và chưa được áp dụng rộng rãi, có kỹ thuật trong nước chưa thực hiện được.
Chúng ta có thể chia các kỹ thuật can thiệp nội mạch trong chẩn đoán và điều trị thành 2 nhóm, đó là can thiệp nội mạch trong các bệnh tim mạch và trong các bệnh lý ngoài tim mạch. Khoảng 5 năm trước đây, can thiệp nội mạch ở Việt Nam còn chưa phát triển, vì đây là các kỹ thuật công nghệ cao đòi hỏi trang thiết bị hiện đại, các chi phí tương đối cao, và nhất là đòi hỏi các bác sỹ chuyên khoa can thiệp và chẩn đoán hình ảnh phải có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, nhiều kinh nghiệm. Tuy nhiên, điều rõ ràng nhận thấy là trong xu thể phát triển hiện nay, việc phát triển các kỹ thuật công nghệ cao trong chẩn đoán và điều trị đã trở thành nhu cầu cấp bách của người bệnh, đồng thời cũng là yêu cầu đưa nền Y học Việt Nam theo kịp với trình độ các nước trong khu vực và trên thế giới

MỤC LỤC
Trang phụ lục
Mục lục
Chữ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các biểu đồ
Danh mục các hình
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN 6
I NGHIÊN CỨU GÂY TẮC MẠCH ĐIỀU TRỊ PHÌNH MẠCH MÁU
NÃO
6
I.1. LÞch sö nghiªn cøu chÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ ph×nh ®éng m¹ch n·o.
I.2. Nh¾c l¹i s¬ l−îc gi¶i phÉu m¹ch cÊp m¸u cho n·o
I.3. Ph×nh ®éng m¹ch n·o
I.4 C¸c ®Æc ®iÓm ph×nh m¹ch n·o trªn th¨m kh¸m h×nh ¶nh vµ XN
I.5 Các phương pháp điều trị phình mạch não vỡ
6
9
14
18
26
II NGHIÊN CỨU GÂY TẮC MẠCH ĐIỀU TRỊ DỊ DẠNG MẠCH
MÁU NÃO
38
II.1. Lịch sử nghiên cứu về dị dạng thông động- tĩnh mạch não 38
II.2. Sơ lược về hệ tĩnh mạch (TM) não 40
II.3. Phân loại các dị dạng mạch trong não 41
II.4. Cấu tạo của một dị dạng thông động-tĩnh mạch não 42
II.5. Triệu chứng lâm sàng của dị dạng thông động-tĩnh mạch não 43
II.6. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh 44
II.7. Hình ảnh chụp mạch của DDĐTMN 50
II.8. Điều trị 51
III NGHIÊN CỨU CAN THIỆP NỘI MẠCH ĐIỀU TRỊ HO MÁU 53
III.1. Các nghiên cứu về chụp và gây tắc động mạch phế quản 53
III.2. Cơ chế và nguyên nhân của ho ra máu 55
III.3. Chẩn đoán và điều trị ho ra máu 58
III.4. Giải phẫu động mạch gan 64
2
III.5. Phương pháp chụp và gây tắc động mạch phế quản 66
IV NGHIÊN CỨU CAN THIỆP NÚT MẠCH HÓA CHẤT ĐIỀU TRỤ U
GAN
70
IV.1. Tình hình nghiên cứu điều trị ung thư gan bằng phương pháp nút
hóa chất động mạch gan
70
IV.2. Sơ lược giải phẫu động mạch gan 71
IV.3. Các biến đổi giải phẫu bệnh của mạch máu trong ung thư gan 72
IV.4. Các phương pháp điều trị ung thư gan 73
IV.5. Điều trị ung thư gan bằng nút hóa chất động mạch gan 78
V NGHIÊN CỨU CAN THIỆP NÚT TĨNH MẠCH CỬA TRONG CẮT
GAN LỚN
82
V.1. Tình hình nghiên cứu can thiệp nút tĩnh mạch cửa trong cắt gan
lớn
82
V.2. Đánh giá trước mổ cắt gan lớn 83
V.3. Đo thể tích gan bằng chụp cắt lớp vi tính 86
V.4. Nút tĩnh mạch cửa để phì đại gan 87
VI NGHIÊN CỨU TẠO SHUNT PHÂN LƯU CỬA CHỦ TRONG GAN
(TIPS) ĐIỀU TRỊ TĂNG ÁP LỰC TĨNH MẠCH CỬA
93
VI.1. Các nghiên cứu trong và ngoài nước 93
VI.2. Đại cương về xơ gan 96
VI.3. Tăng áp lực tĩnh mạch cửa 100
VI.4. Các biện pháp điều trị chảy máu đường tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch
thực quản dạ dày
103
VI.5. Phân lưu cửa-chủ trong gan qua tĩnh mạch cảnh (TIPS) 111
VII NGHIÊN CỨU TẮC MẠCH ĐIỀU TRỊ U CƠ TRƠN TỬ CUNG 115
VII.1. Các nghiên cứu gây tắc mạch điều trị u cơ trơn tử cung 115
VII.2. Bệnh học u cơ trơn tử cung 118
VII.3. Điều trị UCTTC bằng phương pháp tắc mạch 126
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 131
I NGHIÊN CỨU GÂY TẮC MẠCH ĐIỀU TRỊ PHÌNH MẠCH MÁU
NÃO
131
3
I.1. Đối tượng nghiên cứu 131
I.2. Phương pháp nghiên cứu 132
II NGHIÊN CỨU GÂY TẮC MẠCH ĐIỀU TRỊ DỊ DẠNG MẠCH
MÁU NÃO
140
II.1. Đối tượng nghiên cứu 140
II.2. Phương pháp nghiên cứu 141
III NGHIÊN CỨU CAN THIỆP NỘI MẠCH ĐIỀU TRỊ HO MÁU 152
III.1. Đối tượng nghiên cứu 152
III.2. Nội dung nghiên cứu 153
III.3. Phương pháp nghiên cứu 153
III.4. Phương pháp đánh giá kết quả 156
IV NGHIÊN CỨU CAN THIỆP NÚT MẠCH HÓA CHẤT ĐIỀU TRỤ U
GAN
158
IV.1. Đối tượng nghiên cứu 158
IV.2. Phương pháp nghiên cứu 160
V NGHIÊN CỨU CAN THIỆP NÚT TĨNH MẠCH CỬA TRONG CẮT
GAN LỚN
166
V.1. Đối tượng nghiên cứu 166
V.2. Phương pháp nghiên cứu 166
VI NGHIÊN CỨU TẠO SHUNT PHÂN LƯU CỬA CHỦ TRONG GAN
(TIPS) ĐIỀU TRỊ TĂNG ÁP LỰC TĨNH MẠCH CỬA
177
VI.1. Đối tượng nghiên cứu 177
VI.2. Phương pháp nghiên cứu 178
VII NGHIÊN CỨU TẮC MẠCH ĐIỀU TRỊ U CƠ TRƠN TỬ CUNG 181
VII.1. Đối tượng nghiên cứu 181
VII. Phương pháp nghiên cứu 182
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 191
I NGHIÊN CỨU GÂY TẮC MẠCH ĐIỀU TRỊ PHÌNH MẠCH MÁU
NÃO
191
I.1. Kết quả nghiên cứu 191
I.2. Bàn luận 206
4
II NGHIÊN CỨU GÂY TẮC MẠCH ĐIỀU TRỊ DỊ DẠNG MẠCH
MÁU NÃO
220
II.1. Kết quả nghiên cứu 220
II.2. Bàn luận 233
III NGHIÊN CỨU CAN THIỆP NỘI MẠCH ĐIỀU TRỊ HO MÁU 256
III.1. Kết quả nghiên cứu 256
III.2. Bàn luận 263
IV NGHIÊN CỨU CAN THIỆP NÚT MẠCH HÓA CHẤT ĐIỀU TRỤ U
GAN
278
IV.1.1. Kết quả nghiên cứu 278
IV.1.2. Bàn luận 288
V NGHIÊN CỨU CAN THIỆP NÚT TĨNH MẠCH CỬA TRONG CẮT
GAN LỚN
295
V.2.1. Kết quả nghiên cứu 295
V.2.2. Bàn luận 306
VI NGHIÊN CỨU TẠO SHUNT PHÂN LƯU CỬA CHỦ TRONG GAN
(TIPS) ĐIỀU TRỊ TĂNG ÁP LỰC TĨNH MẠCH CỬA
317
VI.1. Đặc điểm lâm sàng 317
VI.2. Thực hiện kỹ thuật và theo dõi sau can thiệp 319
VI.3. Biến chứng của TIPS 323
VII NGHIÊN CỨU TẮC MẠCH ĐIỀU TRỊ U CƠ TRƠN TỬ CUNG 324
VII.1. Kết quả nghiên cứu 324
VII.2. Bàn luận 335
KẾT LUẬN 354
TÀI LIỆU THAM KHẢO