Nghiên cứu vai trò của thang điểm syntax trong tiên lượng bệnh nhân sau can thiệp động mạch vành qua da

Luận văn Nghiên cứu vai trò của thang điểm syntax trong tiên lượng bệnh nhân sau can thiệp động mạch vành qua da.Bênh đông mạch vành đang là căn nguyên tử vong lớn nhất và cũng là nguyên nhân chính của gánh nặng bênh tạt tại các nước đang phát triển. Theo báo cáo của tổ chức y tế thế giới năm 2001, bênh mạch vành là căn nguyên gây tử vong cho 7,3 triệu người và 58 triệu số năm sống điều chỉnh theo mức đô tàn phế’ (DALY) trên toàn thế’ giới [71]. Tại Mỹ hàng năm có trên 700.000 bệnh nhân phải nhập viện do nhồi máu cơ tim cấp, có tới 50% số bệnh nhân NMCT cấp tử vong trước khi đến bệnh viện. Ngay cả ở môt bệnh viện có đơn vị can thiệp mạch vành hiện đại thì tỷ lệ tử vong do NMCT cấp vẫn là 7%. Bệnh viện không có đơn vị can thiệp mạch vành thì tỷ lệ tử vong do NMCT cấp là 33%. Khoảng 4% số bệnh nhân sống sót sau lần nhập viện đầu tiên tử vong trong năm tiếp theo [22], [71].

Theo thống kê của Phạm Việt Tuân, Nguyễn Lân Việt tỷ lệ các bệnh tim thiếu máu cục bô điều trị tại Viện Tim mạch Quốc gia Việt Nam có khuynh hướng tăng lên rõ rệt trong những năm gần đây (11,2% năm 2003 tăng lên tới 24% trong tổng số bệnh nhân nhập viện tim mạch trong năm 2007). Có sự dịch chuyển cơ cấu bệnh tật của bệnh nhân điều trị nôi trú tại Viện Tim mạch Việt Nam, các nhóm bệnh THA, BTTMCB, nhóm bệnh đông mạch, bệnh mạch máu não có sự gia tăng về số lượng và tỷ lệ so với các nhóm bệnh khác môt cách rõ rệt [11]

Chụp và nong đông mạch vành qua được Andreas Gruentzig thực hiện đầu tiên năm 1977 tại Zurich cho đến nay đã có nhiều bước tiến bô vượt bậc mang lại hiệu quả to lớn trong điều trị bệnh nhân bệnh ĐMV. Từ đó đã mở ra môt kỷ nguyên mới trong lĩnh vực điều trị bệnh mạch vành. Nhiều nghiên cứu lớn trên thế’’ giới đã chỉ ra được ưu điểm vượt trôi của can thiệp đông mạch qua da. Bên cạnh sự hoàn thiện về mặt kỹ thuật là sự ra đời nhiều loại stent, đặc biệt stent phủ thuốc đã góp phần cứu sống nhiều bệnh nhân. Đặt stent đã được ứng dụng triển khai môt cách rông rãi trên thế giới và nó là thành phần thiết yếu của điều trị bênh ĐMV.

Tuy nhiên, sau nhiều năm tiến hành can thiêp điều làm các nhà tim mạch lo lắng hiên tại là tỷ lê tái hẹp cũng như các biến cố tim mạch sau can thiêp vẫn còn chiếm tỷ lê nhất định. Môt nghiên cứu đa trung tâm tiến hành tại nhiều nước châu âu cho thấy sau 12 tháng tỷ lê phải can thiêp lại là 14,3% [24, 72]. Tại Viên tim mạch Viêt nam trong nghiên cứu của Nguyễn Quang Tuấn theo dõi những bênh nhân sau can thiêp mạch vành qua da với thời gian 21± 4,5 tháng có 18,1% tử vong trong quá trình theo dõi [10].

Lựa chọn phương pháp can thiêp nào là tối ưu trước những trường hợp tổn thương mạch vành phức tạp, tổn thương thân chung đang là những thách thức lớn cho những nhà can thiêp tim mạch. Vấn đề tiên lượng bênh nhân sau can thiêp cần dựa vào những yếu tố nào. Đã có nhiều nghiên cứu trên thế giới đưa ra những thang điểm góp phần tiên lượng bênh nhân, trong đó có hê thống thang điểm chỉ dựa vào tổn thương đông mạch vành như bảng phân loại của AHA/ACC (1988), thang điểm leaman (1981). Tuy nhiên những thang điểm này cũng có nhiều hạn chế nhất định nên cho đến nay chưa được áp dụng rông rãi trong lâm sàng.

Thang điểm SYNTAX ra đời năm 2005 kế thừa và phát triển các thang điểm trước đó và đã được các nghiên cứu trên thế giới chứng minh có nhiều ưu điểm vượt trôi. Tuy nhiên ở Viêt nam chưa có tác giả nào đi sâu nghiên cứu vấn đề này.

Chúng tôi tiến hành đề tài nhằm mục tiêu:

1. Nghiên cứu giá trị của thang điểm SYNTAX trong tiên lượng bệnh nhân sau can thiệp mạch vành qua da.

2. Tìm hiểu mối liên quan của thang điểm SYNTAX với các yếu tố tiên lượng khác của bệnh nhân sau can thiệp mạch vành qua da.

Đặt vấn đề 1

Chương 1. Tổng quan tài liệu 3

1.1. Tình hình bênh mạch vành của việt nam và thế giới 3

1.1.1. Trên thế’’ giới 3

1.1.2. Việt Nam 4

1.2. Đặc điểm giải phẫu chức năng đông mạch vành 4

1.2.1. Giải phẫu ĐMV 4

1.2.2. Sinh lý tưới máu của tuần hoàn vành 7

1.3. Phân loại và chẩn đoán bệnh đông mạch vành 8

1.3.1. Phân loại bệnh đông mạch vành 8

1.3.2. Đau thắt ngực ổn định (ĐTNÔĐ) 9

1.3.3. Hôi chứng ĐMV cấp không ST chênh lên 13

1.3.4. NMCT có ST chênh lên 15

1.4. Các thuốc điều trị trong bệnh mạch vành 16

1.5. Can thiệp đông mạch vành qua da 22

1.6. Phẫu thuật bắc cầu nối chủ-vành 22

1.7. Biến chứng trong và sau can thiệp đông mạch vành 23

1.7.1. Hiện tượng không có dòng chảy trong ĐMV “No-Reflow” 23

1.7.2. Tắc mạch đoạn xa 23

1.7.3. Huyết khối Stent 23

1.7.4. Thủng mạch vành 24

1.7.5. Rối loạn nhịp tim 24

1.7.6. Tái hẹp sau can thiệp 24

1.8. Môt số yếu tố ảnh hưởng đến tiên lượng bệnh nhân 25

1.8.1. Các yếu tố lâm sàng và cận lâm sàng 25

1.8.2. Các yếu tố liên quan đến kết quả can thiệp ĐMV 27

1.9. Các thang điểm đánh giá tổn thương đông mạch vành 31

1.9.1. Đánh giá tổn thương ĐMV theo AHA/ACC 1988 31

1.9.2. Thang điểm Leaman 32

1.9.3. Bảng phân loại của Duke và ICPS (2000) 33

1.9.4. Thang điểm SYNTAX 34

Chương 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 36

2.1. Đối tượng nghiên cứu: 36

2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bênh nhân 36

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ: 36

2.2. Phương pháp nghiên cứu 36

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 36

2.2.2. Các bước tiến hành nghiên cứu 37

2.2.3. Các biến cố tim mạch chính sau can thiêp 37

2.2.4. Đánh giá mức đô tổn thương ĐMV theo SYNTAX 38

2.4. Xử lý số liêu 42

Chương 3. Kết quả nghiên cứu 43

3.1. Đặc điểm chung của các đối tượng nghiên cứu 43

3.1.1 Đặc điểm về tuổi và giới tính 44

3.1.2 Đặc điểm về điên tâm đổ 45

3.1.3. Đặc điểm về chức năng tâm thu thất trái trên siêu âm tim 46

3.2. Đặc điểm tổn thương mạch vành và mối liên quan giữa thang điểm

SYNTAX với biến cố tim mạch chính   47

3.2.1. Đặc điểm tổn thương đông mạch vành 48

3.2.2. Mối liên quan giữa điểm SYNTAX và biến cố tim mạch 52

3.3. Môt số yếu tố ảnh hưởng đến tiên lượng bênh nhân sau can thiêp 57

3.3.2. Tần số tim > 100 ck/ph 60

3.3.3. Sốc tim  61

3.3.4. Men tim 62

3.4. Liên quan giữa điểm SYNTAX với môt số yếu tố ảnh hưởng đến tiên

lượng bênh nhân sau can thiêp mạch vành  66

Chương 4. Bàn Luận 70

4.1. Bàn luân về mối liên quan của thang điểm SYNTAX và các biến cố tim

mạch sau can thiêp 70

4.1.1. Liên quan giữa SYNTAX và tỷ lê NMCT tái phát 70

4.1.2. Liên quan giữa SYNTAX và tỷ lê phải can thiêp lại 70

4.1.3. Liên quan giữa SYNTAX và tử vong 71

4.1.4. Liên quan giữa SYNTAX và biến cố chính 72

4.2. Bàn luân về mọt số yếu tố ảnh hưởng đến tiên lượng bênh nhân sau can

thiêp đọng mạch vành qua da 72

4.2.1. Tuổi và giới 72

4.2.2. Tiền sử tim mạch 74

4.2.3. Tần số tim > 100 ck/ph 74

4.2.4. Sốc tim 75

4.2.5. Men tim 75

4.2.6. Chức năng thất trái trên siêu âm tim: 77

4.3. Bàn luân về mối liên quan của thang điểm SYNTAX và các yếu tố tiên

lượng khác 79

4.4. Bàn luân về những điểm hạn chế của thang điểm SYNTAX 80

Kết luận 82

Kiến nghi 83

Tài liệu tham khảo

Phụ lục