NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG QUY TRÌNH CHẨN ĐOÁN DẤU ẤN PHÂN TỬ PML-RARA Ở BỆNH NHÂN BẠCH CẦU CẤP TIỀN TỦY BÀO
Hiện nay, tại Việt nam chưa có xét nghiệm phân tử định lượng bệnh tồn dư tối thiểu dùng trong theo dõi đáp ứng điều trị bệnh bạch cầu cấp tiền tủy bào (BCCTTB). Trong khi đó, các công trình nghiên cứu đã khẳng định: biểu hiện của gen PML-RAR đặc trưng cho sự có mặt của tế bào BCCTTB. Chúng tôi thiết kế bộ mồi đặc hiệu và tiến hành định lượng mức độ biểu hiện của gen này ở những nồng độ pha loãng khác nhau. Kết quả cho thấy: xét nghiệm chúng tôi thực hiện có thể phát hiện dấu ấn PML-RARA với độ nhạy kỹ thuật 10-4, độ đặc hiệu 100%. Đường chuẩn để đánh giá có tính ổn định với hệ số tương quan (RR) là 0,98. Trong các phân týp của bạch cầu tủy cấp, phân týp M3 hay còn gọi là BCCTTB(Acute promyeleocytic leukemia – APL) có đặc trưng là dịch chuyển nhiễm sắc thể t(15;17) tương ứng với sự hình thành dạng
lai ghép protein PML-RARA (hoặc RARa với
protein cấu trúc nhân tế bào). Tuy chỉ chiếm
6 – 10% tổng số ca bạch cầu tủy cấp (tương đương với 0,3 – 1,0 ca/100.000 dân/năm) nhưng phân týp M3 lại là týp duy nhất mà
hiện nay chúng ta có thể chữa khỏi được hoàn toàn bằng phác đồ sử dụng axít retinoic (một dẫn xuất của vitamin A) liều cao kết
hợp với idarubicin – AIDA protocol [1].
Việc chẩn đoán chính xác (ở mức độ phântử) sự có mặt của những dạng lai ghép giữagen mã hóa axít retinoid receptor alpha và PML hay protein cấu trúc nhân tế bào khác là vô cùng cần thiết. Vì vậy, theo hướng dẫn chẩn đoán và điều trị mới nhất của các tổ chức chuyên ngành quốc tế, người ta đưa dấu ấn PML-RARA vào trong phác đồ chẩn đoán và theo dõi điều trị bệnh này [2,3], cho thấy mức độ biểu hiện của gen ghép PML-RARA hay những biến thể của nó có độ đặc hiệu 100% trong khẳng định sự tồn tại của tế bào BCCTTB. Hơn nữa, mức độ biểu hiện của PML-RARA (xác định thôngqua tỷ số PML-RARA/ABL) được dùng làm tiêu chí đánh giá mức độ đáp ứng điều trị cũng như mật độ tế bào BCCTTB và nguy cơ tái phát bệnh sau điều trị.
Mặt khác, dược phẩm axít all trans -retinoidrất đặc hiệu trong việc tiêu diệt các tế bào mang PML-RARA. Vì thế, việc chẩn đoán chính xác sự có mặt của dấn ấn này giúp bác sỹ lâm sàng cân nhắc sử dụng all trans- retinoid một cách có hiệu quả trong điều trị đích.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất