Nhận xét chẩn đoán, xử trí Tai Biến Mạch Máu Não ở phụ nữ mang thai và thời kỳ hậu sản tại khoa Thần Kinh bệnh viện Bạch Mai (Từ 2004 – 2008)
Luận văn Nhận xét chẩn đoán, xử trí Tai Biến Mạch Máu Não ở phụ nữ mang thai và thời kỳ hậu sản tại khoa Thần Kinh bệnh viện Bạch Mai (Từ 2004 – 2008).Có thai và sinh con là thiên chức của nữ giới nhưng đó cũng là tình trạng quan trọng đối với sức khoẻ của người phụ nữ. Sự thay đổi về sinh lý trong suốt quá trình mang thai và hậu sản có thể làm tăng nguy cơ bị tai biên mạch máu não.
Tai biên mạch máu não phối hợp với thai kỳ đã được biêt đên từ rất nhiều năm và đó là nguyên nhân của hơn 12% tử vong mẹ [12], [13]. Tỉ lê mắc trung bình từ 4,3 tới 210 ca trên 100.000 sản phụ [16], [18]. Sự xơ vữa mạch máu thì thường rất hiêm ở người trẻ nhưng lại có sự gia tăng của các nguyên nhân khác. Những yêu tố sinh lý bênh ở phụ nữ mang thai gồm: tăng đông do thay đổi hê thống đông máu, thay đổi đô nhớt và thể tích máu của mẹ, tắc mạch ối có nguồn gốc thiêu máu não, tiền sản giật và sản giạt, vỡ phình mạch và chảy máu dưới nhên, huyêt khối lĩnh mạch, nghẽn mạch nghịch thường và các nguyên nhân khác…
Nghiên cứu với cỡ mẫu lớn thực hiện bởi Jame A và công sự cho thấy tỉ lê phụ nữ mang thai bị tai biên mạch máu não là 34,2 trên 100.000 ca sinh [19]. Nghiên cứu của Wiebers & Whisnant báo cáo tỉ lê này cao hơn gấp 13 lần. Hầu hêt các tai biên mạch máu não liên quan tới thai sản thường xảy ra vào ba tháng cuối và sau sinh, điều này đạc biêt đúng với huyêt khối tĩnh mạch não. Theo Lanska DJ, Kryscio RJ thì có tới 89% tai biên mạch máu não xảy ra vào lúc sinh đẻ và sau sinh [16]. Theo Kittner có sự tăng 8,7 lần nhồi máu não sau sinh và nguy cơ bị chảy máu não tăng gấp 2,5 lần trong suốt quá trình mang thai và sau sinh là 23,8 lần [17].
Để góp phần tìm hiểu sự liên quan cũng như ảnh hưởng của tai biên mạch máu não ở phụ nữ mang thai và hậu sản chúng tôi thực hiên đề tài: “Nhận xét chẩn đoán, xử trí Tai Biến Mạch Máu Não ở phụ nữ mang thai và thời kỳ hậu sản tại khoa Thần Kinh bệnh viện Bạch Mai (Từ 2004 – 2008)” nhằm hai mục tiêu:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của tai biến mạch máu não ở phụ nữ mang thai và trong thời kỳ hậu sản tại khoa Thần Kinh bênh viên Bạch Mai từ 2004 – 2008.
2. Nhận xét chẩn đoán và xử trí tai biến mạch não ở phụ nữ mang thai và thời kỳ hậu sản từ 2004 – 2008 tại khoa thần kinh bệnh viện Bạch Mai.
ĐẶT VẤN ĐỂ 1
Chương 1: TổNG QUAN 3
1.1. Giải phẫu mạch máu não 3
1.1.1. Hê thống đông mạch não 3
1.1.2. Đông mạch cảnh trong 3
1.1.3. Đông mạch não trước 3
1.1.4. Đông mạch não giữa 3
1.1.5. Đông mạch thông sau 4
1.1.6. Đông mạch mạch mạc trước 4
1.2. Động mạch thân nền 4
1.2.1. Đông mạch tiểu não trên 5
1.2.2. Đông mạch tiểu não trước dưới 5
1.2.3. Đông mạch tiểu não sau dưới 5
1.2.4. Đông mạch não sau 5
1.3. Tuần hoàn bàng hệ của não 5
1.4. Hệ tĩnh mạch não 6
1.5. Thay đổi sinh lý khi mang thai và sinh đẻ 9
1.5.1. Thay đổi về hê thống tuần hoàn 9
1.5.2. Thay đổi hê thống đông máu 10
1.5.3. Thay đổi sinh lý, sinh hoá và giải phẫu xảy ra suốt quá trình mang thai ảnh
hưửng tới toàn bô hê cơ quan chính 10
1.6. Tai biến mạch máu não ở phụ nữ mang thai và sau sinh 11
1.6.1. Những yếu tố thuận lợi 11
1.6.2. Các thể tai biến mạch máu não đặc biệt ở phụ nữ mang thai và sau sinh ..11
1.6.3. Tình hình nghiên cứu tai biến mạch máu não ở phụ nữ mang thai và sau
sinh trên thế” giới 16
1.7. Tình hình nghiên cứu tai biến mạch máu não ở phụ nữ mang
thai và sau sinh tại Việt Nam 17
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 19
2.1. Đối tượng nghiên cứu 19
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bênh nhân 19
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 19
2.2. Phương pháp nghiên cứu 20
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 20
2.2.2. Cách thức tiến hành 20
2.3. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu 23
2.4. Đạo đức trong nghiên cứu 23
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN cứu 24
3.1. Phân bố tuổi mẹ 24
3.2. Phân bố nghề nghiệp của mẹ 25
3.3. Phân bố số lần mang thai 26
3.4. Xếp loại thời điểm xảy ra Tai Biến Mạch Não đối với thời điểm
thai, sản 27
3.5. Xếp loại thời điểm bị Tai Biến Mạch máu não trong năm 29
3.6. Bệnh lý nền của sản phụ trước khi mang thai 30
3.7. Triệu chứng lâm sàng thời kỳ khởi phát 31
3.8. Phân bố các triệu chứng lâm sàng thời kỳ toàn phát 32
3.9. Phân loại các nguyên nhân của Nhồi máu Não 33
3.10. Phân định theo thời gian của các trường hợp Nhồi máu Não trong suốt quá trình mang thai và sau sinh dựa theo nguyên nhân …34
3.11. Xếp loại các nguyên nhân gây Xuất Huyết Não theo từng năm
ỏ phụ nữ mang thai và sau sinh 35
3.12. Phân định theo thời gian của những trường hợp Xuất Huyết
Não trong suốt quá trình mang thai và sau sinh dựa theo nguyên nhân 36
3.13. Xếp loại thời điểm khởi phát so với thời điểm chụp phim 37
3.14. Xếp loại chỉ định điều trị tai Biến Mạch Máu Não ở mẹ 38
3.15. Xếp loại kết quả điều trị với mẹ bị Tai Biến Mạch Máu Não 39
3.16. Các ca tử vong mẹ 40
3.17. Liên quan giữa tử vong mẹ với kết quả chụp film 41
3.18. Thời điểm mẹ tử vong so với thời gian lúc khởi phát tai biến
mạch máu não 41
3.19. số lượng ca tử vong mẹ theo từng năm 42
3.20. Bảng xếp loại xử trí với thai ở mẹ bi tai Biến Mạch Máu Não 42
Chương 4: BÀN LUẬN 44
4.1. Tuổi mẹ bi Tai Biến Mạch Máu Não ở phụ nữ mang thai và sau sinh 44
4.2. Nghề nghiêp của mẹ 44
4.3. Số lần mang thai 45
4.4. Thời điểm xảy ra tai Biến Mạch Máu Não ở người mẹ mang
thai và sau sinh 45
4.5. Thời điểm bi tai Biến Mạch Máu Não ở các tháng trong năm 45
4.6. Bênh lý nền của sản phụ trước khi mang thai bi Tai Biến Mạch
Máu Não 46
4.7. Triêu chứng lâm sàng 46
4.8. Chẩn đoán hình ảnh 46
4.9. Các thể tai Biến Mạch Máu Não 48
4.9.1. Nhồi máu não 49
4.9.2. Xuất huyết não 54
4.10. Các ca tử vong do tai Biến Mạch Máu Não 56
4.11. Phương pháp điều tri đối với mẹ bi Tai Biến Mạch Máu Não: 56
4.12. Các trường hợp tử vong mẹ 57
4.13. Kết quả xử trí đối với thai: 57
KẾT LUẬN 58
KIẾN NGHỊ 60
TÀI LIỆU THAM KHẢQ
PHỤ LỤC