Nhận xét đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và điều trị hạ Natri máu ở bệnh nhân TBMN

Tai biến mạch não (TBMN) là nguyên nhân tử vong đứng thứ 3 cho người bệnh chỉ sau bệnh ung thư và tim mạch [4]. TBMN để lại những di chứng nặng nề tinh thần và thể chất, là gánh nặng tài chính cho gia đình BN và xã hội. Ngày nay khi xã hội phát triển, tỷ lệ TBMN ngày càng gia tăng cùng với các bệnh tiểu đường, rối loạn mỡ máu và bệnh tăng huyết áp.
Hạ Natri máu là rối loạn điện giải thường gặp ở BN TBMN [46] triệu chứng của hạ Natri máu bao gồm các triệu chứng thần kinh thường lẫn với triệu chứng của TBMN. Do đó hạ Natri máu là một rối loạn điện giải thường bị bỏ sót, hậu quả gây nên tình trạng phù não [21] và làm nặng thêm tình trạng của bệnh nhân (BN) dẫn tới tăng tỷ lệ tử vong, giảm khả năng bình phục của bệnh nhân TBMN [46].
Trong TBMN hai hội chứng gây hạ Natri máu cấp: hội chứng tăng tiết hormon chống bài niệu không tương xứng (SIADH: Syndrome of inappropriate antidiuretic hormone) và hội chứng mất muối não (CSWS: Cerebral salt wasting syndrome). Hai hội chứng này có cơ chế bệnh sinh và phương pháp điều trị khác nhau.
Ở nước ngoài hạ natri máu là một biến chứng thường gặp ở các bệnh nhân sau chấn thương sọ não, và xuất huyết dưới nhện nằm điều trị ở các đơn vị chăm sóc tích cực chuyên khoa thần kinh (Neurologic intensive care unit) [46] [47]. Các nghiên cứu đã chứng minh hạ natri máu là nguyên nhân gây tăng áp lực nội sọ kéo dài ở bệnh nhân bị chấn thương sọ não, tăng tỷ lệ co thắt mạch não ở bệnh nhân xuất huyết dưới nhện, kéo dài thời gian nằm viện của bệnh nhân [40].Từ 1998 có các nghiên cứu nhằm phát hiện sớm hạ natri máu ở bệnh nhân xuất huyết dưới nhện[38] và các thử nghiệm thuốc trên lâm sàng để điều trị rối loạn điện giải này[51].
Ở Việt Nam các nghiên cứu rối loạn natri máu chưa nhiều chỉ tập trung đối tượng nhi khoa, từ 2002 bệnh nhân hạ natri máu ở đơn vị Hồi sức cấp cứu hạ natri ở bệnh nhân TBMN gặp thường xuyên hơn[20], tuy nhiên ở nước ta do điều kiện kỹ thuật còn hạn chế chưa tiến hành xét nghiệm các marker giúp phát hiện sớm hạ natri máu. Do vậy chúng tôi tiến hành đề tài: “Nhận xét đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và điều trị hạ Natri máu ở bệnh nhân TBMN ” nhằm mục đích:
–     Nhận xét đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng hạ Natri máu ở bệnh•    •    o    ‘    •    o    •  
nhân TBMN.
–    Nhận xét kết quả điều trị hạ Natri máu ở bệnh nhân TBMN.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ     1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN    3
1.1    Đại cương Tai biến mạch não     3
1.1.1    Định nghĩa của TCYTTG    3
1.1.2    Dịch tễ TBMMN    3
1.1.3    Đặc điểm lâm sàng TMMN    4
1.2    Đại cương về ion natri    7
1.2.1    Sự phân bố của natri trong cơ thể     7
1.2.2    Cân bằng Natri     8
1.2.3    Vai trò của natri    9
1.2.4    Điều hòa cân bằng natri    9
1.2.5    Điều hoà cân bằng nước    13
1.3    Hạ Natri máu      14
1.3.1    Định nghĩa    14
1.3.2    Sinh lý bệnh    14
1.3.3    Phân loại hạ Natri máu    15
1.3.4    Các nguyên nhân gây giảm Natri máu chung    15
1.3.4    Nguyên nhân gây giảm Natri máu TBMN    17
1.3.5    Họi chứng SiAdH     20
1.3.6    Hội chứng CSWS     20
1.4    Một số nghiên cứu hạ Natri máu ở nước ngoài    21
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU    25
2.1    Đối tượng nghiên cứu    25
2.1.1    Tiêu chuẩn chọn BN    25
2.1.2    Tiêu chuẩn loại trừ BN    25
2.2    Phương pháp nghiên cứu    25
2.2.1    Hành chính. Xếp loại BN theo tuổi giới     26
2.2.2    Tiền sử, bệnh sử    26
2.2.3    Lâm sàng     26
2.2.4    Qua hồ sơ bệnh án phân tích các xét nghệm cận lâm sàng    26
2.2.5    Chẩn đoán nguyên nhân gây rối loạn Natri máu ở BN TBMMN .27
2.2.6    BN TBMN hạ Natri máu được chẩn đoán nguyên nhân căn nguyên 30
CHƯƠNG 3: KÉT QUẢ NGHIÊN CỨU    31
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN     58
4.1. Đặc điểm dịch tễ học lâm sàng    SS
4.1.1. Giới    SS
4.1.2    Tuổi     SS
4.2    Thời điểm hạ natri máu     SS
4.3. Nguyên nhân gây hạ natri máu    S9
4.4    Đối chiếu kết quả CT sọ não, Cộng hưởng từ, CT sọ đa dẫy    S9
4.5    Đặc điểm lâm sàng hạ natri máu ở bệnh nhân tai biến mạch não cấp    .ÓC
4.5.1    Trong SC Bệnh nhân hạ natri máu trong 4S giờ đầu    ÓC
4.5.2     Có VÓ Bệnh nhân hạ natri máu sau 4S giờ chúng tôi đánh giá từng loại TMBN     Ó1
4.Ó. Nhận xét đặc điểm lâm sàng 3S bệnh nhân TBMN hạ natri máu được
làm xét nghiệm chẩn đoán và chụp CT    sọ kiểm tra    Ó4
4.Ó.1 Lâm sàng    Ó4
4.Ó.2 Cận lâm sàng    ÓÓ
4.V Nhận xét điều trị hạ natri máu trong TBMN    ÓÓ
4.V.1 Điều trị hạ natri máu XH não    ÓÓ
4.V.2 Điều trị hạ natri máu ở bệnh nhân NMN     ÓV
4.V.3 Điều trị hạ natri máu ở bệnh nhân XHDN     ÓV
4.V.4 Nhận xét điều trị hôn mê do hạ natri máu ở bệnh nhân TBMN cấp    … ÓS
KÉT LUẬN    69
KIÉN NGHỊ    71
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC