Nhận xét mối tương quan giữa nồng độ psa và tổn thương xương trong ung thư tiền liệt tuyến

Nhận xét mối tương quan giữa nồng độ psa và tổn thương xương trong ung thư tiền liệt tuyến
Trịnh Lê Huy1, Lê Việt2
1 Trường Đại học Y Hà Nội
2 Bệnh viện K
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Nghiên cứu mô tả, hồi cứu trên 77 bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt được điều trị tại khoa Phẫu thuật Tiết niệu, bệnh viện K. Nhóm bệnh nhân có nồng độ PSA > 20 ng/mL chiếm tỷ lệ 40,2%. Trong 77 bệnh nhân, tỷ lệ tổn thương nghi ngờ di căn xương ở nhóm bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt có nồng độ PSA >20 ng/mL, PSA 10 – 20 ng/mL, PSA < 10 ng/mL lần lượt là 35,1%, 15,5% và 3,9%. Có 42 bệnh nhân phát hiện tổn thương nghi ngờ di căn trên xạ hình xương, trong đó có 27 bệnh nhân có nồng độ PSA toàn phần > 20 ng/mL (64,2%). 26 bệnh nhân trong số 27 bệnh nhân này có tổn thương xương ≥ 2 ổ. Có mối tương quan giữa nồng độ PSA toàn phần của bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt và số tổn thương xương nghi ngờ di căn xương trên xạ hình xương với r = 0,63. Tóm lại, nồng độ PSA toàn phần trong máu có giá trị tiên lượng kết quả xạ hình xương. Vì vậy, xạ hình xương là phương pháp nên được chỉ định để chẩn đoán các tổn thương sớm ở xương do ung thư tuyến tiền liệt ở bệnh nhân có nồng độ PSA trong máu cao.

Theo thống kê của GLOBOCAN 2020, ung thư tuyến tiền liệt đứng hàng đầu trong các ung thư hệ tiết niệu và đứng thứ hai trong các bệnh ung thư ở nam giới chỉ sau ung thư phổi với tỷ lệ mới mắc và tử vong tính chung trên toàn thế giới là 30,7/100000 và 7,7/100000 nam giới.1Tại Việt Nam, ung thư tuyến tiền liệt cũng đứng hàng đầu trong các ung thư đường tiết niệu và đứng thứ năm trong các bệnh ung thư ở nam giới với tỉ lệ mới mắc là 12,2/100000 nam giới1. Di căn xương là vị trí di căn thường gặp nhất trong  ung  thư  tuyến  tiền  liệt.2  Việc  phát  hiện sớm di căn xương là rất quan trọng trong lâm sàng giúp thầy thuốc chẩn đoán đúng giai đoạn bệnh, đưa ra phác đồ điều trị thích hợp và tiên lượng bệnh phù hợp. PSA là một protein được sản xuất bởi các tế bào của tuyến tiền liệt. Định lượng PSA có giá trị như một test sàng lọc ung thư  tiền  liệt  tuyến  đồng  thời  có  giá  trị  trong đánh giá kết quả điều trị và theo dõi sau điều trị.3 Nghiên cứu tổn thương di căn xương của ung thư tiền liệt tuyến và mối liên quan giữa nồng độ PSA và di căn xương đã được nhiều tác giả nước ngoài đề cập đến. Hiện nay, ở Việt Nam chưa có nghiên cứu nào đầy đủ, hệ thống về vấn đề này. Vì vậy, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài với mục tiêu nhận xét mối tương quan giữa nồng độ PSA và tổn thương di căn xương trong ung thư tuyến tiền liệt.