Nhận xét thực trạng chẩn đoán và điều trị nhiễm khuẩn hạt tophi ở bệnh nhân gút
Luận văn Nhận xét thực trạng chẩn đoán và điều trị nhiễm khuẩn hạt tophi ở bệnh nhân gút tại khoa Cơ Xương Khớp Bệnh viện Bạch Mai. Gút là bệnh lý rối loạn chuyển hoá gây ra bởi tình trạng lắng đọng acid uric ở các mô do tăng nồng độ acid uric máu, bệnh có các triệu chứng lâm sàng chính là viêm khớp do gút, hạt tophi, bệnh thận do gút và sỏi uric [1], [2]. Bệnh gút hiện nay có tỷ lệ cao, đặc biệt ở các nƣớc đang phát triển do chế độ ăn uống không đƣợc kiểm soát. Bệnh có xu hƣớng tăng lên, theo các nghiên cứu tại Anh tỷ lệ gút đã tăng từ 0,14 % năm 1975 lên 1,4% năm 2005 [3]. Bệnh gặp chủ yếu ở nam giới, tuổi trung niên. Tại Việt Nam trong giai đoạn 1978-1989 tỷ lệ bệnh gút chiếm 1,5% các BN mắc bệnh cơ xƣơng khớp và theo một nghiên cứu về mô hình bệnh tật tại khoa cơ xƣơng khớp bệnh viện Bạch Mai trong 10 năm (1991-2000) thì gút chiếm tỷ lệ là 8,57% [4].Hạt tophi là một triệu chứng lâm sàng đặc trƣng của gút mạn tính. Hạt này là hậu quả của hiện tƣợng lắng đọng tinh thể urat ở mô liên kết, có thể loét vỡ, nhiễm khuẩn tại chỗ và có thể là đƣờng vào của một nhiễm khuẩn huyết.
Tình trạng hạt tophi vỡ ở các nƣớc phát triển hiếm gặp song ở Việt Nam tình trạng này khá phổ biến do bệnh nhân ở nƣớc ta thƣờng đƣợc chẩn đoán muộn, bệnh nhân không tuân thủ điều trị. Hạt tophi vỡ thƣờng chảy chất trắng nhƣ phấn nên khó xác định đƣợc tình trạng nhiễm khuẩn nếu
chỉ xem xét về mặt đại thể. Mục tiêu điều trị của nhiễm khuẩn hạt tophi là giải quyết tình trạng nhiễm khuẩn, trong đó việc chọn lựa kháng sinh sửdụng rất quan trọng, ngoài ra cần điều trị cơn gút cấp và bệnh lý kèm theo nếu có.Hiện nay dƣờng nhƣ chƣa có nghiên cứu nào về chẩn đoán và điều trịnhiễm khuẩn hạt tophi tại Việt nam. Chúng tôi đã tiến hành đề tài: ―Nhận xét thực trạng chẩn đoán và điều trị nhiễm khuẩn hạt tophi ở bệnh nhân gút tại khoa Cơ Xương Khớp Bệnh viện Bạch Mai” nhằm hai mục tiêu sau:
1. Mô tả đặc điểm hạt tophi vỡ ở bệnh nhân gút đƣợc điều trị tại khoa Cơ Xƣơng Khớp Bệnh viện Bạch Mai nhằm phát hiện các triệu chứng chính
phân biệt tình trạng nhiễm khuẩn hạt tophi hoặc không.
2. Nhận xét quá trình điều trị nhiễm khuẩn hạt tophi ở đối tƣợng trên
MỤC LỤC
CHƢƠNG 1 ………………………………………………………………………………….. 10
TỔNG QUAN ………………………………………………………………………………. 10
1.1. Định nghĩa, phân loại và tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh gút ……….. 10
1.1.1. Định nghĩa …………………………………………………………………. 10
1.1.2. Dịch tễ học bệnh gút ……………………………………………………. 10
1.1.3. Bệnh nguyên và cơ chế bệnh sinh …………………………………. 10
1.1.4. Phân loại gút ………………………………………………………………. 12
1.1.5. Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh gút …………………………………….. 15
1.2. Đặc điểm LS, cận lâm sàng của nhiễm khuẩn hạt tophi …………. 16
1.2.1. Lâm sàng ……………………………………………………………………. 16
1.2.2. Cận lâm sàng ……………………………………………………………… 16
1.3. Điều trị …………………………………………………………………………….. 17
1.3.1. Nguyên tắc điều trị ……………………………………………………… 17
1.3.2. Điều trị cụ thể …………………………………………………………….. 17
1.4. Tình hình nghiên cứu về bệnh gút trên thế giới và ở VN ……….. 21
1.4.1. Trên thế giới ………………………………………………………………. 21
1.4.2. Tại Việt Nam ……………………………………………………………… 21
CHƢƠNG 2 ………………………………………………………………………………….. 23
ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………………………… 23
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu ………………………………………………………… 23
2.2.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân …………………………………….. 23
2.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ:……………………………………………………… 23
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ……………………………………………………. 23
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu …………………………………………………….. 23
2.2.2. Các bƣớc tiến hành nghiên cứu …………………………………….. 23
2.2.3. Xử lý số liệu ………………………………………………………………. 26
CHƢƠNG 3 ………………………………………………………………………………….. 27
5
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU …………………………………………………………….. 27
3.1. Đặc điểm bệnh nhân nghiên cứu …………………………………………. 27
3.1.1. Phân bố về giới. ………………………………………………………….. 27
3.1.2. Phân bố theo tuổi ………………………………………………………… 27
3.1.3. Thời gian mắc bệnh ………………………………………………………… 27
3.1.4. Thời gian xuất hiện hạt tophi ………………………………………… 27
3.1.5. Yếu tố nguy cơ và bệnh lý kèm theo ……………………………… 28
3.2. Đặc điểm tổn thƣơng xƣơng khớp và hạt tophi hiện tại ………….. 28
3.2.1. Sƣng đau khớp ……………………………………………………………. 28
3.2.2. Hạt tophi ……………………………………………………………………. 30
3.3. Hội chứng nhiễm trùng ………………………………………………………. 33
3.3.1. Toàn thân: ………………………………………………………………….. 33
3.3.2. Tại chỗ ………………………………………………………………………. 34
3.4. Một số biểu hiện khác ……………………………………………………….. 36
3.5. So sánh đặc điểm bệnh nhân theo tình trạng nhiễm khuẩn ……… 37
3.5.1. So sánh đặc điểm BN theo tình trạng NK tại chỗ ……………. 37
3.5.2. So sánh đặc điểm BN theo tình trạng mô bệnh học …………. 38
3.5.3. So sánh đặc điểm BN theo chất chảy từ hạt tophi vỡ ……….. 38
3.6. Điều trị …………………………………………………………………………….. 39
3.6.1. Thời gian điều trị ………………………………………………………… 39
3.6.2. Điều trị nhiễm khuẩn …………………………………………………… 40
3.6.3. Điều trị gút …………………………………………………………………. 41
3.7. Kết quả điều trị …………………………………………………………………. 43
CHƢƠNG 4 ………………………………………………………………………………….. 44
BÀN LUẬN …………………………………………………………………………………. 44
4.1. Đặc điểm bệnh nhân nghiên cứu …………………………………………. 44
4.1.1. Giới …………………………………………………………………………… 44
4.1.2. Tuổi …………………………………………………………………………… 44
4.1.3. Thời gian mắc bệnh gút ……………………………………………….. 45
6
4.1.4. Thời gian xuất hiện hạt tophi ………………………………………… 45
4.1.5. Yếu tố nguy cơ và bệnh lý đi kèm …………………………………. 45
4.2. Đặc điểm tổn thƣơng xƣơng khớp và hạt tophi ……………………… 49
4.2.1 Sƣng đau khớp ……………………………………………………………. 49
4.2.2 Hạt tophi ……………………………………………………………………. 49
4.3 Hội chứng nhiễm trùng ………………………………………………………. 50
4.3.1. Toàn thân …………………………………………………………………… 51
4.3.2. Tại chỗ ………………………………………………………………………. 52
4.4 Một số biểu hiện khác ………………………………………………… ……54
4.4.1. Acid uric máu …………………………………………………………….. 54
4.4.2. Cấy dịch khớp …………………………………………………………….. 54
4.5 So sánh đặc điểm BN theo tình trạng nhiễm khuẩn ……………….. 55
4.6 Điều trị …………………………………………………………………………….. 56
4.6.1. Thời gian điều trị ………………………………………………………… 56
4.6.2. Điều trị nhiễm khuẩn …………………………………………………… 56
4.6.3. Điều trị gút ………………………………………………………………… 58
4.6.4. Kết quả điều trị …………………………………………………………… 59