Nhận xét tỷ lệ tiền Đái tháo đường và các yếu tố nguy cơ tại khoa Khám chữa bệnh theo yêu cầu – Bệnh viện Bạch Mai

Tiền đái tháo đường là tình trạng đường máu cao hơn mức bình thường nhưng chưa đủ đến mức chẩn đoán ĐTĐ khi làm xét nghiệm đường máu lúc đói hoặc nghiệm pháp dung nạp glucose. Tiền ĐTĐ bao gồm: Rối loạn dung nạp glucose (Impaired Glucose Tolerance – IGT) và Rối loạn glucose máu lúc đói (Impaired Fasting Glucose – IFG). [10]

Trên thế giới đã có nhiều thống kê về tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ và tình trạng tiền ĐTĐ.

Tại Hoa Kỳ, số liệu theo National Diabetes Fact Sheet, 2011. [55]

– Có tổng số 25,8 triệu người mắc ĐTĐ, chiếm 8,3% dân số.

– Đã được chẩn đoán 18,8 triệu người.

– Chưa được chẩn đoán là 7 triệu người.

– Tiền ĐTĐ là 79 triệu người, chiếm 25,4% dân số.

– Năm 2010, phát hiện mắc mới là 1,9 triệu người trên 20 tuổi.

Ở Singapore, theo NHS 2004, có tới 12 % dân số ở tuổi từ 18 đến 69 bị tiền ĐTĐ. [56]

Ở Việt Nam hiện chưa có nhiều nghiên cứu được thông báo về tình trạng tiền ĐTĐ. Tuy nhiên, theo ước tính có khoảng 12% dân số đang ở trong giai đoạn tiền ĐTĐ và hầu hết với nhóm này việc tiến triển thành ĐTĐ sẽ diễn ra trong vòng 10 năm tiếp theo, 50% trong số đó sẽ có nguy cơ về tim mạch hoặc đột quỵ. [2]

Trong giai đoạn tiền ĐTĐ, nhiều cơ quan, tổ chức trong cơ thể đã bắt đầu bị tổn thương. Những người tiền ĐTĐ nếu không được phát hiện sớm sẽ tiến triển thành bệnh ĐTĐ, dẫn đến việc điều trị rất tốn kém và có nguy cơ gây nhiều biến chứng nặng nề như: những biến chứng ở mắt, suy thận, tai biến mạch máu não, thiếu máu cơ tim, tăng huyết áp, các biến chứng thần kinh, vết thương lâu lành, loét bàn chân và cắt cụt chi [2]

Tiền ĐTĐ có thể phòng chống tiến triển thành ĐTĐ thực sự bằng cách thay đổi lối sống, chế độ dinh dưỡng và có thể dự phòng bằng thuốc. Chính vì vậy việc nghiên cứu về tiền ĐTĐ và phát hiện các yếu tố nguy cơ tiền ĐTĐ là rất quan trọng.

Để góp phần phát hiện và đánh giá tỷ lệ tiền ĐTĐ và các yếu tố nguy cơ, từ đó đưa ra những kiến nghị phù hợp nhằm ngăn chặn tiền ĐTĐ tiến triển thành bệnh ĐTĐ và hạn chế các biến chứng của bệnh, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nhận xét tỷ lệ tiền Đái tháo đường và các yếu tố nguy cơ tại khoa Khám chữa bệnh theo yêu cầu – Bệnh viện Bạch Mai“. Thực hiện đề tài này chúng tôi nhằm các mục tiêu sau:

1. Nhận xét tỷ lệ tiền Đái tháo đường tại khoa Khám chữa bệnh theo yêu – Bệnh viện Bạch Mai.

2. Tìm hiểu một số yếu tố nguy cơ ở người tiền Đái tháo đường.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 15

1.1. KHÁI QUÁT VỀ TIỀN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG 15

1.1.1. Lịch sử bệnh Đái tháo đường 15

1.1.2. Định nghĩa và tiêu chuẩn chẩn đoán ĐTĐ 16

1.1.3. Định nghĩa và tiêu chuẩn chẩn đoán tiền ĐTĐ 17

1.1.4. Nghiệm pháp dung nạp glucose 18

1.2. CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ TIỀN ĐTĐ 18

1.2.1. Tuổi 19

1.2.2. Giới 20

1.2.3. Thừa cân và béo phì 20

1.2.4. Tiền sử gia đình ĐTĐ 22

1.2.5. Tiền sử ĐTĐ thai kỳ hoặc đẻ con nặng cân 22

1.2.6. Tăng huyết áp 23

1.2.7. Rối loạn Lipid máu 24

1.2.8. Ít hoạt động thể lực 25

1.2.9. Chế độ ăn, hút thuốc lá, uống rượu bia 26

1.2.10. Chủng tộc người có nguy cơ bị ĐTĐ type 2 cao 27

1.3. CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG BỆNH VÀ CAN THIỆP 27

1.3.1. Chế độ luyện tập 27

1.3.2 Giảm cân 28

1.3.3. Điều chỉnh chế độ ăn 29

1.3.4. Bỏ thuốc lá, rượu 29

1.3.5. Điều trị THA, rối loạn lipid 30

1.4. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ TIỀN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG 31

1.4.1 Các nghiên cứu ngoài nước 31

1.4.2 Nghiên cứu trong nước 33

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35

2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 35

2.1.1. Đối tượng 35

2.1.2. Địa điểm nghiên cứu 36

2.1.3. Thời gian nghiên cứu 36

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 36

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 36

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp mô tả cắt ngang 36

2.2.2. Xác định cỡ mẫu 36

2.2.3. Các bước tiến hành 36

2.2.3. Các kỹ thuật áp dụng trong nghiên cứu 37

2.2.4. Các tiêu chuẩn đánh giá được áp dụng trong nghiên cứu 40

2.2.5. Các biến số cần thu thập trong nghiên cứu 42

2.2.6. Các biện pháp khống chế sai số 43

2.2.7. Xử lý số liệu 43

2.2.8. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu 43

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 45

3.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG NHÓM NGHIÊN CỨU 45

3.1.1. Tuổi 45

3.1.2. Giới tính 46

3.1.3. BMI 46

3.1.4. Vòng eo 48

3.1.5. Huyết áp 49

3.1.6. Tiền sử gia đình ĐTĐ 50

3.1.7. ĐTĐ thai kỳ hoặc đẻ con nặng cân 51

3.2. Lipid máu 51

3.2.1. Giá trị trung bình của các chỉ số lipid máu 51

3.2.2. Tỷ lệ rối loạn lipid máu theo các thành phần lipid 52

3.2.3. Tỷ lệ rối loạn lipid máu theo nhóm tuổi 53

3.3. Đặc điểm glucose máu của nhóm nghiên cứu 53

3.3.1. Đặc điểm glucose máu lúc đói theo giới 53

3.3.2. Đặc điểm đường máu lúc đói theo nhóm tuổi 54

3.3.3. Đặc điểm G2 theo giới 55

3.3.4. Đặc điểm G2 theo nhóm tuổi 55

3.3.5. Kết quả G2 trên những người có IFG 56

3.4. Tiền đái tháo đường, đái tháo đường và một số yếu tố liên quan 56

3.4.1. Tiền ĐTĐ, ĐTĐ và giới 57

3.4.2. Tiền ĐTĐ, ĐTĐ và tuổi 58

3.4.3. Tiền ĐTĐ, ĐTĐ và BMI 59

3.4.4. Tiền ĐTĐ, ĐTĐ và vòng eo 60

3.4.5. Tiền ĐTĐ, ĐTĐ và tăng HA 61

3.4.6. Tiền ĐTĐ, ĐTĐ và tiền sử gia đình ĐTĐ 63

3.4.7. Tiền ĐTĐ, ĐTĐ và tiền sử đẻ con nặng cân, ĐTĐ thai kỳ 64

3.4.8. Tiền ĐTĐ, ĐTĐ và rối loạn lipid máu 66

Chương 4: BÀN LUẬN 68

4.1. VỀ ĐẶC ĐIỂM MẪU NGHIÊN CỨU 68

4.1.1. Cỡ mẫu: 68

4.1.2. Về tuổi và giới 69

4.1.3. Về các chỉ số nhân trắc 70

4.2. VỀ TỶ LỆ MẮC TIỀN ĐTĐ VÀ ĐTĐ 71

4.2.1. Dựa vào đường máu lúc đói 71

4.2.2. Dựa vào nghiệm pháp dung nạp glucose 72

4.3. VỀ CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ TIỀN ĐTĐ, ĐTĐ 73

4.3.1. Tuổi 73

4.3.2. Giới 74

4.3.3. BMI 75

4.3.4. VE 76

4.3.5. Tiền sử gia đình ĐTĐ 77

4.3.6. Tiền sử ĐTĐ thai kỳ, đẻ con nặng cân 78

4.3.7. Tăng HA 78

4.3.8. Tiền ĐTĐ và ĐTĐ liên quan với lipid máu 80

KẾT LUẬN 81

KIẾN NGHỊ 83

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC