Những yếu tố nguy cơ cho trẻ sơ sinh thấp cân tại bệnh viện Phụ Sản Hà Nội

Trẻ sơ sinh thấp cân (low birth weight, viết tắt LBW) là nguyên nhân cơ bản gây tử vong sơ sinh. Ngoài ra, LBW còn liên quan tới các bênh lý sơ sinh như nhiễm khuẩn đường hô hấp, suy tuần hoàn, các bênh lý đường tiêu hoá và nguy cơ kém phát triển trí lực. Nghiên cứu về LBW đã được thực hiên ở nhiều quốc gia trong thời gian vừa qua. Tại Việt Nam nhiều nghiên cứu về LBW ở cộng đổng hoặc trên dữ liêu ở bênh viên đã được tiến hành. Các nghiên cứu đã đạt đựoc một số thành công, tuy nhiên còn một số tổn tại như thiết kế đa số ở dạng hổi cứu, phân tích dữ liêu còn chưa tính đến yếu tố gây nhiễu một cách đầy đủ và còn ít các nghiên cứu đề xuất giải pháp khắc phục cho phù hợp.
Nhằm đóng góp vào viêc nghiên cứu về LBW và khắc phục các nhược điểm nêu trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu về những yếu tố nguy cơ cho trẻ thấp cân tại bênh viên Phụ Sản Hà Nội, với mục tiêu xác định tỷ lê hiên tại của trẻ thấp cân và kiểm định một số yếu tố liên quan đến trẻ đẻ thấp cân tại một bênh viên chuyên nghành sản phụ khoa ở Hà Nội .
2.    ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu
2.1.    Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu bao gổm các bà mẹ đến đẻ và sơ sinh tại phòng đẻ bênh viên Phụ Sản trong thời gian từ 01/ 3 đến 31/ 5 năm 2005 loại trừ các trường hợp sau: đa thai, sảy thai <22 tuần, thai chết lưu, thai ngoài ý muốn hoặc thai dị dạng gia đình xin phá thai và các sản phụ không đổng ý tham gia vào nghiên cứu.
2.2.    Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành theo phương pháp mô tả cắt ngang và nghiên cứu bênh chứng. Tổng cộng có 1474 sản phụ đủ tiêu chuẩn đưa vào nghiên cứu.
Thu thập số liệu: Số liêu thu thập được thông qua bản ghi đã được thiết kế trước. Một nhóm nghiên cứu bao gổm 4 bác sỹ và 8 nữ hộ sinh chuyên trách cho viêc thu thập số liêu. Mỗi sản phụ khi vào phòng đẻ được phỏng vấn bằng một bản ghi với một mã số riêng biêt. Bản ghi được hoàn thành ngay sau khi sản phụ sinh con.
Các biến số nghiên cứu:
+ Cân nặng của trẻ sơ sinh được xác định ngay bằng cách cân trẻ. Trọng lượng của trẻ < 2500 g được coi là nhẹ cân. Trọng lượng < 1500 g được coi là rất nhẹ cân. Tuổi thai nhi được ước lượng và được tính theo kinh cuối cùng nếu mẹ có chu kỳ đều (28-35 ngày) và nhớ chính xác ngày kinh cuối cùng. Nếu bà mẹ không nhớ, kết quả siêu âm lần đầu tiên khi tuổi thai < 20 tuần được sử dụng để xác định tuổi thai. Thai đủ tháng được xác định khi tuổi thai đạt được đầy đủ ít nhất là 37 tuần.
+ Các yêu tố xã hội và tiền sử sản khoa bao gổm 13 biến số, trong đó biến số đáng được chú ý bao gổm thu nhập cá nhân trong gia đình và tiền sử sẩy thai tự nhiên. Theo phân loại về thu nhập:
thu nhập thấp: < 500.000đ/người/ tháng, trung bình 500-2000.000 triệu/người/ tháng, cao: > 2 triệu /người/tháng. Tiền sử sẩy thai tự nhiên được xác định là sẩy thai trước 22 tuần tuổi thai. Một số biến số thai nghén hiện tại được đánh giá như: Chiều cao mẹ thấp nếu thấp hơn 156 cm (thấp dưới trung vị của phân bố chiều cao của mẹ). Cân nặng của mẹ trước khi có thai thấp được coi là thấp nếu < 47 kg ( thấp dưới trung vị của phân bố cân nặng của mẹ trước khi có thai). Tăng cân của mẹ được coi là thấp khi số cân tăng < 0,25 kg/ tuần tuổi thai, trung bình khi số cân > 0,25 kg/ tuần và < 0,38 kg/ tuần, cao khi tăng trên 0,38 kg/ tuần. Ra máu trong nửa đầu thời kỳ thai nghén được xác định là ra máu trước 20 tuần tuổi thai. Bà mẹ cũng được hỏi về việc bổ sung viên sắt trong thời kỳ mang thai, thời điểm khám thai lần đầu, sô’ lần khám thai, nội dung cuộc khám thai và sinh hoạt tình dục khi mang thai.
+ Phân tích dữ liệu: Phân tích dữ liệu được thực hiện trên phần mềm thống kê SAS (Statistical Analysis System) version 8.2. T-test, test chính xác của Fisher, test Pearson Chi- square được sử dụng để đánh giá sự phối hợp chung với biến kết quả khi phù hợp. Các yếu tố với giá trị xác xuất p trong phân tích đơn biến nhỏ hơn 0,05 được bao hàm như là yếu tố nguy cơ trong phân tích đa biến. Hổi qui logistic ngược từng bước được sử dụng cho mỗi yếu tố nguy cơ để loại trừ các yếu tố gây nhiễu. Tỉ số