Phạm vi cấp máu da của các động mạch mũ chậu nông, sâu và động mạch cơ căng mạc đùi

Động mạch mũ chậu nông (ĐMMCN), động mạch mũ chậu sâu (ĐMMCS) và động mạch cơ căng mạc đùi (ĐMCCMĐ), nhánh của động mạch mũ đùi ngoài (ĐMMĐN), đều là những động mạch cấp máu cho mào chậu ở các mức độ khác nhau và đều có thể được dùng làm cuống mạch nuôi vạt mào chậu. Mảnh ghép mào chậu có mạch nuôi thường được sử dụng dưới dạng vạt phức hợp xương-da trong phẫu thuật tạo hình và phục hồi các tổn thương phức hợp. Sự cấp máu cho mào chậu của các động mạch nói trên đã được nghiên cứu tương đối kĩ [2, 4, 7] nhưng phạm vi cấp máu da mỗi động mạch, và nhất là mối liên quan giữa vùng cấp máu da của cả ba động mạch, còn ít được đề cập. Chúng tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm các mục tiêu:
1.    Xác định vị trí, giới hạn và kích  thước vùng  cấp  máu  da  của  ĐMMCN,  ĐMMCS  và ĐMCCMĐ
2.    Nhận xét về tương quan kích thước vùng nhuộm màu da với kích thước bóc vạt trên lâm sàng.
II.    ĐỐI   TƯỢNG   VÀ   PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU
1.    Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu này sử dụng 15 xác tươi người lớn, gồm 6 nữ và 9 nam. Trong số này, đã phẫu tích và bơm màu vào 16 ĐMMCN, 16 ĐMMCS và 6 nhánh nuôi cơ căng mạc đùi của ĐMMĐN.
2.    Phương pháp nghiên cứu
Với ĐMMCN và ĐMMCS: Rạch da bẹn để bộc lộ ĐM đùi và tìm ĐMMCN. Luồn một catheter vào ĐMMCN rồi buộc cố định. Tiếp đó, cắt ngang qua dây  chằng  bẹn  rồi  phẫu  tích  lên  trên  để  tìm ĐMMCS rồi luồn catheter thứ hai vào động mạch này. ĐMMCN và ĐMMCS cùng bên được bơm đồng thời ở 5 lần.
Với nhánh nuôi cơ căng mạc đùi của ĐMMĐN: Phẫu tích bộc lộ động mạch đùi sâu và ĐMMĐN, thắt  tất  cả  các  nhánh  của  ĐMMĐN,  chỉ  để  lại nhánh đi vào cơ căng mạc đùi rồi luồn catheter vào ĐMMĐN.
Bơm màu. Xanh methylene hoặc mực tàu pha trong gelatine nóng 5% được bơm vào các động mạch nói trên. Lượng dịch bơm thay đổi từ 20 đến 30 ml, nói chung quá trình bơm được ngừng lại khi vùng nhuộm màu da không rộng thêm. Vạch một đường viền quanh vùng nhuộm màu và đánh dấu các mốc bề mặt (mào chậu, gai chậu trước trên, mấu chuyển lớn và nếp bẹn) rồi đo các kích thước và chụp ảnh tiêu bản. Đối với các ĐMMCN và ĐMMCS  cùng  bên  được  bơm  đồng  thời,  cũng đánh giá cả vùng giao thoa của vùng nhuộm màu của các động mạch này.
Động mạch mũ chậu nông (ĐMMCN), động mạch mũ chậu sâu (ĐMMCS) và động mạch cơ căng mạc đùi (ĐMCCMĐ) đều cấp máu cho mào chậu và các vùng da quanh mào chậu nhưng địa hạt cấp máu da của chúng cần được nghiên cứu thêm. Mục tiêu: (1) Xác định vị trí, giới hạn và kích thước vùng cấp máu da của mỗi động mạch; (2) Nhận xét về tương quan kích thước vùng da nhuộm màu với kích thước bóc vạt trên lâm sàng. Đối tượng và phương pháp: Bơm màu vào 16 động mạch mũ chậu nông, 16 động mạch mũ chậu sâu và 6 động mạch cơ căng mạc đùi của 15 xác tươi người lớn. Kết quả: vùng của động mạch mũ chậu nông phân bố quanh nếp bẹn và mào chậu, có kích thước 10,1 x 16 cm; của động mạch mũ chậu sâu hạn chế quanh mào chậu, có kích thước 12,8 x 17,1 cm; và của động mạch cơ căng mạc đùi chiếm phần trên mặt ngoài đùi, có kích thước 9 – 15 x 15 x 30 cm. Kết luận: Sự cấp máu da của động mạch mũ chậu sâu không thuận lợi cho việc lấy vạt chậu xương-da nhưng động mạch mũ chậu nông có thể được sử dụng cùng động mạch mũ chậu sâu để tăng cường cấp máu da; sự cấp máu của động mạch cơ căng mạc đùi cho phần xa mặt ngoài đùi không đáng tin cậy.