Phân lập resveratrol và emodin từ cốt khí củ (Poĩygonum cuspỉdatum Sieb et Zucc) trồng ở Việt Nam

 Phân lập resveratrol và emodin từ cốt khí củ (Poĩygonum cuspỉdatum Sieb et Zucc) trồng ở Việt Nam

Nguyển Hải Nam, Lã Hải Chung

Bộ môn Hóa Dược và Trung tâm Nghiên cứu & Phát triển thuôc mới – Trường ĐH Dược Hà Nội 13 Lê Thánh Tông, Q. Hoàn Kiêm, Hà Nội

Đặt vấn đề

Resveratrol (ừans-3,5,4’ – trihydroxystilben) là một polyphenol tự nhiên trong nhóm lớn các phy-toalexin. Resveratro! là một sản phẩm chuyển hóa có trong một số loại nho, thông, lạc … í1-2]. Ngoài ra resveratroí còn được tìm thấy có hàm lượng khá cao trong cốt khí củ (Polygonum cuspidatum Sieb et Zucc, họ rau răm, Polygonaceae) ỉ3), một cây thuốc sử dụng nhiều trong Y học cổ truyền phương đông để điếu trị một số bệnh vể gan và tim.

Nhiều nghiên cứu đã công bố các hoạt tính sinh học quan trọng của resveratrol như phòng ung thư, chống oxi hóa và phòng các bệnh về tim mạch [4’7l Sự có mặt của resveratrol trong rượu vang đỏ đã được coi là lời giải thích cho “Nghịch tý của người Pháp” (hiện tượng người Pháp uống nhiều rượu vang và khẩu phẩn ăn chứa rất nhiều chất béo nhưng tỷ lệ bị bệnh tim mạch lại thấp hơn so với tỷ lệ trung bình của thế giới) [8].

Trong nghiên cứu sàng lọc các cây thuốc Việt Nam chúng tôi cũng thấy dịch chiết methanol của Cốt khí củ có hoạt tính chống oxy hoá I9] và ức chế NF-kB (là một yếu tố quan trọng tham gia vào quá trình viêm) ỉ10l khá mạnh.

Với các tác dụng sinh học trẽn, resveratrol đã được đưa vào thành phần một sô’ thực phẩm chức năng phòng các bệnh ung thư và tim mạch. Nguồn cung cấp resveratrol có thể là tổng hợp toàn phần í11). Tuy nhiên phương pháp tổng hợp toàn phần khá phức tạp và hiệu quả kinh tế không cao. Vì vậy nhiều chế phẩm đã dùng dịch chiết cốt khí củ như một nguồn nguyên liệu resveratrol.

Nhằm mục đích sử dụng cốt khí củ trồng ở Việt Nam làm nguồn nguyên liệu resveratrol chúng tỏi đã tiến hành phân lập và xác định hàm lượng resveratrol trong dịch chiết ethanol của cốt khí củ. Song song, để phục vụ cho việc chuẩn hóa nguồn dược liệu sau này chúng tôi cũng đã phân lập một thành phần chính trong cốt khí củ là emodin. Bài báo này thông báo kết quả phân lập resveratrol, emodin và khẳng định cấu trúc của hai thành phần trên trong Cốt khí củ trổng ở Việt Nam.