Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện Đa khoa khu vực Ngọc Lặc tỉnh Thanh Hóa năm 2017

Luận văn thạc sĩ y học Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện Đa khoa khu vực Ngọc Lặc tỉnh Thanh Hóa năm 2017.Thuốc đóng vai trò quan trọng trong chăm sóc sức khỏe, là một trong những yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng khám chữa bệnh của bệnh viện. Theo một số nghiên cứu, chi phí mua thuốc chiếm khoảng 30-40% ngân sách ngành y tế của nhiều nƣớc và phần lớn số tiền đó bị lãng phí do sử dụng thuốc không hợp lý và các hoạt động cung ứng thuốc không hiệu quả [37]. Các nghiên cứu đã cho thấy tình trạng thuốc đƣợc sử dụng bất hợp lý xảy ra tại nhiều nƣớc trên thế giới [38]. Tại Việt Nam, để đảm bảo thuốc đƣợc sử dụng an toàn, hợp lý, hiệu quả, Nhà nƣớc đã ban hành nhiều văn bản pháp luật về quản lý sử dụng thuốc nhƣ các quy định về đấu thầu, danh mục thuốc đƣợc quỹ Bảo hiểm y tế thanh toán, nhiệm vụ của Hội đồng thuốc và điều trị….
Tuy nhiên, thực trạng thuốc đƣợc sử dụng tại các bệnh viện vẫn đang còn tồn tại nhiều bất cập nhƣ tình trạng lạm dụng kháng sinh và vitamin, sử dụng nhiều biệt dƣợc gốc trong kê đơn, các thuốc không thực sự cần thiết đƣợc sử dụng với tỷ lệ cao… [20]. Đây chính là một trong những nguyên nhân làm tăng chi phí điều trị, tăng phản ứng có hại của thuốc, giảm chất lƣợng điều trị và làm giảm uy tín của bệnh viện, đặc biệt là làm mất lòng tin từ ngƣời bệnh. Do đó, nghiên cứu về thực trạng thuốc đƣợc sử dụng là việc làm hết sức thiết thực để góp phần nâng cao chất lƣợng khám chữa bệnh cho nhân dân theo đúng với chủ trƣơng của Đảng và Nhà nước.

Bệnh viện đa khoa khu vực Ngọc Lặc tỉnh Thanh Hóa là bệnh viện đa khoa hạng 1 lớn nhất trên toàn tỉnh, với biên chế 500 giƣờng bệnh nhƣng số lƣợng bệnh nhân luôn trên 1000 ngƣời. Điều này dẫn đến vấn đề thuốc đƣợc lựa chọn và sử dụng càng cần đƣợc chú trọng và giám sát chặt chẽ. Tuy nhiên, cho đến nay chƣa có một đề tài nghiên cứu nào về thực trạng thuốc đƣợc sử dụng tại bệnh viện đa khoa khu vực Ngọc Lặc tỉnh Thanh Hóa. Vì vậy, với mong muốn góp phần tăng cƣờng sử dụng thuốc an toàn, hợp lý và hiệu quả, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện Đa khoa khu vực Ngọc Lặc tỉnh Thanh Hóa năm 2017” với hai mục tiêu sau:
– Phân tích cơ cấu danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện đa khoa khu vực Ngọc Lặc tỉnh Thanh Hóa năm 2017;
– Phân tích một số tồn tại trong danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện đa khoa khu vực Ngọc Lặc tỉnh Thanh Hóa năm 2017.
Từ những kết quả nghiên cứu của đề tài, đề xuất một số kiến nghị nhằm giúp bệnh viện làm cơ sở để xây dựng danh mục thuốc bệnh viện năm kế tiếp đƣợc hợp lý hơn

MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ………………………………………………………………7
DANH MỤC BẢNG……………………………………………………………………………..8
ĐẶT VẤN ĐỀ………………………………………………………………………………………1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN…………………………………………………………………..3
1.1. Một số phƣơng pháp phân tích thuốc sử dụng ………………………………… 3
1.1.1. Phƣơng pháp phân tích ABC ………………………………………………….. 3
1.1.2. Phƣơng pháp phân tích thuốc sử dụng theo nhóm tác dụng dƣợc lý4
1.2. Một số văn bản pháp quy liên quan đến danh mục thuốc sử dụng tại
bệnh viện………………………………………………………………………………………….. 5
1.2.1. Văn bản quy định chức năng, nhiệm vụ, hoạt động của các tổ chức
có trách nhiệm quản lý sử dụng thuốc ……………………………………………… 5
1.3.2. Văn bản hƣớng dẫn thực hiện các vấn đề liên quan đến sử dụng
thuốc …………………………………………………………………………………………….. 5
1.3. Thực trạng thuốc đƣợc sử dụng tại một số bệnh viện ở Việt Nam …….. 7
1.4.1. Về thực trạng kháng sinh đƣợc sử dụng……………………………………. 7
1.4.2. Về nguồn gốc xuất xứ của thuốc đƣợc sử dụng…………………………. 8
1.4.3. Về tình hình sử dụng thuốc biệt dƣợc gốc – thuốc generic ………… 9
1.4.4. Về đƣờng dùng của thuốc đƣợc sử dụng…………………………………. 10
1.4.5. Về thành phần hoạt chất của thuốc đƣợc sử dụng…………………….. 12
1.4.6. Về phân tích ABC ……………………………………………………………….. 12
1.5. Giới thiệu về Bệnh viện đa khoa khu vực Ngọc Lặc tỉnh Thanh Hóa . 13
1.5.1. Đặc điểm…………………………………………………………………………….. 13
1.5.2. Cơ sở vật chất, trang thiết bị …………………………………………………. 14
1.5.3. Mô hình bệnh tật của bệnh viện …………………………………………….. 15
CHƢƠNG 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………..17
2.1. Đối tƣợng, địa điểm, thời gian nghiên cứu……………………………………. 17
2.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu…………………………………………………………… 172.1.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu………………………………………….. 17
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ……………………………………………………………. 17
2.2.1. Các biến số nghiên cứu ………………………………………………………… 17
2.2.2. Thiết kế nghiên cứu……………………………………………………………… 20
2.2.3. Phƣơng pháp thu thập số liệu………………………………………………… 20
2.2.4. Phƣơng pháp xử lý số liệu…………………………………………………….. 20
2.2.5. Phƣơng pháp phân tích số liệu ………………………………………………. 20
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU……………………………………………….24
3.1. Phân tích cơ cấu thuốc đƣợc sử dụng tại bệnh viện đa khoa khu vực
Ngọc Lặc tỉnh Thanh Hóa năm 2017………………………………………………….. 24
3.1.1. Cơ cấu thuốc sử dụng theo tân dƣợc – chế phẩm YHCT ………….. 24
3.1.2. Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo nhóm tác dụng dƣợc lý…….. 24
3.1.3. Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo nguồn gốc xuất xứ…………… 27
3.1.4. Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo biệt dƣợc gốc – generic ……. 29
3.1.5. Cơ cấu thuốc generic sử dụng theo nhóm tiêu chí kỹ thuật……….. 29
3.1.6. Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo đơn và đa thành phần ………. 30
3.1.7. Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo đƣờng dùng…………………….. 31
3.1.8. Cơ cấu thuốc sử dụng theo phân tích ABC……………………………… 31
3.1.9. Cơ cấu thuốc sử dụng theo phân tích VEN……………………………… 32
3.2. Phân tích một số tồn tại trong việc sử dụng thuốc tại bệnh viện Đa khoa
khu vực Ngọc Lặc tỉnh Thanh Hóa năm 2017……………………………………… 35
3.2.1. Phân tích các thuốc kháng sinh sử dụng …………………………………. 35
3.2.2. Phân tích biệt dƣợc gốc sử dụng ……………………………………………. 37
3.2.3. Phân tích thuốc nhập khẩu đối chiếu với danh mục Thông tƣ 10.. 39
3.2.4. Phân tích 10 thuốc tiêm có giá trị sử dụng cao nhất …………………. 43
3.2.5. Phân tích các thuốc hạng A sử dụng ………………………………………. 44
CHƢƠNG 4. BÀN LUẬN……………………………………………………………………464.1. Về cơ cấu thuốc đƣợc sử dụng tại bệnh viện đa khoa khu vực Ngọc Lặc
tỉnh Thanh Hóa năm 2017 ………………………………………………………………… 46
4.1.1. Cơ cấu thuốc sử dụng theo tân dƣợc – đông dƣợc……………………. 46
4.1.2. Cơ cấu thuốc sử dụng theo nhóm tác dụng dƣợc lý / theo nhóm y lý
y học cổ truyền …………………………………………………………………………….. 46
4.1.3. Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo nguồn gốc xuất xứ…………… 48
4.1.4. Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo biệt dƣợc gốc – generic ……. 50
4.1.5. Cơ cấu thuốc generic sử dụng theo nhóm tiêu chí kỹ thuật……….. 51
4.1.6. Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo đơn thành phần – đa thành
phần ……………………………………………………………………………………………. 51
4.1.7. Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo đƣờng dùng…………………….. 52
4.1.8. Cơ cấu thuốc sử dụng theo phân tích ABC……………………………… 53
4.2. Về một số tồn tại trong việc sử dụng thuốc tại bệnh viện đa khoa khu
vực Ngọc Lặc tỉnh Thanh Hóa năm 2017……………………………………………. 55
4.2.1. Phân tích các thuốc kháng sinh sử dụng …………………………………. 55
4.2.2. Phân tích biệt dƣợc gốc sử dụng ……………………………………………. 56
4.2.3. Phân tích thuốc nhập khẩu đối chiếu với danh mục Thông tƣ 10.. 58
4.2.4. Phân tích 10 thuốc tiêm có giá trị sử dụng cao nhất …………………. 59
4.2.5. Phân tích các thuốc hạng A sử dụng ………………………………………. 60
KẾT LUẬN………………………………………………………………………………………..62
TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………………………………….65
PHỤ LỤC…………………………………………………………………………………………..6

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1 Cơ cấu bệnh tật của Bệnh viện đa khoa khu vực Ngọc Lặc tỉnh
Thanh Hóanăm 2017 theo ICD – 10 ………………………………………………………15
Bảng 2.1. Tên biến, định nghĩa và giá trị của biến, nguồn thu thập ……………17
Bảng 3.1. Cơ cấu thuốc sử dụng theo tân dƣợc – chế phẩm YHCT……………24
Bảng 3.2. Cơ cấu thuốc tân dƣợc theo nhóm tác dụng dƣợc lý………………….24
Bảng 3.3 Cơ cấu thuốc đông dƣợc theo nhóm y lý y học cổ truyền……………27
Bảng 3.1.1. Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo nguồn gốc xuất xứ …………27
Bảng 3.4 Tỷ số giữa thuốc phải hội chuẩn và thuốc không phải hội chuẩn
trong danh mục thuốc năm 2017……………………………………………………………28
Kết quả phân tích số liệu cho thấy trong năm 2017, bệnh viện sử dụng
rất ít thuốc có dấu * phải hội chuẩn tỷ lệ thuốc phải hội chẩn chiếm 4,3%
về số khoản mục và 3.64% về gía trị sử dụng. Những thuốc này tập trung
chủ yếu là các nhóm kháng sinh và các dung dịch acid amin là chủ yếu…….28
Bảng 3.5 Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo biệt dƣợc gốc – generic………29
Bảng 3.6. Cơ cấu thuốc generic theo nhóm tiêu chí kĩ thuật……………………..29
Bảng 3.7 Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo thành phần………………………..30
Bảng 3.8. Cơ cấu thuốc tân dƣợc sử dụng theo đƣờng dùng……………………..31
Bảng 3.9. Cơ cấu thuốc sử dụng theo phân tích ABC ………………………………31
Bảng 3.10. Cơ cấu thuốc sử dụng theo phân tích ABC …………………………….32
Bảng 3.11. Cơ cấu thuốc hạng A sử dụng theo nhóm tác dụng dƣợc
lý/nhóm y lý y học cổ truyền…………………………………………………………………33
Bảng 3.12. Cơ cấu thuốc kháng sinh sử dụng theo phân nhóm…………………35
Bảng 3.13. Cơ cấu sử dụng kháng sinh nhóm beta-lactam……………………….35
Bảng 3.14. Cơ cấu sử dụng kháng sinh nhóm phosphonic………………………..37
Bảng 3.15. Chênh lệch giá trị khi thay thế thuốc biệt dƣợc gốc………………..38
bằng thuốc generic sản xuất trong nƣớc …………………………………………………38Bảng 3.16. Cơ cấu thuốc biệt dƣợc gốc đối chiếu với danh mục 101 biệt
dƣợc gốc hết hạn bảo hộ, có nhiều thuốc nhóm 1 đƣợc cấp giấy đăng ký
lƣu hành, đáp ứng yêu cầu điều trị…………………………………………………………39
Bảng 3.17. Cơ cấu thuốc nhập khẩu đối chiếu với danh mục Thông tƣ 10….40
Bảng 3.18. Chênh lệch giá trị khi thay thế thuốc nhập khẩu bằng thuốc
sản xuất trong nƣớc ……………………………………………………………………………..41
thuộc danh mục thông tƣ 10………………………………………………………………….41
Bảng 3.19. Danh mục 10 thuốc tiêm có giá trị sử dụng cao nhất………………43
Bảng 3.20. Tỷ lệ các thuốc có tác dụng hỗ trợ có trong hạng A…………………4