Phân tích tình hình sử dụng kháng sinh điều trị viêm phổi mắc phải cộng đồng ở trẻ em tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Quảng Ninh

Phân tích tình hình sử dụng kháng sinh điều trị viêm phổi mắc phải cộng đồng ở trẻ em tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Quảng Ninh.Viêm phổi là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ em, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Theo thống kê của tổ chức y tế thế giới (WHO) có khoảng 20% tử vong của trẻ em dưới 5 tuổi có nguyên nhân do nhiễm khuẩn hô hấp dưới cấp tính, trong đó 90% các trường hợp này là viêm phổi [11]. Có nhiều nguyên nhân gây viêm phổi, nhưng vi khuẩn vẫn là nguyên nhân gây bệnh chủ yếu ở nước ta, thường gặp là S.pneumoniae, H.influenzae… Việc tìm hiểu tác nhân gây bệnh cũng như việc sử dung kháng sinh trong điều trị viêm phổi ở trẻ em vẫn là một chủ đề được quan tâm tại các cơ sở y tế.

Kháng sinh là một vũ khí lợi hại trong điều trị viêm phổi ở trẻ em. Tuy nhiên việc sử dung không đúng nguyên tắc se là yếu tố nguy cơ làm gia tăng các vi khuẩn kháng thuốc và có nguy cơ xảy ra các phản ứng có hại. Do đó việc thực hiện cácchương trình quản ly kháng sinh trong điều trị viêm phổi cho trẻ em tại bệnh viện làrất cần thiết nhăm phát hiện kịp thời các vấn đề chưa hợp ly và có biện pháp can thiệp kịp thời, hiệu quả.
Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Quảng Ninh là bệnh viện chuyên khoa, tuyến chuyênmôn cao nhất về lĩnh vực Sản khoa và Nhi khoa của tỉnh, thực hiện nhiệm vu chăm sóc sức khỏe cho phu nữ và trẻ em trên địa bàn tỉnh. Theo tìm hiểu mô hình bệnh tật tại bệnh viện, mỗi năm đơn nguyên Hô hấp thường có số lượng bệnh nhân cao, trong đó phần lớn là viêm phổi. Để hưởng ứng lời kêu gọi của Tổ chức Y tế Thế giới “Không hành động hôm nay, ngày mai không có thuốc chữa” và “Kế hoạch hành động quốc gia về chống kháng thuốc giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2020” của Bộ Y tế, Bệnh viện rất quan tâm đến việc sử dung kháng sinh an toàn hợp ly trong điều trị các nhiễm khuẩn, đặc biệt là viêm phổi. Tuy nhiên tại bệnh viện chưa có đề tài nghiên cứu nào đánh giá việc sử dung kháng sinh cho đối tượng trẻ em mắc viêm phổi cộng đồng.
Nhăm góp phần vào việc lựa chọn và sử dung kháng sinh hợp lý, an toàn và hiệu quả cho bệnh nhân nhi, chúng tôi tiến hành đề tài: “Phân tích tình hình sử dụng kháng sinh điều trị viêm phổi mắc phải cộng đồng ở trẻ em tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Quảng Ninh” với các muc tiêu chính như sau:
1. Khảo sát đặc điểm bệnh nhân nhi viêm phổi mắc phải cộng đồng tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Quảng Ninh
2. Phân tích tình hình sử dụng kháng sinh trên bệnh nhi viêm phổi mắc phải cộng đồng tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Quảng Ninh

MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG
ĐẶT VẤN ĐỀ …………………………………………………………………………………………………………………… 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN………………………………………………………………………………………………. 3
1.1. TỔNG QUAN VỀ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở TRẺ EM……………………………………… 3
1.1.1.Định nghĩa viêm phổi cộng đồng…………………………………………………………………………. 3
1.1.2.Tình hình dịch tễ viêm phổi cộng đồng ở trẻ em ………………………………………………….. 3
1.1.3. Nguyên nhân gây viêm phổi cộng đồng ở trẻ em…………………………………………………. 4
1.2. ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở TRẺ EM…………………………………………………. 7
1.2.1. Nguyên tắc điều trị viêm phổi cộng đồng ở trẻ em………………………………………………. 7
1.2.2. Các phác đồ điều trị viêm phổi mắc phải cộng đồng ở trẻ em ……………………………. 10
1.3. CÁC NHÓM THUỐC ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở TRẺ EM……………..14
1.3.1. Nhóm Beta lactam……………………………………………………………………………………………14
1.3.2. Nhóm macrolid………………………………………………………………………………………………..17
1.3.3. Nhóm aminosid………………………………………………………………………………………………..17
1.3.4. Kháng sinh nhóm khác …………………………………………………………………………………….18
1.4. GIỚI THIỆU VỀ BỆNH VIỆN SẢN NHI TỈNH QUẢNG NINH……………………………..19
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……………………………………. 21
2.1 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:………………………………………………………………………………… 21
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: ………………………………………………………………………….. 21
2.2.4. Một số tiêu chuẩn được sử dụng để phân tích kết quả …………………………………………..23
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ ………………………………………………………………………………………………….. 29
3.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA MẪU NGHIÊN CỨU ……………………………………………………29
Hình 1. Sơ đồ thu thập bệnh án nghiên cứu ……………………………………………………………….29
3.1.1. Liên quan giữa lứa tuổi và giới tính trong bệnh viêm phổi…………………………………29
3.1.2. Mức độ nặng của viêm phổi và bệnh mắc kèm ở bệnh nhân viêm phổi……………….30
3.1.3. Đặc điểm xét nghiệm vi sinh trong mẫu nghiên cứu:………………………………………….31
3.2. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM
PHỔI …………………………………………………………………………………………………………………………..32
3.2.1. Tỷ lệ bệnh nhân đã sử dụng kháng sinh trước khi nhập viện……………………………..32
3.2.2. Tỷ lệ các kháng sinh sử dụng trong mẫu nghiên cứu………………………………………….32
3.2.3. Các phác đồ điều trị ban đầu khi bệnh nhân mới nhập viện ………………………………33
3.2.4. Đặc điểm phác đồ thay thế trong quá trình điều trị……………………………………………34
3.2.5. Độ dài đợt điều trị và sử dụng kháng sinh…………………………………………………………36
3.2.6. Hiệu quả điều trị………………………………………………………………………………………………37
Trung tâm DI & ADR Quốc gia – Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN và facebook CANHGIACDUOC3.2.7. Phân tích sự phù hợp của việc sử dụng kháng sinh trong điều trị viêm phổi cộng
đồng ở trẻ em……………………………………………………………………………………………………………….37
3.2.7.1. Phân tích về sự phù hợp của việc lựa chọn phác đồ kháng sinh ban đầu ………….37
3.2.7.2. Phân tích về sự phù hợp của liều dùng và nhịp đưa thuốc của các kháng sinh….38
Chương 4. BÀN LUẬN ……………………………………………………………………………………………………. 41
4.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA MẪU NGHIÊN CỨU ……………………………………………………41
4.1.1. Đặc điểm về tuổi và giới tính của mẫu nghiên cứu……………………………………………..41
4.1.2. Mức độ nặng của bệnh viêm phổi……………………………………………………………………..41
4.1.3. Bệnh mắc kèm ở bệnh nhân viêm phổi ……………………………………………………………..42
4.1.4. Đặc điểm xét nghiệm vi sinh trong mẫu nghiên cứu…………………………………………..42
4.2. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM
PHỔI …………………………………………………………………………………………………………………………..43
4.2.1. Tỷ lệ bệnh nhân đã sử dụng kháng sinh trước khi nhập viện……………………………..43
4.2.2. Tỷ lệ các kháng sinh sử dụng trong mẫu nghiên cứu………………………………………….44
4.2.4. Đặc điểm thay đổi phác đồ điều trị…………………………………………………………………… 47
4.2.5. Thời gian nằm viện và điều trị kháng sinh ………………………………………………………..48
4.2.6. Hiệu quả điều trị viêm phổi………………………………………………………………………………48
4.2.7. Phân tích tính hợp lý trong việc sử dụng kháng sinh điều trị viêm phổi cộng đồng ở
trẻ em………………………………………………………………………………………………………………………….. 49
4.2.7.1. Phân tích sự lựa chọn kháng sinh so với hướng dẫn điều trị chuẩn………………….49
4.2.7.2. Phân tích sự phù hợp về liều dùng, nhịp đưa thuốc của kháng sinh………………… 50
KẾT LUẬN…………………………………………………………………………………………………………………. 52
1. Kết quả khảo sát đặc điểm mẫu nghiên cứu…………………………………………………………… 52
2. Kết quả phân tích tình hình sử dụng kháng sinh điều trị viêm phổi…………………………52
KIẾN NGHỊ………………………………………………………………………………………………………………… 53
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC