PHÁT HIỆN CORTICOID PHA TRỘN TRONG CÁC CHẾ PHẨM ĐÔNG DƯỢC BẰNG KỸ THUẬT SẮC KÝ LỚP MỎNG
PHÁT HIỆN CORTICOID PHA TRỘN TRONG CÁC CHẾ PHẨM ĐÔNG DƯỢC BẰNG KỸ THUẬT SẮC KÝ LỚP MỎNG
Lê Đào Khánh Long , Vũ Văn Hiếu*, Trương Ngọc Huyền*, Trần Hùng*
TÓM TẮT
Mục tiêu: Nghiên cứu phương pháp phân tích phát hiện dexamethason, betamethason prednison, prednisolon và hydrocortison trong các chế’phẩm Đông Dược đơn giản bằng phương pháp sắc ký lớp mỏng.
Đối tượng: dexamethason, betamethason prednison, prednisolon và hydrocortison trong công thức giả lập và các chếphẩm Đông dược lưu hành trên thị trường.
Phương pháp: Khảo sát các công thức của y học cổ truyền và các chế phẩm đang sử dụng trên thị trường để xây dựng công thức giả lập cho việc khảo sát việc chiết xuất, tinh chếế và phân tích các corticoid trong các chế phẩm. Phương pháp chiết, dung môi chiết các corticoid ra khỏi chếphẩm và điều kiện loại tạp được khảo sát. Các điều kiện sắc ký lớp mỏng được xác định cho việc định tính các corticoid và ứng dụng chúng trên các chế phẩm thu thập trên thị trường.
Kết quả: đã xây dựng được công thức giả lập gôm các dược liệu thường dùng trong các công thức y học cổ truyền và các chế phẩm thường gặp trên thị trường để khảo sát các điều kiện chiết xuất và sắc ký các corticoid. Phương pháp chiết xuất siêu âm kết hợp với chiết phân bốlỏng-lỏng được chọn là phương pháp chiết corticoid ra khỏi chế phẩm.Cáchệ dung môi để tách các corticoid ra khỏihỗnhợpđãđượcxác định. Để pháthiệncác
corticoid trênlớpmỏng, thuốcthửxanh tetrazolium chokếtquảnhanh, tuy nhiên, thuốcthửHiSOilcôn có
formaldehyd lại có giới hạn phát hiện thấp nhất. Giới hạn phát hiện của các corticoid trong hỗn hợp mẫu thay đôi từ 0,3 pg đến 0,08 pg, tuỳ thuộc vào từng chất và thuốc thử sử dụng. Trong 26 mẫu đông dược lấy từ thị trường, 7 mẫu (22%) cho thấy có dexamethason hoặc betamethason. Chưa phát hiện có prednison, prednisolon hay hydrocortison.
Kết luận: Phương pháp sắc ký lớp mỏng là một phương pháp đơn giản, dễ thực hiện và có thể thực hiện ở nhiều phòng thí nghiệm. Tuy giới hạn phát hiện cao, nhưng phương pháp cũng có thể phát hiện nhiều trường hợp pha trộn corticoid trái phép trong các chếphẩm.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngày nay, bên cạnh các phương pháp trị liệu y học hiện đại, các phương pháp chữa bệnh theo y học cổ truyền và các thuốc có nguồn gốc tự nhiên ngày càng được người dân quan tâm sử dụng bởi xu hướng quay về với thiên nhiên của người sử dụng và mức độ an toàn khi dùng lâu dài của thuốc. Tuy vậy, nhiều cơ sở sản xuất thuốc thuốc có nguồn gốc tự nhiên đã pha trộn trái phép các chất tổng hợp nhằm đánh lừa người sử dụng bằng hiệu quả nhanh của chúng. Hậu quả của việc dùng các thuốc này có thể sẽ rất trầm trọng và khó lường trước được. Corticoid là một trong những hoá chất thường được pha trộn nhằm gia tăng tác dụng kháng viêm, giảm đau, chống dị ứng của các chế’ phẩm. Sử dụng corticoid trong thời gian dài có thể gây hội chứng cushing, loét dạ dày tá tràng, tình trạng loãng xương, suy giảm chức năng tuyến thượng thận… Việc phát hiện sự hiện diện các corticoid trong các chế’ phẩm đông dược gặp nhiều khó khăn do hàm lượng thấp của chất cần phát hiện, sự phức tạp của mẫu thử. Hầu hết việc đinh tính và đinh lượng corticoid trong các chế phẩm đông dược và thực phẩm chức năng đều dựa trên các hệ thống phân tích hiện đại như LC-UV, LC-MS, GC-MS mà không phải phòng thí nghiệm nào cũng có được. Để tìm một phương pháp đơn giản hơn mà vẫn có thể phát hiện các corticoid pha trộn trái phép trong các chế’ phẩm, phương pháp đinh tính phát hiện corticoid pha trộn trong các chế phẩm Đông dược bằng sắc ký lớp mỏng được nghiên cứu nhằm xây dựng một số phương pháp chiết xuất và sắc ký lớp mỏng phát hiện dexamethason, betamethason prednison, prednisolon và hydrocortison trong chế phẩm đông dược.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất