Phát hiện đột biến mất đoạn gen dystrophin và phân bố mất đoạn ở một số bệnh nhân Việt Nam bị loạn dưỡng cơ duchenne

Phát hiện đột biến mất đoạn gen dystrophin và phân bố mất đoạn ở một số bệnh nhân Việt Nam bị loạn dưỡng cơ duchenne

Loạn dưỡng cơ Duchenne (DMD) là bệnh di truyền lặn liên kết nhiễm sắc thể X, được gây nên do đột biến gen dystrophin, đột biến mất đoạn là phổ biến. Mục tiêu: xác  định  tỷ  lệ  đột  biến  mất  đoạn  gen dystrophin và tìm hiểu phân bố đột biến mất đoạn exon ở những bệnh nhân DMD. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:sử dụng phương pháp multiplex PCR với 19 cặp mồi để tăng lượng 18 exon và vùng promoter của cơ (Pm) cho 62 bệnh nhân nam DMD. Những mất đoạn exon được phát hiện bằng điện di sản phẩm PCR. Kết quả và kết luận:đã phát hiện đột biến mất đoạn ở 32 trong tổng số 62 bệnh nhân (51,6%). Tỷ lệ đột biến ở nhóm bệnh nhân DMD có TSDT rõ và không rõ là tương đương nhau theo thứ tự 52,9%; 51,1%. Phân bố đột biến mất đoạn ở vùng trung tâm của gen từ exon 44 – 52 là chủ yếu chiếm tỷ lệ 89,3%; vùng tận cùng 5’( exon 3 – 19 và vùng promoter cơ) hiếm gặp hơn (10,7%).

Loạn dưỡng cơ Duchenne (Duchenne Muscular dystrophy (DMD)) là bệnh di truyền lặn liên kết
nhiễm sắc thể X có tần số mắc cao nhất trong các bệnh cơ ở trẻ em. Những đột biến gen dystrophin là nguyên nhân gây ra bệnh [8]. Gen dystrophin nằm trên nhánh ngắn của nhiễm sắc thể X (Xp2. 1) và là gen lớn nhất của người với chiều dài 3000 Kb, chứa 79 exon. Gen này phiên mã ra mARN 14Kb và tổng hợp protein dystrophin tham gia vào cấu trúc và bảo vệ màng tế bào cơ [8]. Những bệnh nhân bị đột biến gen dẫn tới không tổng hợp được dystrophin làm cho màng tế bào cơ bị huỷ hoại khi co cơ, giải phóng creatine kinase (CK) vào máu, hậu quả là gây nên các triệu chứng teo cơ, mất khả năng đi lại và chết trước tuổi trưởng thành vì tổn thương cơ tim và suy hô hấp [4].
Các nhà nghiên cứu trên thế giới đã nghiên cứu đột biến gen cho thấy, đột biến gen bao gồm các dạng: mất đoạn là chủ yếu chiếm 50 – 65%, nhân đoạn từ 2 – 7%, còn lại là đột biến điểm và chuyển  đoạn.  Các  đột  biến  mất  đoạn  gen dystrophin thường tập trung vào 2 vùng “hot spots” còn gọi là điểm nóng hay xảy ra mất đoạn: vùng tận cùng 5’ của gen từ exon 1 – 19 và vùng trung tâm của gen từ exon 43 – 60 [1; 2; 8].
Ở Việt Nam, bệnh DMD đã được nghiên cứu về lâm sàng, đặc điểm di truyền, giá trị CK trong chẩn đoán sớm và phát hiện dị hợp tử và bước đầu đã nghiên cứu phát hiện đột biến gen.
Phương pháp CK cho phép sàng lọc, phát hiện nhanh và khá chính xác bệnh DMD. Tuy nhiên phương pháp này không thể phát hiện đột biến gen và chẩn đoán trước sinh. Đối với những bệnhdi truyền tiên lượng nặng như bệnh DMD xu hướng chung của Thế giới là phát hiện đột biến gen ở bệnh nhân, phát hiện đột biến gen cho những người nữ dị hợp tử liên quan với bệnh nhân (carriers), tư vấn di truyền và áp dụng chẩn đoán trước sinh cho những gia đình với đột biến đã biết [6

Thông tin này hy vọng sẽ gợi mở cho các bạn hướng tìm kiếm và nghiên cứu hữu ích

Leave a Comment