PHẪU THUẬT BẮT CẦU ĐỘNG MẠCH NÃO ĐIỀU TRỊ BỆNH MOYAMOYA
PHẪU THUẬT BẮT CẦU ĐỘNG MẠCH NÃO ĐIỀU TRỊ BỆNH MOYAMOYA
Trần Minh Trí , Trần Quang Vinh
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013
TÓM TẮT
Mục đích: Trình bày một số trường hợp bệnh nhân bệnh Moyamoya được điều trị, và chi tiết dịch tễ học, đặc điểm lâm sàng, và kết quả lâm sàng theo dõi lâu dài.
Phương pháp nghiên cứu: 12 trường hợp Moyamoya được phẫu thuật từ 01/2009 đến 06/2012. Nghiên cứu tiền cứu đặc điểm lâm sàng, dich tể học liên quan đến đánh giá, theo dõi các dấu thần kinh sau phẫu thuật.
Kết quả: Tuổi trung bình 40 tuổi (thay đôi từ 24 – 53 tuổi). Tất cả các bệnh nhân đều có cải thiện về mặt lâm sàng các triệu chứng: đau đầu, dấu thần kinh khu trú, cơn thiếu máu não thoáng qua. Có 1 trường hợp tử vong 1 tháng sau trường hợp phẫu thuật, do vỡ động mạch xuyên vỏ não gây máu tụ dưới màng cứng cấp tính.
Kết luận: Phẫu thuật bắt cầu động mạch não ở bệnh lý moyamoya với tỉ lệ tai biến thấp, có hiệu quả trong việc ngăn chặn nguy cơ nhồi máu não tái phát, cũng như giảm nguy cơ xuất huyết não và cải thiện chất lượng cuộc sống. Bệnh nhân bị bệnh Moyamoya có biển hiện lâm sàng nặng nên được đặt vấn đề phẫu thuật bắt cầu động mạch
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh Moya Moya là bệnh lý tắt nghẽn tiên triển đoạn cuối của động mạch cảnh trong liên quan tới hẹp thứ phát của đa giác Willis. Những búi mạch tuần hoàn bàng hệ hình thành ở sàn sọ có thể thấy được trên ảnh chụp mạch máu xóa nền những hình ảnh ” khói thuốc ” hoặc Moyamoya theo tiêng Nhật. Lần đầu tiên được tác giả Takeuchi và Shimizu mô tả năm 1957(1’2’3), trước đây bệnh được xem như bệnh dịch chỉ có ở Nhật và các nước châu Á. Tuy nhiên bệnh vẫn xuất hiện ở Châu âu và các nước phương tây, mặc dù tỉ lệ có thấp hơn. Triệu chứng ở trẻ em thường biểu hiện triệu chứng thiêu máu não do những hoạt động dẫn đên tăng thông khí quá mức như khóc, chạy, hoặc ngay cả ăn thức ăn nóng, ngược lại ở người lớn khoảng 50% bệnh nhân biểu hiện với xuất huyêt cạnh não thất, xuất huyêt não thất do vỡ những mạch máu tăng sinh bất thường ở hạch nền hay còn gọi mạch máu moyamoya. Nguyên nhân chính xác của bệnh lý moyamoya chưa được xác định. Hơn nữa, bệnh lý mạch máu mãn tính có khuynh hướng không đáp ứng với điều trị nội khoa.
Năm 1967, sau những phát minh những dụng cụ vi phẫu thuật, Yasargil và Donaghy thực hiện ca phẫu thuật bắt cầu động mạch não trong và ngoài sọ điều trị thiêu máu não. Năm 1973, Kikuchi và Karasawa(6) dùng kỹ thuật bắt cầu động mạch não điều trị bệnh Moyamoya.
Kỹ thuật bắt cầu động mạch trực tiêp và gián tiêp được thực hiện với mục đích tạo nên tuần hoàn mới, làm giảm sự hình thành tuần hoàn bàng hệ, và phục hồi áp lực tưới máu não. Phẫu thuật bắt cầu động mạch não trực tiêp có thể điều chỉnh ngay sự cung cấp máu cũng như tái tạo tuần hoành mới. Nhìn chung đáp với điều trị phẫu thuật rất rõ ràng, đặc biệt làm giảm nguy cơ thiêu máu não tái phát hoặc tái xuất huyêt não. Qua bài báo này chúng tôi đưa ra những đánh giá kêt quả nghiên cứu ban đầu về điều trị phẫu thuật bắt cầu động mạch cho bệnh lý Moyamoya tại bệnh viện Chợ Rẫy.
Trong nghiên cứu này chúng tôi thực hiện 6 trường hợp phẫu thuật trên 6 bệnh nhân, và phân tích yêu tố” dịch tể học, lâm sàng, hình ảnh học, kêt quả theo dõi sau phẫu thuật.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất