PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ XƠ CƠ TRÊN CƠ QUAN VẬN ĐỘNG TRẺ EM

Xơ hoá cơ sau tiêm kháng sinh trong cơ ở trẻ em ngày một có xu hướng phát triển, hiểu sâu về loại bệnh lý này còn nhiều hạn chế trong cán bộ y tế. Hầu hết các thể bệnh xơ cơ sau tiêm kháng sinh trong cơ chúng ta đã gặp. Gần đây có bệnh mới được phát hiện (xơ hóa đầu dài cơ tam đầu cánh tay) Hung NN của Việt Nam là tác giả đầu tiên công bố bệnh lý này trên thế giới [6]. Từ chẩn đoán và điều trị phẫu thuật còn có một số lầm lẫn giữa bẩm sinh và mắc phải với nguyên nhân do tiêm kháng  sinh  trong  cơ.  Do  vậy,  nghiên  cứu nhằm mục tiêu:

1. Xác định các dạng bệnh lý do xơ cơ sau tiêm kháng sinh.

2. Đánh giá kết quả phẫu thuật cho từng bệnh.

II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

1. Đối tượng

Bao gồm 1476 bệnh nhân có xơ cơ (xơ cơ tứ đầu đùi, cơ thẳng đùi, cơ tam đầu cánh tay, đầu  dài  cơ tam  đầu cánh tay, cơ  Deltoid), được mổ tại Bệnh viện Nhi Trung ương từ tháng 1 năm 1985 đến tháng 12 năm 2010.

Tuổi tại thời điểm phẫu thuật từ 1 tuổi đến 16 tuổi.

2. Phương pháp: Hồi cứu và mô tả

Xác định lâm sàng

– Chu vi chi được đo trên khớp mà cơ chi phối chức năng như: khớp gối, khớp  khuỷu, khớp vai (so sánh bên lành, trường hợp một bên bệnh)

– Lõm da tương ứng vùng tiêm trước đây

– Sờ xác định dải xơ trong cơ

Chẩn đoán hình ảnh

Chụp phim Xquang thường cả hai bên

Trong  trường  hợp  cần  thiết  với  xơ  cơ thẳng đùi, chụp khớp hông hai bên, siêu âm xác định dải xơ trong cơ.

Phương pháp phẫu thuật

Nguyên tắc: Không phẫu thuật theo một kỹ thuật chọn sẵn mà tùy thuộc tổn thương nhận thấy trong mổ. Cứng duỗi khớp gối (xơ cơ tứ đầu) [6]: Rạch da mặt trước – ngoài, 1/3 giữa đùi, dài 6 – 8cm. Tách 4 cơ cơ tứ đầu. Gấp gối xác định dải xơ. Tạo hình cơ tứ đầu theo Payr hoặc Thompson.

Cứng khớp gối trong phase lắc lư (xơ cơ thẳng đùi). Rạch da mặt trước – ngoài đùi, 1/3 giữa đùi, dài 6 – 8cm. Tách cơ thẳng đùi và cắt rời. Bộc lộ cân đùi, cắt rời. Có thể cắt nguyên ủy cơ thẳng đùi dưới gai chậu trước dưới và cắt dải chậu chầy [7].

Sai khớp xương bánh chè (xơ cơ tứ đầu):

Rạch da dài 10 cm mặt trước ngoài đùi vòng mặt ngoài khớp gối. Tạo hình cơ tứ đầu theo  Payr  hoặc  Thompson.  Tạo  hình  bao khớp theo Priedlande Chuyển cơ rộng trong lên bờ trên xương bánh chè hoặc chuyển dải chậu chầy qua xương bánh chè [1, 2].

Cứng duỗi khớp khuỷu (xơ cơ tam  đầu cánh tay). Rạch da mặt sau cánh tay dài 6cm, từ trên mỏm khuỷu về trung tâm. Bộc lộ gân cơ tam đầu, nới dài gân cơ chữ Z. Co cứng giang vai (xơ cơ deltoid) [5].

Rạch da dài 3 – 4cm mặt ngoài, dưới mỏm cùng vai (cắt nguyên ủy) hoặc ngay ấn Deltoid (cắt bám tận). Bộc lộ và cắt rời dải xơ. Co cứng khép vai (xơ đầu dài cơ tam đầu cánh tay) [4]. Rạch da dài 4cm mặt sau trong dưới hõm nách. Giang vai xác định dải xơ. Tiến hành cắt rời dải xơ.