Phẫu thuật nội soi đặt catheter ổ bụng để thẩm phân phúc mạc

Thẩm phân phúc mạc là một phương pháp điều trị những bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối có hiệu quả. Phẫu thuật mổ nội soi đặt catheter thẩm phân phúc mạc là một phương pháp an toàn, đặt được chính xác vị trí của catheter và ít biến chứng. Nghiên cứu được thực hiện nhằm mô tả kỹ thuật và kết quả của phẫu thuật. Kết quả nghiên cứu cho thấy độ tuổi trung bình của đối tượng nghiên cứu là 44 tuổi; thời gian mổ trung bình khoảng 37 phút. Không có biến chứng ngay và sau 24 giờ sau mổ. Có 02 bệnh nhân bị tắc và di chuyển đầu cathetersau 01 tháng và 03 bệnh nhân bị nhiễm trùng chỗ đường ra của catheter. Phẫu thuật đặt catheter ổ bụng nội soi là một phương pháp đặt catheter chính xác vào túi cùng vùng tiểu khung
và có tỉ lệ tắc catheter cơ học thấp. Tuy nhiên, những biến chứng xa như viêm phúc mạc, rò vết mổ cần được nghiên cứu thêm.
Suy thận mạn là bệnh khá phổ biến. Thống kê ở Pháp tỷ lệ mới mắc suy thận mạn giai đoạn cuối là 120 trường hợp/1 triệu dân/1 năm, ở Mỹ và Nhật là khoảng 300 trường hợp /1 triệu dân/1 năm. Ở Việt Nam theo Trần Văn Chất có khoảng 40,4% tổng số bệnh nhân tại khoa thận bệnh viện Bạch Mai bị suy thận mạn, theo Nguyễn Nguyên Khôi năm 2009 thì có khoảng 6 triệu chiếm khoảng 6,73% dân số bệnh nhân suythận mạn.
Thẩm phân phúc mạc hay còn gọi là lọc màng bụng đã được xác nhận là một phương pháp điều trị thay thế thận có hiệu quả với ưu điểm là bệnh nhân suy thận mạn có thể sinh hoạt, làm việc tương đối bình thường tại gia đình và xã hội mà không bị phụ thuộc vào bệnh viện như đối với lọc máu bằng chạy thận nhân tạo. Việc đặt catheter vào khoang màng bụng là một bước quan trọng trong quá trình thẩm phân phúc mạc. Phương pháp phẫu thuật mổ mở đặt catheter là phương pháp đã được sử dụng từ nhiều năm nay nhưng nhiều nghiên cứu trên thế giới đã cho thấy phương pháp này có nhiều biến chứng như tắc catheter, viêm phúc mạc, nhiễm trùng vết mổ… Gần đây với những tiến bộ của phẫu thuật nội soi ngày càng có nhiều bệnh nhân được thực hiện đặt catheter ổ bụng nội soi với ưu điểm hiệu quả, an toàn và là phương pháp ít xâm lấn đối với người bệnh, mặc dù vậy ở Việt Nam hiện vẫn chưa có báo cáo cụ thể nào về kỹ thuật cũng như kết quả cụ thể về phương pháp phẫu thuật này. Báo cáo này của chúng tôi nhằm mục tiêu mô tả kỹ thuật và đánh giá kết quả của phương pháp phẫu thuật nội soi đặt catheter ổ bụng để thẩm phân phúc mạc.
II.    ĐÓI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
1.    Đối tượng nghiên cứu:
40 bệnh nhân được đặt catheter ổ bụng bằng phương pháp nội soi từ tháng 1 năm 2010 đến tháng 08 năm 2011 tại khoa ngoại bệnh viện Bạch Mai
2.    Phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu được tiến hành theo phương pháp mô tả hồi cứu trên tất cả hồ sơ bệnh án của bệnh nhân được phẫu thuật.
Mô tả phẫu thuật: Bệnh nhân được gây mê toàn thân, nằm ngửa. 03 trocar được đặt theo các bước sau
Trocar 1: Chúng tôi thường sử dụng trocar 5 mm đặt ở vị trí ngay dưới rốn. Bơm C02 vào ổ bụng với áp lực từ 12 đến 14 mmHg và đưa camera đường kính 5 mm qua trocar này để quan sát và đánh giá ổ bụng.
Trocar 2: Đặt trocar 10 mm ngang rốn trên đường giữa đòn trái để đưa catheter qua trocar này vào ổ bụng.
Trocar 3: là trocar 5 mm được đặt ở vùng hạ vị đường giữa ngay trên xương mu. Qua trocar này chúng tôi sử dụng kẹp phẫu tích để đặt đầu catheter vào đúng túi cùng Douglas và kéo nút chỉ buộc vào catheter cố định catheter vào thành bụng.
Sau khi đã đặt catheter đúng vị trí khâu cuff 1 với phúc mạc.
Dùng dùi cong tạo đường hầm và kết nối catheter với túi dịch để kiểm tra dòng chảy vào ra. Sau khi kiểm tra xong catheter được đậy nắp kín có heparin trong lòng catheter và sẽ được sử dụng để thẩm phân phúc mạc sau 02 tuần.