Quá trình hoạch định chính sách tại việt nam: nghiên cứu trường hợp về luật phòng chống bạo lực gia đình

Quá trình hoạch định chính sách y tế tại các quốc gia đang phát triển không được thiết thực như mong muốn. Cách biệt giữa biết và làm là rõ ràng và nghiên cứu này nhằm tìm hiểu các nguyên nhân của nó. Tác động qua lại phức tạp ảnh hưởng đến quá trình hoạch định chính sách như là một thể phức hợp còn bỏ ngỏ, trong khi các nghiên cứu trước đây chỉ tập trung vào các vấn đề đơn lẻ như chất lượng chăm sóc hay vấn đề nhân lực. Mục tiêu của nghiên cứu nhằm mô tả quá trình hoạch định luật phòng chống bạo lực gia đình tại Việt Nam, phân tích 4 yếu tố liên quan bao gồm nhân lực, dịch vụ, xã hội dân sự và dịch vụ y tế. Nghiên cứu được thực hiện thông qua rà soát tài liệu sẵn có và bổ sung các thông tin còn thiếu bằng nghiên cứu định tính. Quá trình hoạch định Luật Phòng chống Bạo lực gia đình tại Việt Nam được trình bày từ giai đoạn đầu đến khi được Quốc hội thông qua. Bốn yếu tố nhân lực, dịch vụ, xã hội dân sự và dịch vụ y tế được phân tích trong đó, lần đầu tiên trong quá trình hoạch định Luật Phòng chống Bạo lực gia đình, yếu tố xã hội dân sự được đẩy mạnh và nổi bật trong quá trình hoạch định chính sách.

Nghiên cứu được thiết kế 3 giai đoạn: (1) Rà soát tài liệu sẵn có; (2) Thu thập thông tin bổ sung băng nghiên cứu định tính bao gồm phỏng vấn sâu, thảo luận nhóm tập trung; (3) bổ sung thêm các thông tin còn thiếu đê phân tích, bao gồm tham gia hôi thảo góp ý nôi dung Luật phòng chống Bạo lực gia đình.
Nghiên cứu được thực hiện trong 3 năm từ 2006-2008. Trong giai đoạn 1, tổng số 50 tài liệu được rà soát. Giai đoạn 2 được thiết kế nghiên cứu định tính với 13 phỏng vấn sâu, 1 thảo luận nhóm. Giai đoạn 3 đuợc thực hiện thông qua 1 thảo luận nhóm và 1 hôi thảo tham gia của các bên liên quan góp ý cho nôi dung của Luật Phòng chống bạo lực gia đình.
Phỏng vấn sâu được thực hiện trên các đối tượng: môt chính trị gia (thuôc Ủy ban Các vấn đề xã hôi của Quốc hôi), 4 đại diện của nhóm xã hôi dân sự (bao gồm đại diện các tổ chức phi chính phủ, hôi phụ nữ), hai đại diện của nhà hoạch định chính sách (Ủy ban Các vấn đề xã hôi của Quốc hôi), hai cán bô quản lý y tế (đại diện Vụ Pháp chế, Vụ Sức khỏe Bà mẹ Trẻ em – Bô Y tế), ba nhà tài trợ quốc tế (quỹ Ford, đại diện Đại sứ quán Đan Mạch, UNFPA) và 1 nhà nghiên cứu xã hôi học. Mười hai phỏng vấn sâu thực hiện băng tiếng Việt, môt băng tiếng Anh. Các cuôc phỏng vấn sâu được thực hiện dựa trên bảng hướng dẫn phỏng vấn. Trung bình mỗi cuôc phỏng vấn kéo dài 2 – 3 giờ, môt số cuôc phỏng vấn tiến hành 2 – 3 lần trên môt đối tượng nhăm đạt đô bão hòa thông tin.
Thảo luận nhóm được thực hiện với đại diện của các nhóm nghiên cứu như trên với thời lượng thảo luận là 3 giờ. Mỗi thảo luận nhóm bao gồm 5 – 6 thành viên là các bên liên quan trong quá trình hoạch định chính sách. Thảo luận nhóm giúp cho nghiên cứu viên kiêm tra chéo thông tin từ rà soát tài liệu và phỏng vấn sâu.
Trong quá trình nghiên cứu, môt hôi thảo góp ý nôi dung luật phòng chống bạo lực gia đình dành cho nhân viên y tế các tuyến cũng được nghiên cứu viên tham gia với vai trò quan sát viên. Hôi thảo do Vụ Pháp chế, Bô Y tế tổ chức 2 ngày tại Cần Thơ với nhiều ý kiến góp ý các nôi dung liên quan đến trách nhiệm, nghĩa vụ và vai trò của ngành y, nhân viên y tế với nạn nhân bị bạo lực.
Thông tin từ phỏng vấn sâu, thảo luận nhóm và hôi thảo góp ý đều được ghi âm, gỡ băng và được nghiên cứu viên phân tích trên phần mềm N-Vivo 8. Phân tích nôi dung dựa trên khung lý thuyết về quá trình chính sách của Walt & Gilson [5]. Các bên tham gia nghiên cứu được giữ kín thông tin và mã hóa phục vụ nghiên cứu.